Eνας κύκλος σημαντικών εταιρικών ομολογιακών εκδόσεων, που άνοιξε το 2016 και επέφερε μια φρέσκια επενδυτική «πραγματικότητα» στο ελληνικό χρηματιστήριο, ολοκληρώθηκε στο δεύτερο μισό του 2022, με μία ομολογιακή έκδοση, η απόδοση της οποίας ήταν κοντά στο επίπεδο της πρώτης, σε ένα πολύ διαφορετικό όμως μακροοικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, σημειώνει σε έκθεσή της η Euroxx ΑΧΕΠΕΥ.

Σήμερα, λίγους μόνο μήνες μετά, με την αβεβαιότητα να αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό της εγχώριας αγοράς αλλά και διεθνώς, για ποικίλους, ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες, όπως εκλογές και πολιτική αβεβαιότητα, πληθωρισμός και ανάπτυξη, αύξηση των επιτοκίων, γεωπολιτικές εξελίξεις, κ.α., η επανεμφάνιση ενός νέου κύκλου εταιρικών ομολογιακών εκδόσεων στο Χρηματιστήριο Αθηνών (ΧΑ) φαντάζει ταυτόχρονα τόσο πιθανή όσο και δύσκολη.

Γεγονός αποτελεί πως μέχρι και το 2015, αγορά εταιρικών ομολόγων στο ΧΑ απλά δεν υπήρχε. Το 2016, μια σειρά από νέα δεδομένα στην πολιτικοοικονομική μας καθημερινότητα, όπως η επιβολή των capital controls, η επιχειρηματική αβεβαιότητα, η πολιτική και οικονομική εσωστρέφεια της χώρας, τα αχαρτογράφητα νερά στις σχέσεις μας με τους Ευρωπαίους εταίρους, αλλά και η απειλή του «κουρέματος» των τραπεζικών μας καταθέσεων, προετοίμασαν το έδαφος, όσο και αν αυτό ως επιχείρημα εκείνη την χρονική στιγμή φάνταζε αδύνατο και για κάποιους ακόμη και φαιδρό, για την άνθιση και την ενηλικίωση της αγοράς ομολόγων ελληνικών εταιρειών (εισηγμένων και μη) στο ΧΑ.

Πρωτοπόρος στην αγορά αυτή υπήρξε η θυγατρική εταιρεία του ομίλου Fourlis, η Housemarket, που μέσα σε κλίμα γενικευμένης αμφισβήτησης και δυσπιστίας, κατάφερε χάρη στις προσπάθειες μιας ομάδας ανθρώπων μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού, με τόλμη και έμπνευση και κυριότερα στη διορατικότητα του βασικού της μετόχου, να προχωρήσει τον Οκτώβριο του 2016 στην έκδοση του πρώτου εισηγμένου στο ΧΑ ομολόγου, που απευθυνόταν στο ευρύ επενδυτικό κοινό (ονομαστικής αξίας €40 εκατ., πενταετούς διάρκειας), σημειώνει η έκθεση.

Η έκδοση αυτή, η οποία άνοιξε το μονοπάτι που μετατράπηκε στη βασική δίοδο προς το ΧΑ για τις πολυάριθμες ομολογιακές εκδόσεις από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες στη συνέχεια, ενσωμάτωνε μια σειρά τόσο από ιδιαίτερα όσο και ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά για τους επενδυτές: Ικανοποιητική απόδοση, ηρεμία ως προς τους φόβους απώλειας των καταθέσεων από ένα κούρεμα, μακροπρόθεσμο ορίζοντα, χαμηλή ονομαστική αξία (κατάλληλο και για πολύ μικρά πορτοφόλια), περιοδική καταβολή των τόκων και επιλογή άμεσης ρευστοποίησης αν οι εξελίξεις αποδεικνύονταν διαφορετικές από τις εκτιμήσεις του κάθε επενδυτή για τις άμεσες οικονομικές του ανάγκες.

Όλα αυτά φυσικά με την ανάληψη του ρίσκου του εκδότη όπως και σε κάθε είδους μη εμπραγμάτως εξασφαλισμένη ομολογιακή έκδοση σε όλες τις αγορές ομολόγων παγκοσμίως. Το συγκεκριμένο ομόλογο εκδόθηκε τότε με κουπόνι 5% και παρά το γεγονός ότι το αντίστοιχο κουπόνι πενταετούς κρατικού ομολόγου άγγιζε το 9,94%, ήταν αρκετά δίκαιη απόδοση για την εταιρεία την συγκεκριμένη περίοδο και η υψηλότερη που εμφανίστηκε σε εταιρική ομολογιακή έκδοση στο ΧΑ έως και σήμερα.

Η έκδοση αυτή σηματοδότησε την αρχή ενός κύκλου 25 συνολικά εκδόσεων εταιρικών ομολόγων. Σε κλαδικό επίπεδο, οι μεγαλύτερες εκδόσεις προήλθαν από εταιρείες του κλάδου των κατασκευών, ενώ σημαντική παρουσία είχαν επίσης και εταιρείες από τον κλάδο των συμμετοχών και ανάπτυξης ακίνητης περιουσίας, της ναυτιλίας και των τυχερών παιχνιδιών.

Σε απόδοση, την έκδοση της Housemarket ακολούθησαν τα ομόλογα της εταιρείας B&F (2018), διάρκειας πέντε ετών, με ονομαστική αξία €25 εκατ. και κουπόνι στο 4,95% και της εταιρείας Lamda Develοpment (2022), διάρκειας επτά ετών με ονομαστική αξία €230 εκατ. και κουπόνι στο 4,70%.

Στην πορεία των ετών από το 2016 έως το 2021 οι αποδόσεις των εταιρικών ομολόγων άρχισαν να μειώνονται, ακολουθώντας την καμπύλη των επιτοκίων.

Ταυτόχρονα, η επέλευση της πανδημίας Covid-19 το 2020 επέφερε προσωρινή παύση σε ποικίλες δραστηριότητες και σημαντικούς κοινωνικούς και οικονομικούς περιορισμούς, σημαντική κάμψη των μεγεθών, αβεβαιότητα για το μέλλον και οδήγησε σε σημαντική αστάθεια την επιχειρηματική δραστηριότητα και τις αγορές χρήματος και κεφαλαίου.

Ωστόσο, το ίδιο έτος σημειώθηκε η μεγαλύτερη έως σήμερα έκδοση εταιρικού ομολόγου στο ΧΑ από την εταιρεία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ονομαστικής αξίας €500 εκατ. διάρκειας επτά ετών και κουπόνι στο 2,75%, όπως επίσης και η πρόωρη αποπληρωμή τριών ομολόγων από τις εταιρείες ΟΠΑΠ, Sunlight και Μυτιληναίος.

Το 2021 αποτελεί ουσιαστικά το έτος πριν τη μεταστροφή της αγοράς των ομολόγων, εξαιτίας εμφάνισης αυξημένης γεωπολιτικής αστάθειας στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης, που επέφεραν αίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας στους επενδυτές. Επιπλέον, η πανδημία Covid-19 συνέχιζε να έχει επιρροή στην κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα.

Τη χρονιά αυτή πάντως, πραγματοποιείται η έκδοση ομολόγου της εταιρείας Motor Oil, ονομαστικής αξίας €200 εκατ., επταετούς διάρκειας, με το χαμηλότερο έως σήμερα κουπόνι, ύψους 1,90%. Το ίδιο έτος εκδόθηκαν ακόμη έξι ομολογιακά δάνεια από τους κλάδους των κατασκευών, της ναυτιλίας, των επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία και της μεταλλουργίας, σε ένα εύρος αποδόσεων από 2,30% έως 2,70%.

Το 2022 και εν μέσω υψηλού πληθωρισμού και αυξημένων επιτοκίων παρατηρείται αύξηση στις αποδόσεις των ομολόγων με τον σταθμισμένο μέσο όρο των εταιρικών ομολόγων επταετίας να αγγίζει το 4,61%, και των αντίστοιχων πενταετίας το 2,88%.

Οι εκδόσεις αυτών των ομολόγων προήλθαν από τους κλάδους της ναυτιλίας και της ανάπτυξης ακίνητης περιουσίας.

Ωστόσο και ως αποτέλεσμα της αύξησης των αποδόσεων, η έκδοση νέων ομολόγων ή η αναχρηματοδότηση των υφιστάμενων με νέα έκδοση καθίστανται πλέον αρκετά πιο ακριβές για τους υποψήφιους εκδότες, με συνέπεια να οδηγηθούμε στο κλείσιμο του κύκλου που περιγράψαμε στην εισαγωγή μας.

Στο σύνολό τους, τα αντληθέντα κεφάλαια από εκδόσεις εταιρικών ομολόγων στο ΧΑ, που χρηματοδότησαν επιχειρηματικά σχέδια των εκδοτών τους και συνεισέφεραν το κομμάτι τους στην οικονομική ανάπτυξη στη χώρα, από το 2016 έως και σήμερα ανέρχονται σε €4,38 δισ.

Στο αντίστοιχο διάστημα τα συνολικά αντληθέντα κεφάλαια από αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και πρωτογενούς διάθεσης μετοχών (IPOs) στο ΧΑ ανήλθαν περίπου σε €5,57 δισ., με τη μερίδα του λέοντος ωστόσο (περίπου €4,18 δισ.) να αφορά τέσσερις εκδότριες.

Ως παρούσα εικόνα, το 2023 από τις 25 εκδόσεις ομολόγων που προαναφέρθηκαν, 20 διαπραγματεύονται ακόμη στο ΧΑ, ενώ μία εξοφλήθηκε πλήρως στη λήξη και τέσσερις (μέσης διάρκειας: πέντε έτη και σταθμισμένος μέσος όρος κουπονιών: 3,4%) αποπληρώθηκαν πρόωρα.

Τέλος ενός κύκλου λοιπόν και αρχή ενός νέου; Τα αυξημένα επίπεδα των επιτοκίων δεν συνηγορούν προς αυτήν την κατεύθυνση, όμως, όπως δείχνουν και τα διαθέσιμα στοιχεία, οι καταθέσεις ακολουθούν μια έντονα αυξητική πορεία, μεγαλώνοντας την απόσταση από τις συνολικές δανειοδοτήσεις. Αυτό το κομμάτι ίσως στο άμεσο μέλλον προσελκύσει νέους ή και υφιστάμενους εκδότες για επιπλέον εκδόσεις. Αρκεί τα θεμελιώδη να είναι στιβαρά, το αξιόχρεο υψηλό και οι αποδόσεις ελκυστικές.

Διαβάστε επίσης

Γιώργος Πολίτης: «Θέλουμε να κάνουμε την Euroxx έναν περιφερειακό παίκτη»