Ντένη Θεοχαράκη: «Η καταξίωση ποτέ δεν αποτέλεσε αυτοσκοπό μου»

«Η καταξίωση ποτέ δεν αποτέλεσε αυτοσκοπό μου», επισημαίνει η Ντένη Θεοχαράκη.

Ύστερα από μία συμμετοχή στο εξωτερικό, η ζωγράφος και επιχειρηματίας συμμετέχει τώρα στην έκθεση 1922 – 2022 Με ένα αίσθημα ελπίδας. Με έμπνευση τη ρήση του Ηλία Βενέζη, αποτελεί φόρο τιμής στη μικρασιατική καταστροφή και τους αέναους συμβολισμούς της.

Ακόμη και αν δεν υπήρξε συνειδητή επιδίωξη της, την έχει κατακτήσει. Η συζήτηση με την Ντένη Θεοχαράκη εκκρεμούσε από την εκπνοή του προηγούμενου έτους. Αλλά επειδή ταξιδεύει (συχνά για να φωτογραφίζει, αλλά και για επαγγελματικούς λόγους), δεν στάθηκε εύκολο.

Οι μεγάλοι συλλέκτες

Αφορμή για τη συγκεκριμένη συνάντηση, αποτέλεσε πρώτα η φουάρ των «τιτάνιων» συλλεκτών Ντέιβιντ και Σερενέλα Τσικλιτίρα (David – Serenella Ciclitira) με τίτλο StART Art, που ολοκληρώθηκε το φθινόπωρο. Τα τελευταία έργα της Ντένης Θεοχαράκη συμπεριλαμβάνονταν στην συγκεκριμένη παρουσίαση που πραγματοποιήθηκε στη διάσημη γκαλερί Saatchi Gallery στο Τσέλσι του Λονδίνου (13-17/10/2021).

Η φουάρ ασχολείται με την ανάδειξη νέων ταλέντων. Παρουσιάζει όμως και καταξιωμένους δημιουργούς από όλο τον κόσμο. Μια ιδέα του μεγέθους της διοργάνωσης: Πέρσι εν μέσω πανδημίας φιλοξένησε 6500 συλλέκτες.

Στην Ελλάδα και στο εξωτερικό

Όπως αναγράφεται και στο σημείωμα της συμμετοχής της στη φουάρ, η καλλιτεχνική δημιουργία της Ντένης Θεοχαράκη «διαφοροποιείται, αρνούμενη να ταυτιστεί με συγκεκριμένα ρεύματα ή τεχνοτροπίες. Η γραφή της είναι ασυμβίβαστη και περιπετειώδης, και αναζητεί διαρκώς νέους τρόπους έκφρασης με διαφορετικά υλικά, υφές και τεχνικές».

Στο Λονδίνο βρέθηκε τότε και η Ντένη Θεοχαράκη που δηλώνει πλέον ενθουσιασμένη από την εμπειρία:

«Ύστερα από μια μακρά περίοδο εγκλεισμού λόγω της πανδημίας, είναι ευχάριστη η επανεκκίνηση των εκδηλώσεων τέχνης. Οι ψηφιακές εκθέσεις δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη φυσική παρουσία των ανθρώπων στους χώρους τέχνης».

Είμαστε μια μικρή αγορά

Όπως και η προηγούμενη διοργάνωση, έτσι και η τελευταία φουάρ, «είχε τεράστια επισκεψιμότητα. Συνάντησα φιλότεχνους, γκαλερίστες, διακοσμητές που έδειξαν ζωηρό ενδιαφέρον. Άκουσα τα σχόλιά τους, μοιράστηκα σκέψεις και συναισθήματα. Ήταν συγκινητικό που έβλεπα ανθρώπους που δεν με γνώριζαν, να φωτογραφίζονται μπροστά στα έργα μου και να με ρωτάνε με ενδιαφέρον για τις τεχνικές μου».

Μοιραία βέβαια οδηγείται η συζήτηση στα ελληνικά δρώμενα, στην ελληνική Art Athina, στην ημέτερη καλλιτεχνική πραγματικότητα εν γένει. «Η ελληνική αγορά, όπως γνωρίζετε, είναι σχετικά μικρή, γεγονός που καθιστά δύσκολη την επένδυση από τις ελληνικές γκαλερί σε συμμετοχές στο εξωτερικό. Είναι ευχάριστο ότι τελευταία γίνονται προσπάθειες από κάποιες γκαλερί, αλλά και από κάποιους καλλιτέχνες να συμμετάσχουν σε διεθνείς συναντήσεις τέχνης».

«Το όνομα επιφέρει αντίθετο αποτέλεσμα»

Όσο και αν θέλει κανείς να μην επηρεαστεί από την κληρονομιά και τις ρίζες του, ως έναν βαθμό τον καθορίζουν. Τουλάχιστον στην αρχή. Όταν ο καθένας καλείται να αποδείξει την αυθύπαρκτη αξία του.

Αναφορά στον μεγάλο επιχειρηματία και γνωστό συλλέκτη Βασίλης Θεοχαράκης, του οποίου τη βαρύτιμη κληρονομιά συνεχίζει (και) η κόρη του. Τόσο στον επιχειρηματικό όσο και στον καλλιτεχνικό τομέα. Ως αυτόφωτη ζωγράφος πλέον, διεθνώς αναγνωρισμένη.

«Όταν ξεκίνησα την προετοιμασία για τη Σχολή Καλών Τεχνών, ο δάσκαλός μου μου είπε: “Ντένη δεδομένου του ονόματός σου, θα σου πρότεινα να δώσεις εξετάσεις για τη Σχολή και να ολοκληρώσεις τις σπουδές σου”. ‘Οπως και έκανα. Πιστεύω ότι επαφίεται στον κάθε άνθρωπο να προσπαθήσει μόνος του, με σκληρή δουλειά να αποκτήσει εμπειρία και να εμβαθύνει στο αντικείμενό του».

Και συμπληρώνει: «Το όνομα που μπορεί να φέρεις, συχνά όχι μόνο δεν σου ανοίγει πόρτες, αλλά μπορώ να πω με σιγουριά ότι ενίοτε επιφέρει το αντίθετο αποτέλεσμα. Γι’ αυτό λοιπόν, η έκθεση μου στο Λονδίνο μου έδωσε επιπλέον χαρά, αφού απέσπασα θετικά σχόλια από ανθρώπους που δεν με γνώριζαν».

Έχει δηλώσει στο παρελθόν με ειλικρίνεια ότι στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών «έκρυβε» την ταυτότητά σας. Και μάλιστα άλλαζε τα αυστηρά ρούχα του γραφείου μέσα στο αυτοκίνητο για να φορέσει κάτι πιο απλό. Αυτό μοιάζει διασκεδαστικό και περιπετειώδες αλλά και λίγο άδικο για τις πρόδηλες ικανότητές της. «Άδικο για ποιο λόγο;», απαντάει εκείνη αφοπλιστικά. «Σε κάθε χώρο που βρίσκεσαι ντύνεσαι ανάλογα με τις ανάγκες της περίστασης. Θα πήγαινα ποτέ για τρέξιμο με γόβες;».

Στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών

Διαχρονικά αφοσιωμένος στη ζωγραφική ο πατέρας της Βασίλης Θεοχαράκης -εξού και το Ίδρυμα Β & Μ Θεοχαράκη. Ο ίδιος μαθήτευσε στο εργαστήρι του περίφημου Σπύρου Παπαλουκά.

Η αγάπη του για την τέχνη επηρέασε ολόκληρη την οικογένεια.

«Έμαθα από μικρή να αγαπώ την τέχνη. Περνούσα ατελείωτες ώρες στο ατελιέ του βλέποντάς τον να ζωγραφίζει. Συχνά με ρωτούσε τη γνώμη μου για το έργο που ζωγράφιζε και μου έλεγε ότι “το έργο πρέπει να το βλέπεις από μακριά”. Όταν έκανα την πρώτη μου ατομική έκθεση, η κυρία Πλάκα (σ.σ. Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα, διευθύντρια Εθνικής Πινακοθήκης) επεσήμανε πολύ εύστοχα: macro-micro cosmos. Και αυτό τελικά επέλεξα να είναι ο τίτλος της έκθεσής μου. Τότε συνειδητοποίησα ότι τα έργα μου δεν πρέπει να τα βλέπει κανείς μόνο από μακριά, αλλά και από κοντά».

Αναφορές ως φόρος τιμής

Στην έκθεση Με ένα αίσθημα ελπίδας που επιμελείται η σημαντική στον τομέα της Λουίζα Καραπιδάκη στην γκαλερί Ευρυπίδη, συμμετέχουν 31 Έλληνες καλλιτέχνες. Ο ομαδική έκθεση δομείται σε έξι ενότητες. Η Ντένη Θεοχαράκη συμμετέχει στο τμήμα που τιτλοφορείται Αναφορές ως φόρος τιμής.

Στην ίδια ενότητα οι Λίλα Παπούλα, ο Στόγιαν Ντόνεφ, η Στέλλα Καπεζάνου.

Θα παρουσιαστούν έργα «με λυρικό ύφος, υπαινικτικές αναφορές ή αινιγματικές συνθέσεις. Αποδίδουν φόρο τιμής στην ανθρώπινη θέληση που μετατρέπει κάθε επώδυνη εμπειρία σε νίκη».

Τα χαρακτηριστικά της

Η Ντένη Θεοχαράκη έχει αναπτύξει με τα χρόνια το δικό της ξεχωριστό εικαστικό ιδίωμα. Πρόκειται για ζωγραφική στην οποία σοφιλιάζει και η τέχνη της φωτογραφίας, ειδικά στην πιο αφηγηματική της μορφή. Ως καταγραφή των φαινομένων, που πάντα άλλωστε αποτελεί αντανάκλαση της συνείδησης του δημιουργού.

Ωστόσο, στην τεχνοτροπία της Ντένης Θεοχαράκη η επιμειξία των δύο ειδών δεν υπονομεύει την καθαρότητα του ζωγραφικού μέσου. Η ζωγραφική παραμένει ζωγραφική.

Εξάλλου εκείνη διατηρεί σαφή άποψη για τις δύο τέχνες: «Η φωτογραφία είναι τελείως διαφορετικό καλλιτεχνικό μέσο έκφρασης από τη ζωγραφική. Μία καλή φωτογραφία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Προϋποθέτει πολλές ώρες, εγρήγορση, υπομονή και επιμονή. Η φωτογραφία, σε συνδυασμό με τα ταξίδια, μου ανοίγει τον δρόμο για νέες εικόνες. Κάποιες από τις φωτογραφίες μου – ευθύς εξαρχής – τις τραβάω με σκοπό να αποτελέσουν έναυσμα για τη ζωγραφική μου. Η ζωγραφική από την άλλη πλευρά έρχεται και μεταμορφώνει τις εικόνες μου δημιουργώντας μία νέα πραγματικότητα».

Ορισμένοι φιλότεχνοι διακρίνουν και προτιμούν τις πιο αφαιρετικές συνθέσεις της. Αποτελούν κατά κάποιο τρόπο μία ξεχωριστή κατηγορία στη συνολική εργογραφία της. «Ενδέχεται να ζωγραφίζω ταυτόχρονα με διαφορετικούς τρόπους έκφρασης, αλλά και με διαφορετικές τεχνικές. Δεν το προκαθορίζω. Εξαρτάται κυρίως από τη διάθεσή μου», απαντάει εκείνη.

Instagram

Η συζήτηση στρέφεται στην εποχή του ίνσταγκραμ, το βασίλειο της ερασιτεχνικής φωτογραφίας.

«Το Instagram συνιστά ουσιαστικό trend της εποχής μας, δίνοντας ικανοποίηση σε πολύ κόσμο να παρακολουθούν δηλαδή και να συμμετέχουν σε ένα δίκτυο όπου η εικόνα κυριαρχεί. Είναι εύκολο να τραβήξει κανείς μία φωτογραφία και να την αναρτήσει, οπότε παίρνει ικανοποίηση από την απήχηση που μπορεί να έχει».

Οπωσδήποτε όμως ο ερασιτεχνισμός υπονομεύει την κοπιώδη Τέχνη. Αυτό που είχε εκφράσει έξοχα ο Τσαρούχης, «στην Ελλάδα ό,τι δηλώσεις, είσαι»… Η Ντένη Θεοχαράκη διευκρινίζει:

«Όμως η καλλιτεχνική φωτογραφία είναι κάτι άλλο. Ο καθηγητής μου της Σχολής Καλών Τεχνών μου έλεγε ότι εμάς τους καλλιτέχνες δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει να βγάζουμε φωτογραφίες όπως εκείνες του περιοδικού National Geographic. Μία φωτογραφία ή και ο συνδυασμός κάποιων φωτογραφιών πρέπει να οδηγούν το συναίσθημα και τη σκέψη σε άλλα επίπεδα, να παράγουν παράπλευρες συλλογιστικές, να δημιουργούν προβληματισμούς».

Γένους θηλυκού

Η εκπαίδευσή της στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών δεν την εμπόδισαν να πραγματοποιήσει και λαμπρές σπουδές και στην Αμερική (ΜΒΑ από το NΥU Stern Business School) για να στηρίξει αργότερα τις οικογενειακές επιχειρήσεις. Οπωσδήποτε μία επαγγελματίας από τη θέση της, έχει άποψη για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα…

«Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Όπως και στη ζωγραφική, έτσι και στην εργασία μου θεωρούσα σημαντικό να έχω ολοκληρωμένη θεωρητική κατάρτιση, η οποία θα με βοηθούσε να εμβαθύνω στον τομέα μου και να μπορώ να ανταποκριθώ ουσιαστικά στις απαιτήσεις της δουλειάς μου. Έχει γένος η επιχειρηματικότητα; Μία γυναίκα- όπως και ένας άνδρας- που έχει χαρίσματα, αγαπάει τη δουλειά της, προσπαθεί να εξελίσσεται και να αντιλαμβάνεται τις αλλαγές των καιρών και να αντιδρά έγκαιρα, δύσκολα θα αποτύχει».

Μονότονο ή δημιουργικό;

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι οι επιχειρήσεις αποτελούν αντικείμενο «στεγνό», μονότονο, επίπεδο, τεχνικό και άρα ανδρικό. Όσοι όμως βρίσκονται κοντά στον κόσμο των επιχειρήσεων, αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για κάτι ιδιαίτερα δημιουργικό.

Διατηρώντας επιχείρηση «ζεις», δήλωσε πρόσφατα μια σπουδαία κυρία των επιχειρήσεων… Άρα οι δυο κόσμοι της Ντένης Θεοχαράκη, δεν διαφέρουν τόσο όσο αρχικά φαίνεται.

«Όταν εργάζεσαι και μάλιστα όταν αποφασίζεις στο χώρο των επιχειρήσεων, είναι αδύνατον να επιτύχεις αν δεν αγαπάς αυτό που κάνεις και δεν προσπαθείς διαρκώς να αντιλαμβάνεσαι τα δρώμενα, ώστε να εξελίσσεσαι. Συνεπώς κάθε άλλο παρά στεγνή και μονότονη δεν είναι μια επιχείρηση. Γίνεται μονότονη μόνο αν δεν σε ενδιαφέρει πραγματικά. Το ίδιο συμβαίνει και στην τέχνη, όπως και σε κάθε τομέα της ζωής άλλωστε».

Τα παιδιά της, δύο γιοι και μία κόρη, η επόμενη γενιά στον επιχειρηματικό στίβο. Αναρωτιέται κανείς αν δέχονται συμβουλές μόνο από τον παππού ή και από την ίδια…

«Πάντα με ενδιέφερε να έχω ουσιαστική και ειλικρινή σχέση με τα παιδιά μου. Ακολουθώντας το ένστικτό μου, θέλησα να τα μεγαλώσω δίνοντας βαρύτητα στην ανεξάρτητη υπόστασή τους αλλά και να τους εμφυσήσω το αίσθημα του σεβασμού, την αξία της ευθύνης, της γενναιοδωρίας και της ενσυναίσθησης. Ο πατέρας μου ως έντιμος και εργατικός επιχειρηματίας, ασφαλώς αποτελεί όμορφο παράδειγμα για τα παιδιά μου».

Περί καταξίωσης

Από τα ταξίδια της σε όλο τον κόσμο αντλεί εμπειρίες, γνώσεις, αισθητήριο και αισθητική, πολιτισμό, εμπειρίες. «Θα έλεγα ότι η Ιαπωνία είναι η χώρα που με έχει σημαδέψει όσο καμία άλλη. Από μικρό παιδί γνώρισα την Ιαπωνική κουλτούρα, αλλά και αργότερα, έχοντας εξάλλου εργαστεί στη Nissan για 30 χρόνια και ταξιδέψει πολλές φορές στην Ιαπωνία, αγάπησα βαθιά τη χώρα αυτή και τους ανθρώπους της», παραδέχεται σήμερα.

Το ότι έργο της κοσμεί τη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης να αποτελεί άραγε τη μεγαλύτερη κατάκτηση της;. Ίσως πέρα από όλες τις καλλιτεχνικές της δράσεις. «Τη μεγαλύτερη κατάκτηση; Αυτό δεν μπορώ να το προσδιορίσω. Η Εθνική Πινακοθήκη αποτελεί τον πλέον καταξιωμένο χώρο τέχνης στην Ελλάδα σήμερα και ασφαλώς αποτελεί τιμή μου η επιλογή του έργου μου για να κοσμήσει την συλλογή της».

Άρα, τι σημαίνει προσωπική καταξίωση;

«Δύσκολη η ερώτηση, δύσκολη η απάντηση. Τι σημαίνει και πόσο θα πρέπει να μας απασχολεί; Θα το έθετα διαφορετικά. Η καταξίωση ποτέ δεν αποτέλεσε αυτοσκοπό μου. Θέλω η οικογένειά μου να είναι ευτυχισμένη, θέλω να θέτω στόχους και να καταφέρνω να τους πετυχαίνω, έστω και σε κάποιο βαθμό, θέλω να είναι ωραία η τέχνη μου και ειλικρινής».

Πληροφορίες

1922 – 2022: Με ένα αίσθημα ελπίδας
Ομαδική Έκθεση ζωγραφικής
Διάρκεια Έκθεσης:
9/12/2021 έως 15/01/2022
Εγκαίνια : 9/12/2021 ώρα 13.00 – 22.00

Evripides Art Gallery
Ηρακλείτου 10 & Σκουφά Κολωνάκι, Αθήνα, 106 73
τηλ: 2103615249, 2103615909, www.evripides-art.gr, [email protected]

Ημέρες & Ώρες Λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 11.00 – 20.30.
Τετάρτη: 11.00 -17.00 & Σάββατο: 11.00 – 16.00, Κυριακή και Δευτέρα: κλειστά.
Ο χώρος πληροί τις προϋποθέσεις για την πρόσβαση ΑΜΕΑ.

Διαβάστε επίσης: Ντένη Θεοχαράκη: Μετά τη Saatchi, το ταξίδι της στη ζωγραφική και τη φωτογραφία