Πρίγκιπας Νικόλαος στο mononews: «Ανήκω εδώ»

«Εδώ ανήκω» δήλωσε ο πρίγκιπας Νικόλαος λίγες ημέρες πριν κλείσει η έκθεση Aegean Desert στο Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης, μια εξωτική συναρμογή φωτογραφιών από τη Μεσόγειο και την καταριανή έρημο.

Πραγματοποιήθηκε παράλληλα και στο Πολιτιστικό Κέντρο Katara στη Ντόχα του Κατάρ όπου στήθηκε εν μέρει σε αιγαιοπελαγίτικο ανεμόμυλο. Δημιουργήθηκε έτσι μία ενιαία εικαστική εγκατάσταση (επιμέλεια της Μαριλένας Κουτσούκου), σαν πολιτισμική γέφυρα.

Στο εστιατόριο Athenee, η ερώτηση «θα θέλατε να ανήκετε κάπου» προέκυψε ως ανυποψίαστη απόρροια μίας συζήτησης για τη διεθνή καταγωγή του και την πολυπολιτισμική του εμπειρία αλλά ο ίδιος θεώρησε την απάντηση αυτονόητη, το ερώτημα περιττό.

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία επ’ αυτού. Μιλούσα χθες με έναν κύριο για τα ταξίδια μας και του εξήγησα ότι ο αγαπημένος μου προορισμός παραμένει πάντα η Ελλάδα, η στιγμή που φτάνω στην Αθήνα. Και δεν το λέω επικοινωνιακά αυτό», σπεύδει να συμπληρώσει.

Εξάλλου εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα με τη σύζυγό του, πριγκίπισσα Τατιάνα (Μπλάτνικ), το 2013, καταμεσής της κρίσης όταν ο κόσμος αναζητούσε να δραπετεύσει. Αφοσιώθηκε στη φωτογραφία, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας στα οποία είχε συνηθίσει στο Λονδίνο.

Το ελληνικό φως

«Δεν μεγάλωσα εδώ αλλά με τις αφηγήσεις των γονιών μου και με την επιθυμία να γυρίσω πολύ βαθιά ριζωμένη μέσα μου».

Ο νόστος και αυτή η πάλλουσα επιθυμία για την πατρίδα του ζωντανεύει μέσα σε κάθε φωτογραφία του πρίγκιπα Νικόλαου: μεγάλων διαστάσεων εκτυπώσεις σε αλουμίνιο ώστε να αντέχουν και στις καιρικές συνθήκες (όπως στην Aegean Desert όπου ορισμένα έργα εκτίθενται στο αίθριο μέσα σε αυθεντική σκηνή Βεδουίνων).

Μία ωδή στην ελληνικό στοιχείο, όπου το φως, το χρώμα, ο ουρανός και η θάλασσα αποτελούν μεταφυσικές συλλήψεις.

Το ρεαλιστικό αποτύπωμα της φύσης επηρεάζεται από τις υποκειμενικές αλλοιώσεις τόσο του πομπού που φωτογραφίζει όσο και του δέκτη, μετατρέπεται σε ελεγειακή αναπόληση.

Αν ο Τσαρούχης ήταν ο ζωγράφος και ο Ελύτης ο ποιητής του ελληνικού φωτός, τότε τηρουμένων των αναλογιών ο Νικόλαος αναδεικνύεται σε φωτογράφο του.

Βρίσκεται στα χνάρια του σπουδαίου φωτογράφου τοπίων Άνσελ Άνταμς ο οποίος όμως παρομοίαζε τις έγχρωμες φωτογραφίες με μελωδία από ακούρδιστο πιάνο.

Έργα από ελληνικό έδαφος

Απαύγασμα ελληνικότητας τα γλυπτά της ελληνικής σημαίας από μάρμαρο Θάσου τα οποία παρουσίασε στην πρώτη του μεγάλη ατομική έκθεση PHOS: A Journey of Light στο Μουσείο της Μελβούρνης.

«Σκαλίζω το μάρμαρο στη θέση του γαλάζιου και τοποθετώ εκεί καθρέπτες ώστε να καθρεπτίζεται το φυσικό μπλε της θάλασσας όταν το έργο τοποθετηθεί στο κατάλληλο σημείο». 

Στο Μουσείο έστησε έναν προτζέκτορα να ρίχνει εικόνες του Αιγαίου πελάγους πάνω στο έργο καθώς και την αδιευκρίνιστη φιγούρα ενός άνδρα να χορεύει άψογο ζεϊμπέκικο: ο ίδιος ο Νικόλαος.

Τρία εκατοστά πάχος, 1,5 επί 2,5 μέτρα, μια ελληνική σημαία 285 κιλών ανήκει πλέον στη συλλογή του.

Τυπώνει και φωτογραφίες πάνω σε μάρμαρο (δική του μοναδική τεχνοτροπία), με αφαιρετικές γραμμές και μορφές εξαϋλωμένες: «Πρέπει να το τρίψεις αρκετά ώστε να χωρέσει στο τυπογραφικό μηχάνημα αλλά όχι τόσο ώστε να σπάσει αφού παραμένει εξαιρετικά εύθραυστο», εξηγεί.

Όλα αυτά αναγνώρισε ο διάσημος αρχιτέκτονας Φίλιπ Σταρκ προσκαλώντας τον να φωτογραφίσει ελαιόλαδο στη μονάδα παραγωγής Finca στην Ισπανία. «Κατέληξα λουσμένος στο λάδι» θυμάται χαμογέλοντας ο πρίγκιπας. Ένα έργο του κοσμεί τώρα την είσοδο της μονάδας.

Καλλιτεχνική φύση

«Η Τατιάνα αναρωτήθηκε κάποτε αν κουράζομαι να φωτογραφίζω διαρκώς το ίδιο πράγμα και της εξήγησα ότι ποτέ δεν είναι ίδιο. Κάθε στιγμή υπάρχει καινούργιο φως, ένα καινούργιο σύννεφο, άλλα χρώματα», εξηγεί ο ίδιος.

Και παραπέμπει στις δύο εικόνες του ορίζοντα της Πάρνηθας (η θέα από το σπίτι του) από την εξαίσια συλλογή Celestial Choreography που παρουσιάστηκε στο Round Tower της Κοπεγχάγης το 2019: Ενώ απέχουν χρονικά 90 δευτερόλεπτα η μία από την άλλη, η χρωματική παλέτα ανάμεσά τους διαφέρει αξιοσημείωτα.

Δεν επιμελείται ποτέ τις φωτογραφίες του θεωρώντας τη φύση «μέγιστο καλλιτέχνη» και την τέχνη «μία έκφραση του Ωραίου».

Ο Ντίλαν Τζόουνς που αφιέρωσε δύο εικοσιτετράωρα στην Αθήνα για τη συνέντευξη με τον πρίγκιπα Νικόλαο δυσκολευόταν να το πιστέψει –και δεν αποτελεί εξαίρεση.

«Όταν βράδυ πήγα να τον πάρω από το ξενοδοχείο του για να δειπνήσουμε στον Δουράμπεη του λέω, Ντίλαν κοίταξε πάνω. Ένα σύννεφο στο ίδιο χρώμα. Τώρα καταλαβαίνω, απάντησε εκείνος».

Άλλη φορά στην ταράτσα του σπιτιού του περίμενε να φωτογραφίσει την επικείμενη καταιγίδα που όμως δεν ξέσπασε ποτέ: «Ευτυχώς διότι τράβηξα πάρα πολλές φωτογραφίες».

Κατέβηκε κάτω δηλώνοντας στην Τατιάνα ότι αυτά τα είκοσι λεπτά ήταν τα ωραιότερα της ζωής του. «Έμεινες δυόμιση ώρες», απάντησε εκείνη.

«Μην με παρεξηγήσετε αλλά αισθάνομαι κάτι μεταφυσικό όταν φωτογραφίζω. Εστιάζω στο σημείο και προσπαθώ να συνθέσω τη φωτογραφία και όλες οι άλλες σκέψεις φεύγουν».

Ανοιχτοί ορίζοντες

Το ασπρόμαυρο έργο Natsikap (Πακιστάν ανάποδα στα Αγγλικά διότι και η φωτογραφία παρουσιάζεται ανάποδα) μοιάζει ζωγραφισμένο με μολύβι.

Πραγματοποιήθηκε ύστερα από τη συνάντησή του με την εκκεντρική εξερευνήτρια Τρέισι Κέρτις Τέιλορ.

Το 2015 ξεκίνησε ένα ταξίδι με διπτέρυγο αεροπλάνο από την Αγγλία με στόχο να καταλήξει στο Σίδνεϊ.

Τη βοήθησε να πάρει άδεια να πετάξει πάνω από το Πακιστάν και εκείνη τον προσκάλεσε σε ένα κομμάτι του ταξιδιού της: Μία πτήση 4,5 ωρών από τα σύνορα του Ιράν με το Πακιστάν ως το Καράτσι.

Λένε ότι ο πρίγκιπας βρίσκεται στα χνάρια του σπουδαίου φωτογράφου τοπίων Άνσελ Άνταμς. Εκείνος όμως αρνιόταν τις έγχρωμες φωτογραφίες: σημειώνοντας ότι αποτελούν το αντίστοιχο μιας μελωδίας από ακούρδιστο πιάνο.

Ο Νικόλαος ωστόσο αναπλάθει φως και χρώμα: «Είμαι λάτρης του ανοιχτού χώρου, της ανατολής του ήλιου, έτσι γεμίζω», υπογραμμίζει.

Μένει τώρα να φωτογραφήσει παγετώνες. Το 2000 σε μία εκστρατεία προστασίας των ακτών της Γροιλανδίας όπου συνόδευσε τον ξάδελφό του και διάδοχο στο θρόνο της Δανίας, δεν είχε μαζί του φωτογραφική μηχανή.

Από αυτό το ταξίδι απέμεινε μόνο το ημερολόγιό του. «Ήταν η μηχανή μου. Όποτε ανατρέχω σε αυτό, τα λόγια μου με μεταφέρουν εκεί σαν φωτογραφία. Διότι δεν σημείωνα πραγματολογικά στοιχεία, μετέφερα τα συναισθήματά μου».

Ίσως κάποια στιγμή επιστρέψει στα πορτρέτα αλλά η φύση παραμένει προσώρας ο βασικός καμβάς του.

Ποταμός που διατρέχει πολιτισμούς

Η ζωή του πρίγκιπα εξάλλου μοιάζει με ποτάμι που κυλάει ήρεμα ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Τόσο από την πλευρά τη δική του όσο και από την πλευρά της Τατιάνας, που βρίσκεται κάθε δεύτερη φράση στα χείλη του.

«Για μένα όσο περισσότερο ανοίγεσαι σε πολιτισμούς, τόσο περισσότερο έχεις την ικανότητα να καταλαβαίνεις τους άλλους», υπογραμμίζει ο Νικόλαος. «Και όσο πιο ανοιχτό μυαλό έχεις για να το προσκομίσεις αυτό, τόσο το καλύτερο διότι έτσι αποφεύγονται οι παρεξηγήσεις».

Ο Νικόλαος γεννήθηκε στη Ρώμη με εκπαίδευση κατ’ οίκον σε όλη τη διάρκεια του Δημοτικού με τον αγαπημένο του δάσκαλο, Γιάννη Κανελλόπουλο.

Δεν αισθανόταν ότι βρισκόταν εκτός κοινωνίας «αφού μόνο έτσι είχα μάθει. Μόνο αργότερα όταν μπήκα στο σχολείο κατάλαβα».

Στο Ελληνικό Κολλέγιο του Λονδίνου, στην ίδρυση του οποίου συνέβαλε ο πατέρας του, Κωνσταντίνος, θυμάται (όπως έχει σημειώσει) τον διάσημο καθηγητή μαθηματικών Κώστα Δαφέρμο να δηλώνει με συγκίνηση στους μαθητές του ότι το ελληνικό κράτος δεν του επιτρέπει πλέον να διδάσκει στο σχολείο.

Τότε λειτουργούσε ακόμη ως μέρος του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος πράγμα που σταμάτησε απότομα.

Συνάντησε ξανά τον καθηγητή στο πανεπιστήμιο Brown της Βοστώνης όπου ο Νικόλαος σπούδαζε διεθνείς σχέσεις.

«Είμαι τυχερός που έχω περάσει από τόσους πολιτισμούς, που έχω σπουδάσει στο ελληνικό Κολλέγιο στο Λονδίνο και ύστερα στην Αμερική που φιλοξενεί τόσους ξένους φοιτητές. Έχω παρέες από όλο τον κόσμο. Αισθάνομαι ευγνώμων που μπορώ να κατανοήσω τους άλλους, τα ήθη και τα έθιμά τους».

Μένει να φανεί αν ποτέ γεμίσει ο παγκόσμιος θόλος από δημόσια πρόσωπα με παρόμοιο θυμικό.

Πληροφορίες:

Η έκθεση Aegean Desert κατεβαίνει στις 19 Ιανουαρίου 2020

Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης

Αγ. Ασωμάτων 22 & Διπύλου 12

ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ:

ΕΙΣΙΤΗΡΙA: