Ο Director στην ομάδα αξιολογήσεων κρατών της Fitch Ratings και βασικός αναλυτής για την Ελλάδα κ. Alex Muscatelli μιλά αποκλειστικά στο Mononews.

Εξηγεί γιατί ο οίκος δεν χάρισε μια αναβάθμιση στην Ελλάδα την Παρασκευή, διατηρεί χαμηλά τις προσδοκίες για το χρόνο αναβάθμισης στη σκιά της πανδημίας και προειδοποιεί, διακριτικά, για τους δημοσιονομικούς κινδύνους αλλά και την μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική της Ελλάδας.

Ερώτηση: Πριν η Fitch δημοσιοποιήσει την έκθεση της την Παρασκευή, υπήρχε συγκρατημένη προσδοκία στην ελληνική αγορά πως ίσως εξετάζατε την αλλαγή στην προοπτική (outlook) από σταθερή σε θετική. Όπως είδαμε αυτό δεν συνέβη. Γιατί;

Απάντηση: «Η ελληνική οικονομία και τα δημόσια οικονομικά έχουν υποστεί σοβαρό σοκ εξαιτίας της πανδημίας της Covid – 19, παρά το ότι, από υγειονομικής σκοπιάς, η Ελλάδα έχει υποφέρει λιγότερο σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Νομίζουμε πως η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε σχεδόν κατά 10% τον προηγούμενο χρόνο, με μια ιδιαίτερα απότομη πτώση στις εξαγωγές υπηρεσιών που επηρεάστηκαν από την μεγάλη μείωση στις τουριστικές αφίξεις. Η χαμηλή οικονομική δραστηριότητα, η κυβερνητική στήριξη και οι αυτόματοι σταθεροποιητές θα μετατρέψουν το πρωτογενές πλεόνασμα το 2019, σε ένα διευρυμένο έλλειμμα το 2020. Επιπλέον, τα πολύ μειωμένα νούμερα στον τουρισμό σημαίνουν επίσης πως το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα διευρυνθεί αισθητά.»

Ερώτηση: Τι θα μπορούσε να επισπεύσει την διαδικασία ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα; Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ένα ορίζοντα χρόνου στον οποίο αυτό θα μπορούσε να συμβεί;

Απάντηση: «Η αξιολόγηση της Ελλάδας έχει σταθερή προοπτική (stable outlook), που σημαίνει ότι νομίζουμε πως είναι πιθανόν η αξιολόγηση (rating) να μην αλλάξει σε ορίζοντα 1 – 2 ετών. Λέγοντας αυτό, εάν ο λόγος του δημοσίου χρέους επέστρεφε σε μία, σταθερή, πτωτική, τροχιά αφού το σοκ του κορoνοϊού θα έχει εξαλειφθεί, και ειδικά μέσω μιας βελτιωμένης αναπτυξιακής δυναμικής και δημοσιονομικής εξυγίανσης, αυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν παράγοντες που θα πυροδοτούσαν μια θετική μεταβολή στην προοπτική (outlook) ή στην αξιολόγηση (rating)».

Ερώτηση: Σήμερα, σχεδόν ένα χρόνο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας στην Ευρώπη τι θα περιγράφατε ως μια πιθανή πορεία του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας σε 5ετή ορίζοντα;

Απάντηση: «Αυτό είναι μια σημαντική αβεβαιότητα. Γνωρίζουμε πως το ΑΕΠ θα ανακάμψει με μηχανικό τρόπο αυτόν το χρόνο και τον επόμενο καθώς θα ανοίγει πάλι πλήρως η οικονομία και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης θα είναι απαραίτητα, σε μικρότερη έκταση. Ωστόσο, υπάρχουν ρίσκα και στις δύο πλευρές: Η Ελλάδα θα είναι μια από τις χώρες που θα ωφεληθούν περισσότερο σε σχετικούς όρους από τις επιχορηγήσεις του Σχεδίου Ανάκαμψης της ΕΕ. Υπάρχει η δυναμική για ισχυρότερη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη, η οποία θα αντανακλά τον συνδυασμό διατήρησης υψηλότερης χρηματοδότησης από την ΕΕ και αποτελεσματικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Όμως υπάρχουν επίσης και ξεκάθαροι πτωτικοί κίνδυνοι: Μια μεγαλύτερης διάρκειας επίπτωση της πανδημίας σε σχέση με αυτό που περιμένουμε στο κλείσιμο επιχειρήσεων και απώλειας θέσεων εργασίας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα μεγαλύτερο πλήγμα, μεσοπρόθεσμα, στην δυνητική ανάπτυξη».

Ερώτηση: Αναφέρετε στην έκθεση σας ότι ο τραπεζικός τομέας παραμένει μια πηγή αδυναμίας για το πιστωτικό προφίλ του δημοσίου. Τι θα περιγράφατε ως ένα game changer που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ουσιαστική βελτίωση στον κλάδο;

Απάντηση: «Στην χρονική περίοδο προς την πανδημία είχαμε δει πρόοδο όσον αφορά στα στοιχεία για την ποιότητα ενεργητικού με μία μείωση στα NPLs κατά 12,5 δισ. ευρώ σε διάστημα τεσσάρων τριμήνων έως το τρίτο τρίμηνο του 2020. Νομίζουμε πως θα έχουμε νέες εισροές επισφαλών δανείων εξαιτίας της πανδημίας. Όμως η ανανεωμένη πρόοδος στην βελτίωση της ποιότητας ενεργητικού από τις συστημικές τράπεζες συνεπής με, την επιτυχή ολοκλήρωση των συναλλαγών τιτλοποιήσεων και των χαμηλότερων απομειώσεων λόγω πιστωτικών ζημιών, που θα οδηγήσουν όλα σε βελτίωση της παροχής πιστώσεων στον ιδιωτικό τομέα, είναι ένας ακόμη παράγοντας που θα διερευνούσαμε εάν εξετάζαμε μια αναβάθμιση.»

Ερώτηση: Η πανδημία μας οδηγεί σε ελλείμματα και σε αύξηση του δημοσίου χρέους. Πότε θα επιθυμούσατε να δείτε πρωτογενή πλεονάσματα στον ελληνικό προϋπολογισμό; Τι θα ξεκινούσε να σας προκαλεί ανησυχία σε σχέση με την πορεία του χρέους;

Απάντηση: «Καθώς η οικονομία θα ανακάμπτει με μηχανικό τρόπο φέτος και τον επόμενο χρόνο, αυτό θα κάνουν και τα δημόσια οικονομικά. Προσδοκούμε πως το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα ξεκινήσει να υποχωρεί τον επόμενο χρόνο ενώ το πρωτογενές ισοζύγιο να προσεγγίσει σε ισοσκέλιση το 2022. Αυτό είναι το βασικό μας σενάριο. Θα μας ανησυχούσε εάν ο λόγος του δημοσίου χρέους δεν υποχωρούσε εξαιτίας μιας πιο παρατεταμένης οικονομικής συρρίκνωσης και δημοσιονομικής χαλάρωσης. Ενώ υπάρχουν σημαντικοί ελαφρυντικοί παράγοντες που στηρίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους της Ελλάδας παρά το υψηλό του επίπεδο – το απόθεμα ασφαλείας των ρευστών διαθεσίμων, ο ευνοϊκός χαρακτήρας του μεγαλύτερου μέρους του αποθέματος χρέους και το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής – περαιτέρω, σημαντικές, αυξήσεις στο χρέος θα ενίσχυαν τους κινδύνους για τη βιωσιμότητα του, κατά την άποψή μας».

Ερώτηση: Ποιες θα ξεχωρίζατε ως τις 3 σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που θα έπρεπε η Ελλάδα να προχωρήσει κατά προτεραιότητα; Τι θα βελτίωνε περαιτέρω την επενδυτική διάθεση για την Ελλάδα; Η παροχή κινήτρων για να αυξηθεί το μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων φαίνεται πως είναι ψηλά στην λίστα των προτεραιοτήτων της κυβέρνησης. Τι πιστεύετε για αυτό με δεδομένο ότι η συντριπτική πλειονότητα των εταιρειών στην Ελλάδα είναι μικρές και μεσαίες και ότι η κατάσταση στο μέτωπο της ανεργίας είναι ήδη δύσκολη;

Απάντηση: «Δεν θα θέλαμε να προτείνουμε εμείς συγκεκριμένα μέτρα. Ωστόσο μια συνολική ατζέντα οικονομικής πολιτικής που βελτιώνει την συνολική οικονομική επίδοση, εξασφαλίζει γρήγορη και στοχευμένη απορρόφηση κεφαλαίων από το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάκαμψης και συντηρεί την εποικοδομητική σχέση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς την οποία βλέπουμε πρόσφατα, νομίζουμε πως θα οδηγούσε σε βελτιωμένα πιστοληπτικά δεδομένα, μέσω μιας υψηλότερης αναπτυξιακής δυναμικής, διατηρήσιμων δημοσίων οικονομικών και βελτιώσεων στην διακυβέρνηση. Πιστεύουμε πως αυτό θα ενίσχυε επίσης την ελκυστικότητα της Ελλάδας ως επενδυτικού προορισμού και επομένως στις εισροές ξένων άμεσων επενδύσεων. Μεγαλύτερου μεγέθους ξένες επενδύσεις θα αύξαναν το συνολικό ύψος των κεφαλαιουχικών δαπανών και θα μετρίαζαν κάποια από τα προβλήματα που σχετίζονται με το μικρό μέγεθος της μέσης ελληνικής επιχείρησης.»

Ερώτηση: Πιστεύετε ότι η πανδημική κρίση θα είναι αφετηρία για περισσότερη ή για λιγότερη Ευρώπη; Πόσο σας προβληματίζει το ενδεχόμενο η οικονομική κρίση να οδηγήσει σε κοινωνική και πολιτική αναταραχή με δεδομένο ότι οδεύουμε σε κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις στην Γερμανία και την Γαλλία τον επόμενο χρόνο;

Απάντηση: «Η πανδημία φέρνει μεγάλες προκλήσεις για τους policymakers παντού. Όσο πιο παρατεταμένη η πανδημία και επίμονη η ζημιά στις οικονομίες, τόσο μεγαλύτεροι θα είναι οι κίνδυνοι. Οι κινήσεις σε όλες τις χώρες φαίνεται πως το αναγνωρίζουν αυτό και το αντιμετωπίζουν. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και από πλευράς αξιολογήσεων πιστεύουμε ως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης είναι ξεκάθαρα υποστηρικτικό για τις πιστοληπτικές αξιολογήσεις των κρατών στην ΕΕ. Θα αμοιβαιοποιήσει μέρος του κόστους για την αντιμετώπιση του κορωνοίού σε επίπεδο ΕΕ, εισάγοντας σε ένα βαθμό τον επιμερισμό του δημοσιονομικού κινδύνου και την κεντρική έκδοση χρέους. Ανοίγει επίσης την πόρτα σε κάποιας μορφής κεντροποιημένης συλλογής φόρων σε επίπεδο ΕΕ. Το Ταμείο θα δημιουργήσει ένα προηγούμενο για μελλοντικές κρίσεις που θα μπορούσε να ενισχύσει την δυναμική για αντικυκλικές πολιτικές στην Ευρώπη, αν και απέχει ακόμη πολύ από μια ολοκληρωμένη δημοσιονομική ένωση και το
μέγεθος του είναι μετριοπαθές σε σχέση με την ευρωπαϊκή οικονομία και τα επίπεδα χρέους των εθνικών οικονομιών.

Διαβάστε επίσης

Τέλος Μαρτίου η πρόωρη εξόφληση των €3,6 δισ. προς το ΔΝΤ

Fitch: Επιβεβαίωσε την αξιολόγηση «ΒΒ» της Ελλάδας, θετικό το outlook – Στο 10,2% υπολογίζει την ύφεση του 2020, ανάκαμψη 3% για το 2021

Με εγγύηση σταθερότητας από τη Fitch, η έξοδος της ΔΕΗ στις αγορές έρχεται πιο κοντά