Η Ελλάδα έχει έναν μόνο δρόμο και αυτός είναι δημοσιονομική πειθαρχία και μεταρρυθμίσεις για πολλά χρόνια ακόμη. Το υψηλόβαθμο στέλεχος της Moody’s κ. Steffen Dyck, Senior Vice President στον διεθνή οίκο, ανοίγει τα χαρτιά του σε μια αποκλειστική συνέντευξη στο Mononews, μετά τις Ευρωεκλογές, περιγράφοντας το σκεπτικό του μοναδικού οίκου που δεν έχει δώσει στη χώρα την επενδυτική βαθμίδα.

Όπως μεταξύ άλλων αναφέρει, ο οίκος δεν εντοπίζει σημάδια κόπωσης στην κυβέρνηση ως προς την προσήλωση της στις μεταρρυθμίσεις, πεδίο στο οποίο ξεχωρίζει την ανάγκη αλλαγών στο δικαστικό σύστημα χωρίς όμως να υποβαθμίζει τη σημασία και άλλων κινήσεων όπως οι μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση και την υγεία.

1

Κρατώντας κλειστά τα χαρτιά του για το θέμα της επενδυτικής βαθμίδας σημειώνει πως  τυχόν αναβάθμιση περνά αναγκαστικά από το εάν ο οίκος θα πειστεί πως συνεχίζονται οι τρέχουσες οικονομικές πολιτικές και η δέσμευση στη δημοσιονομική εξυγίανση, με προώθηση μεταρρυθμίσεων παράλληλα με τη διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Επίσης, περαιτέρω βελτιώσεις στον τραπεζικό τομέα, μειώνοντας τη μεταβλητότητα της κερδοφορίας και φέρνοντας την ποιότητα του ενεργητικού και τους κεφαλαιακούς δείκτες πιο κοντά στον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, θα βελτιώσουν την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας ενώ μια ταχύτερη αλλαγή στην οικονομική δομή της Ελλάδας, η οποία συμβάλλει στη βελτίωση της οικονομικής ανθεκτικότητας σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς, θα ήταν επίσης ένας πιστωτικά θετικός παράγοντας.

Ξεκαθαρίζει πως το ενδεχόμενο δημοσιονομικής χαλάρωσης, στο μέλλον περνάει αναγκαστικά από την διατήρηση ισχυρών ονομαστικών ρυθμών ανάπτυξης, συνετών δημοσιονομικών πολιτικών και επιτυχημένων μεταρρυθμίσεων ενώ σχολιάζοντας τις πιέσεις για μείωση του ΦΠΑ εκτιμά πως οποιαδήποτε δημοσιονομική χαλάρωση θα ήταν πιστωτικά αρνητική.

Ο ίδιος δεν ανησυχεί για το ενδεχόμενο κοινωνικής κόπωσης εξαιτίας των περιοριστικών πολιτικών που καλείται να εφαρμόζει η χώρα σημειώνοντας την θέση ισχύος που πετυχαίνει η ΝΔ έναντι των κομματικών της αντιπάλων στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις.

Τέλος σχολιάζοντας τη διαβούλευση για να επιτραπεί στην Ελλάδα να αξιοποιήσει μέρους των διαθεσίμων για τη μείωση του χρέους σημειώνει πως ένας χαμηλότερος δείκτης χρέους θα μπορούσε να βελτιώσει τη δημοσιονομική ισχύ και την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, καθιστώντας την πιο ελκυστική για τους επενδυτές, χωρίς να είναι όμως ο μοναδικός παράγοντας.

 

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη 

 

Έχετε τονίσει την ανάγκη επιτάχυνσης των διαδικασιών μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος. Ποια μέτρα θεωρείτε απολύτως απαραίτητα προκειμένου να δοθεί το σωστό μήνυμα στις αγορές σε αυτόν τον τομέα;

Οι βασικές πτυχές της δικαστικής μεταρρύθμισης, ως προς την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας, περιλαμβάνουν την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος για τη διασφάλιση ενός πιο σταθερού και προβλέψιμου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να στηρίξει την οικονομική ανάπτυξη και τη δημοσιονομική σταθερότητα.

Η εφαρμογή του νέου πτωχευτικού κώδικα είχε θετικό αντίκτυπο ως προς την ισχύ θεμάτων που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση και τους θεσμούς και το ευρύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον, και αναμένεται να επιταχύνει τη ρύθμιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η οποία αποτελεί πρόκληση για τον τραπεζικό τομέα της Ελλάδας.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου συνόλου διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που εφαρμόζει η Ελλάδα, οι οποίες περιλαμβάνουν επίσης βελτιώσεις στη φορολογική διοίκηση και συμμόρφωση, μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και μέτρα που στηρίζουν την οικοδόμηση πράσινων υποδομών.

 

Παράλληλα με αυτή τη μεταρρύθμισης, ποιες άλλες μεταρρυθμίσεις θα αξιολογούσατε ως υψηλής προτεραιότητας για την Ελλάδα σε αυτό το στάδιο;

Η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει προκλήσεις σε αρκετούς βασικούς τομείς, όπως η ενεργειακή απόδοση και η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, καθώς και στη βελτίωση της αποδοτικότητας των δημόσιων υπηρεσιών σε τομείς όπως η υγεία και η εκπαίδευση. Υπάρχει επίσης περιθώριο βελτίωσης της φορολογικής διοίκησης και της συμμόρφωσης με τις πληρωμές.

 

Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης στην πρώτη του συνέντευξη αμέσως μετά τις ευρωεκλογές έστειλε το μήνυμα ότι οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα πρόκειται να προχωρήσουν. Δεδομένου του αποδυναμωμένου εκλογικού αποτελέσματος για τη Νέα Δημοκρατία, ανησυχείτε ότι η ταχύτητα των μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε τελικά να επιβραδυνθεί ή/και να προχωρήσει σε περιορισμένο εύρος;

Έχουμε επισημάνει στις εκθέσεις μας ότι οι προκλήσεις ως προς την αξιολόγηση περιλαμβάνουν το ακόμη πολύ υψηλό χρέος και την υλοποίηση ενός φιλόδοξου προγράμματος μεταρρυθμίσεων, το οποίο θα απαιτήσει χρόνο και πολιτική βούληση για να ολοκληρωθεί. Αν και πάντα υπάρχει κίνδυνος επιβράδυνσης ή προσαρμογής, επί του παρόντος δεν βλέπουμε λιγότερες φιλοδοξίες.

 

Μπορεί η Ελλάδα να αντέξει μια χαλάρωση της δημοσιονομικής της πορείας;

Η Ελλάδα έχει επιδείξει σταθερή βελτίωση στους δημοσιονομικούς δείκτες και στους δείκτες χρέους. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης βελτιώθηκε αισθητά σε λιγότερο από 1% του ΑΕΠ το 2023 από 2,4% το 2022. Ο δείκτης χρέους της κυβέρνησης μειώθηκε επίσης στο 161% του ΑΕΠ στο τέλος του 2023 από 172,6% το 2022 και προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω στο 148% έως το τέλος του 2025.

Ωστόσο, παρά τις βελτιώσεις αυτές, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει μια από τις υψηλότερες επιβαρύνσεις χρέους παγκοσμίως. Η ικανότητα της χώρας να χαλαρώσει τη δημοσιονομική της πορεία θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητάς της να διατηρήσει ισχυρούς ονομαστικούς ρυθμούς ανάπτυξης, συνετές δημοσιονομικές πολιτικές και την επιτυχή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που απομένουν, ιδίως στο δικαστικό σύστημα.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει πολύ υψηλές δυνητικές υποχρεώσεις, κυρίως από φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τη δημοσιονομική ισχύ εάν αποκρυσταλλωθούν στον ισολογισμό της κυβέρνησης. Έτσι, ενώ η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα στη βελτίωση της δημοσιονομικής της υγείας, οποιαδήποτε απόφαση για χαλάρωση της δημοσιονομικής της πορείας θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά υπό το πρίσμα του υψηλού χρέους της και των δυνητικών υποχρεώσεων.

 

Εάν η Ελλάδα καταφέρει να πάρει την έγκριση του SSM για να χρησιμοποιήσει μέρος του κεφαλαιακού αποθέματος ασφαλείας (€15,7 δισ.) για την περαιτέρω μείωση του δείκτη χρέους της, μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν μια πιστωτικά θετική εξέλιξη για την Ελλάδα; 

Η Ελλάδα κάνει σημαντικά βήματα στη μείωση του χρέους της και θα συνεχίσει αν λάβει έγκριση να χρησιμοποιήσει μέρος του ταμειακού αποθέματος ασφαλείας της για να μειώσει περαιτέρω τον δείκτη χρέους της.

Ένας χαμηλότερος δείκτης χρέους θα μπορούσε να βελτιώσει τη δημοσιονομική ισχύ και την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, καθιστώντας την πιο ελκυστική για τους επενδυτές. Ωστόσο, αυτό θα εξαρτηθεί και από άλλους παράγοντες, όπως η οικονομική ανάπτυξη της χώρας, οι δημοσιονομικές πολιτικές και η υγεία του τραπεζικού της τομέα.

Από τη σκοπιά του των κριτηρίων αξιολόγησης κρατών που χρησιμοποιούμε, ένα χαμηλότερο ταμειακό απόθεμα θα μπορούσε επίσης να μειώσει τη θετική προσαρμογή που δίνουμε επί του παρόντος για τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία της κυβέρνησης.

 

Η Moody’s έχει χαρακτηριστεί ως ο πιο αυστηρός οίκος αξιολόγησης, καθώς δεν έχει ακόμη χορηγήσει στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα. Ποιοι παράγοντες σας κάνουν να είστε πιο συντηρητικοί από άλλους σε αυτόν τον τομέα; 

Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για το τι κάνουν οι άλλοι. Αλλά η οπτική της Moody’s είναι ότι θα εξετάσουμε μια θετική δράση αξιολόγησης εάν επρόκειτο να υπάρξει επιτυχής συνέχιση των τρεχουσών οικονομικών πολιτικών και δέσμευση για δημοσιονομική εξυγίανση. Αυτό θα περιλαμβάνει την επιτυχή εφαρμογή των υπόλοιπων μεταρρυθμίσεων, ιδίως στο δικαστικό σύστημα, και μια διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Επίσης, περαιτέρω βελτιώσεις στον τραπεζικό τομέα, μειώνοντας τη μεταβλητότητα της κερδοφορίας και φέρνοντας την ποιότητα του ενεργητικού και τους κεφαλαιακούς δείκτες πιο κοντά στον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, θα βελτιώσουν την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας. Μια ταχύτερη αλλαγή στην οικονομική δομή της Ελλάδας, η οποία συμβάλλει στη βελτίωση της οικονομικής ανθεκτικότητας σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς, θα ήταν επίσης ένας πιστωτικά θετικός παράγοντας

 

Το 2010, λίγο πριν ξεσπάσει η δημοσιονομική κρίση, η Ελλάδα απολάμβανε υψηλή αξιολόγηση. Σήμερα είναι μόνο στην αρχή ενός ανηφορικού δρόμου για να φτάσουμε σε εκείνα τα επίπεδα. Ανησυχείτε ότι η ελληνική κοινωνία θα μπορούσαν να κουραστούν να δεσμεύονται από μια αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία για πολλά ακόμη χρόνια, δοκιμάζοντας τελικά την ανοχή της ελληνικής κοινωνίας σε ένα τέτοιο πλαίσιο;

Το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, το οποίο εστιάζει στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της υγείας του τραπεζικού τομέα, κέρδισε τις πιο πρόσφατες εκλογές και σχημάτισε μονοκομματική κυβέρνηση. Το κόμμα ήρθε επίσης πρώτο στις πρόσφατες ευρωεκλογές. Αυτό υποδηλώνει ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων υποστηρίζει τις πολιτικές αυτής της κυβέρνησης.

 

Η κυβέρνηση δέχεται πιέσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης για μείωση των συντελεστών ΦΠΑ. Υπάρχει χώρος για κάτι τέτοιο;

Μία από τις κύριες πιστωτικές προκλήσεις της Ελλάδας είναι να μειώσει περαιτέρω το ακόμη πολύ υψηλό βάρος του χρέους της, κάτι που εξαρτάται από μια συνετή δημοσιονομική στάση για τα επόμενα χρόνια. Ένας τομέας εστίασης αυτής της κυβέρνησης ήταν η βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του «κενού ΦΠΑ», προκειμένου να ενισχυθεί η βάση εσόδων της.

Μια αντιστροφή της πορείας πολιτικής που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια, ιδίως μια σημαντική δημοσιονομική χαλάρωση, θα ήταν πιστωτικά αρνητική κατά την άποψή μας.

Διαβάστε επίσης:

Snappi: «Πράσινο φως» για την digital bank της Τράπεζας Πειραιώς – Πώς θα λειτουργεί

Γιάννης Στουρνάρας: Σήμα κινδύνου για την κλιματική κρίση – Αιτία για την ακρίβεια, επηρεάζει τις τράπεζες

Κυβέρνηση: «Smart» παροχές για να διασωθεί η δημοσιονομική αξιοπιστία