Για τα προβλήματα, που προκαλούν στην αγορά οι ελλείψεις φαρμάκων, αλλά και για το πώς, ακριβώς, έχει αυτή τη στιγμή η κατάσταση στη χώρα μας, μιλά στο Mononews ο αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκών και CEO της Primepharm P.C. Μιχάλης Τσατσαρώνης.

Όπως λέει, μεταξύ άλλων, «οι ελλείψεις φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι πολύπλοκο και ενίοτε απρόβλεπτο ζήτημα. Ο βασικός λόγος, για τον οποίο προκαλούνται, είναι σίγουρα η απουσία σημαντικού κέρδους».

Αναφερόμενος στις προοπτικές του κλάδου των φαρμακαποθηκάριων, ο κ. Τσατσαρώνης επισημαίνει ότι για την ερχόμενη πενταετία 2024-2029 αναμένονται επενδύσεις άνω των 50 εκατ. ευρώ.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης που μας παραχώρησε ο κ. Μιχάλης Τσατσαρώνης.

Ποιος είναι ο ρόλος και το αποτύπωμα των φαρμακαποθηκών στο ελληνικό φάρμακο;

Η αλυσίδα του φαρμάκου αποτελείται από το τρίπτυχο παραγωγοί (φαρμακοβιομηχανία, πολυεθνικές εταιρείες), φαρμακαποθήκες και φαρμακεία. Ο κλάδος των φαρμακαποθηκών είναι ο ενδιάμεσος και πιο κομβικός κρίκος στην αλυσίδα του φαρμάκου. Και αυτό διότι, κατά γενική παραδοχή, οι φαρμακαποθήκες αποτελούν τον βασικό «αιμοδότη» των φαρμακείων.

Είναι αυτές, που εφοδιάζουν με συνέπεια τα φαρμακεία. Αυτές τους παρέχουν την αναγκαία πίστωση για την επιβίωσή τους, ιδίως αν ληφθούν υπόψη οι μεγάλες καθυστερήσεις, με τις οποίες πληρώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία (ΕΟΠΥΥ).

Για να αντιληφθεί κανείς τη σημασία των φαρμακαποθηκών, αρκεί να σημειωθεί ότι προβαίνουν καθημερινά σε περισσότερες από 55.000 παραδόσεις φαρμάκων ανά τη χώρα, διασφαλίζοντας την πρόσβαση του πολίτη στη θεραπεία, που έχει ανάγκη.

Το περασμένο διάστημα βρεθήκατε αντιμέτωποι με διάφορες προκλήσεις. Η πιο σοβαρή αυτών ήταν οι ελλείψεις φαρμάκων. Πώς έχει η κατάσταση σήμερα;

Οι ελλείψεις φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι η μεγαλύτερη πρόκληση στην αγορά του φαρμάκου. Η Ελλάδα, παρά τα κατά καιρούς προβλήματα, έχει τις λιγότερες ελλείψεις σε φάρμακα – στον σχετικό πίνακα είμαστε στην καλύτερη θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.

Ελλείψεις εντοπίζονται κυρίως σε φάρμακα, των οποίων η καθορισμένη τιμή στη χώρα μας είναι χαμηλότερη από εκείνη άλλων χωρών, με αποτέλεσμα οι πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες να έχουν μικρότερο κέρδος στην Ελλάδα και να προτιμούν να διοχετεύουν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής τους σε άλλες ακριβότερες αγορές.

Πράγματι, κατά γενική παραδοχή, οι ποσότητες εισαγωγής έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο η Πολιτεία, οι φαρμακαποθήκες και οι φαρμακοποιοί, με δραστικές πρωτοβουλίες και ενίοτε με προσωπικό κόστος, αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά αυτό το πρόβλημα. Ευτυχώς η χώρα μας διαθέτει πολύ αξιόλογους και κοινωνικά υπεύθυνους εγχώριους παραγωγούς με γενόσημα φάρμακα, τα οποία καλύπτουν σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς, αντισταθμίζοντας τις ελλείψεις σε πολλά πρωτότυπα σκευάσματα.

Κατά την άποψη σας ποιοι είναι οι βασικοί λόγοι, οι οποίοι προκαλούν τις ελλείψεις φαρμάκων;

Οι ελλείψεις είναι πολύπλοκο και ενίοτε απρόβλεπτο ζήτημα. Ο βασικός λόγος, για τον οποίο προκαλούνται, είναι σίγουρα η απουσία σημαντικού κέρδους. Από την εποχή, όμως, που εμφανίστηκε η COVID-19, η αγορά των φαρμάκων εν συνόλω αντιμετώπισε ποικίλα προβλήματα και βρέθηκε αντιμέτωπη με μια γενικότερη – και απροσδόκητη – ασυμμετρία, κυρίως λόγω του αυξημένου κόστους παραγωγής και διανομής, της έλλειψης πρώτων υλών και των προβλημάτων στις μεταφορές, που οδήγησαν σε σημαντικές διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Η Πολιτεία είχε αίσθηση της ασυμμετρίας και η κοινωνία τη βίωνε τακτικά, ενίοτε σε καθημερινή βάση. Η πανδημία προκάλεσε διαταραχές όχι μόνο στον εφοδιασμό, αλλά και στην παραγωγική αλυσίδα, την ώρα που οι ανάγκες των καταναλωτών μεταβάλλονταν. Επιπλέον, λόγω ορισμένων γεωπολιτικών εξελίξεων, το κόστος παραγωγής αυξήθηκε σημαντικά, ενώ οι τιμές παρέμειναν σταθερά χαμηλές. Η Ελλάδα αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά δεν αποτελούν ως αγορά τη βασική προτεραιότητα των παραγωγών, αλλά και δεν έχουν επαρκή παραγωγή, ικανή να καλύψει τις ανάγκες των πολιτών της Ε.Ε.

Η κατάσταση σήμερα είναι σαφώς βελτιωμένη και η κρίση έχει ξεπεραστεί σε σημαντικό βαθμό. Όμως, όσον αφορά στην Ευρώπη, για την εξάλειψη του φαινομένου των ελλείψεων θα χρειαστούν αρκετά χρόνια. Η Πολιτεία αναζήτησε επισταμένα τρόπους να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, με κυριότερο μέτρο τη δημιουργία της πλατφόρμας παρακολούθησης της διακίνησης φαρμάκων.

Ορισμένοι σας κατηγόρησαν ως βασικούς υπαίτιους για τις ελλείψεις. Τι απαντάτε;

Με μεγάλη λύπη έχω συνειδητοποιήσει πως τα τελευταία χρόνια ο κλάδος των φαρμακαποθηκών έχει σκοπίμως λοιδορηθεί και «λιθοβοληθεί» επικοινωνιακά από διάφορα συνδικαλιστικά παράκεντρα. Για αυτούς αποτελούσε πάντα ένα πρόχειρο εξιλαστήριο θύμα, ως προς τις ελλείψεις φαρμάκων στην αγορά, με το επιχείρημα ότι δήθεν οι φαρμακαποθήκες προέβαιναν σε εξαγωγές σκευασμάτων αντί να τα διαθέτουν στην ελληνική αγορά (φαρμακεία).

Οι επικρίσεις αποδείχθηκαν ανυπόστατες, καθώς οι ελλείψεις είχαν κατά κοινή παραδοχή εντελώς διαφορετικές αιτίες. Δεδομένου ότι το σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης των ελλείψεων ήταν δυσλειτουργικό, αλλά και αδιαφανές, έδωσε πρόσφορο έδαφος σε μία επιθετική λαϊκίστικη ρητορική, με ανομολόγητο, αλλά εμφανή τελικό στόχο, το κλείσιμο φαρμακαποθηκών, που θα εξωθούσε χιλιάδες εργαζόμενους  στην ανεργία.

Ο κλάδος μας βρέθηκε αντιμέτωπος με καταστάσεις, που ο μέσος πολίτης δεν διανοείται. Για να γίνω πιο σαφής, το 2023 εκδίδονταν αποφάσεις οριζόντιας απαγόρευσης εξαγωγής φαρμάκων, που ήταν εντελώς ατεκμηρίωτες και δεν στηρίζονταν σε καμία ένδειξη συσχετισμού των ελλείψεων με εξαγωγές. Ασθενείς, εργαζόμενοι, Πολιτεία και επιχειρήσεις παγιδεύτηκαν στην αβάσιμη απόδοση των ελλείψεων στις εξαγωγές, ενώ οι συγκυρίες απαιτούσαν τεκμηριωμένη παρακολούθηση του προβλήματος και στοχευμένα ουσιαστικά μέτρα.

Η Πολιτεία αντιμετώπισε το πρόβλημα με τη δημιουργία της πλατφόρμας παρακολούθησης της διακίνησης φαρμάκων. Μόλις άρχισε η λειτουργία της, αποδείχθηκε ότι οι ελλείψεις είχαν πολύπλευρα αίτια, η απαγόρευση των εξαγωγών προσαρμόστηκε στις πραγματικές ελλείψεις και η προσχηματική στοχοποίηση των φαρμακαποθηκών εξαλείφθηκε. Σήμερα οι φαρμακαποθήκες αποτελούν τον μόνο κλάδο, που γνωστοποιεί στις Αρχές τις κινήσεις και τα αποθέματά του σε live streaming, εξασφαλίζοντας απόλυτη διαφάνεια.

Η πλατφόρμα παρακολούθησης φαρμάκων (ΥΣΠΑΔΙΦ), την οποία αναφέρατε, δημιουργήθηκε από το Υπουργείο Υγείας. Η συμβολή της έως σήμερα ήταν, όντως, τόσο σημαντική;

Η πλατφόρμα παρακολούθησης φαρμάκων αποτελεί για την αγορά ένα πολύτιμο εργαλείο, αλλά και έναν αξιόπιστο σύμμαχο. Μέσω του ΥΣΠΑΔΙΦ το Υπουργείο Υγείας βρίσκεται σε ζωντανή σύνδεση με τις φαρμακαποθήκες και αποκτά άμεση και πλήρη εικόνα για το τι συμβαίνει στις κινήσεις και στα αποθέματα του κλάδου.

Πλέον δεν υφίστανται υποθετικές προσωπικές εκτιμήσεις, αλλά λεπτομερής καταγραφή των δεδομένων. Οι αποφάσεις λαμβάνονται έπειτα από ενδελεχή εξέταση των εκάστοτε δεδομένων και όχι από αμφιβόλου αξιοπιστίας προτάσεις. Άλλωστε, όπως δήλωσε ο Υπουργός Υγείας πρόσφατα, αρκετές χώρες εντυπωσιάστηκαν και ζήτησαν να την αντιγράψουν. Για τον κλάδο των φαρμακαποθηκών αποτελεί πολύτιμο ανάχωμα απέναντι στην παραπληροφόρηση, αλλά και το βασικό εργαλείο, που μας κατέστησε τον πιο αξιόπιστο συνομιλητή της Πολιτείας.

Ποιες είναι οι προοπτικές για τους κλάδους της χονδρικής και της λιανικής πώλησης φαρμάκων;

Οι φαρμακαποθήκες αποτελούν έναν δυναμικά αναπτυσσόμενο οικονομικό κλάδο με 3.500 εργαζομένους, κύκλο εργασιών πάνω από 5 δισ. ευρώ και υλοποιούμενες επενδύσεις πλέον των 50 εκατ. ευρώ κατά την πενταετία 2018-2023. Για την ερχόμενη πενταετία 2024-2029 αναμένονται, επίσης, επενδύσεις άνω των 50 εκατ. ευρώ.

Μεγάλο μέρος των επενδύσεων αυτών αφορά στην ψηφιοποίηση και στην τεχνολογική αναβάθμιση στα συστήματα παρακολούθησης των συναλλαγών και της διανομής των σκευασμάτων, αλλά και τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από τη λειτουργία τους. Τόσο η επιτάχυνση της διανομής, όσο και η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος έχουν μείζονα κοινωνική σημασία.

Καλούμε την Πολιτεία να στηρίξει την προσπάθειά μας και να σταθεί αρωγός στο εγχείρημά μας, αυξάνοντας τα επενδυτικά κίνητρα. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι αναγκαίο να ενταχθούν οι σχετικές επενδύσεις στο νέο αναπτυξιακό νόμο, τα προγράμματα ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, ώστε να διευκολυνθεί η χρηματοδότησή τους και να επισπευστεί η ολοκλήρωσή τους.

Διαβάστε επίσης:

Ψυχιατρική μεταρρύθμιση: Απορρίφθηκε η ένσταση αντισυνταγματικότητας