Έχουμε χάσει το 60% της άγριας ζωής μέσα σε λιγότερα από 50 χρόνια

Η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει βαριές επιπτώσεις στον πλανήτη. Όμως, αν και οι περισσότεροι άνθρωποι κατανοούν το πώς ή μόλυνση, η εξάντληση των φυσικών πόρων και η απώλεια της βιοποικιλότητας φέρνουν στα όριά τους τα φυσικά αποθέματα, η πραγματικότητα μπορεί να μοιάζει μακρινή και δύσκολη στην ποσοτικοποίηση.

Πολλοί από μας δυσκολεύονται να συλλάβουν τον πραγματικό ρυθμό με τον οποίο παρακμάζει ο φυσικός κόσμος. Ο Sir David Attenborough τον έχει δει από πρώτο χέρι και αποκαλεί τους ανθρώπους μάστιγμα της γης, περικλείοντας σε λίγες μόνο λέξεις την ευρύτατη καταστροφή για την οποία είμαστε υπεύθυνοι.

Ο πιο πρόσφατος δείκτης Living Planet του WWF αποκαλύπτει το πόσο ραγδαίες και δραματικές είναι αυτές οι αλλαγές, υπολογίζοντας ότι ο πληθυσμός των θηλαστικών, πουλιών, ερπετών, αμφίβιων και ψαριών έχει μειωθεί κατά παραπάνω από 50% μέσα σε λιγότερα από 50 χρόνια. Η έκθεση αποδίδει τη μείωση στην απώλεια του φυσικού περιβάλλοντος των ζώων, τη μόλυνση, την κλιματική αλλαγή, την υπερεκμετάλλευση και την αύξηση των ειδών-“εισβολέων” και των ασθενειών, υπογραμμίζοντας τις ανησυχίες των οικολόγων ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα επιφέρει βαρύ φόρο τιμής.

Αυτή είναι “μία δυσοίωνη υπενθύμιση και ίσως η απόλυτη ένδειξη για την πίεση που ασκούμε στον πλανήτη”, δήλωσε ο Marco Lambertini, γενικός διευθυντής της WWF International. “Δεν μπορεί να υπάρξει ένα υγιές, χαρούμενο και ευήμερο μέλλον για τους ανθρώπους σε έναν πλανήτη με αποσταθεροποιημένο κλίμα, εξαντλημένους ωκεανούς και ποτάμια, υποβαθμισμένη γη και άδεια δάση”.

Αν αυτό μοιάζει άσχημο, τα λεπτομερή ευρήματα και η έλλειψη κοινά αποδεκτών λύσεων το κάνουν ακόμα χειρότερο, με τους σημερινούς στόχους και ενέργειες να οδηγούν “στην καλύτερη περίπτωση, σε μία διαχειρίσιμη επιδείνωση”, σύμφωνα με την έκθεση.

Ο Lambertini ανέφερε πως οι άνθρωποι έχουν μία “άνευ προηγουμένου ευκαιρία, που απομακρύνεται ραγδαία” να επαναπροσδιορίσουν το πώς αξιολογούν τη φύση, και ζήτησε μία “νέα παγκόσμια συμφωνία”.

Τα στατιστικά είναι σοκαριστικά. Από το 1970 ως το 2014 οι πληθυσμοί σπονδυλωτών κατρακύλησαν κατά 60%, ενώ οι πληθυσμοί σε γλυκά νερά βούλιαξαν κατά 83%.

Ένα παράδειγμα ενός είδους που απειλείται άμεσα με εξαφάνιση είναι το gharial, που απαντάται στην Ινδία και το Νεπάλ.

Τρεις άλλοι δείκτες στην έκθεση δίνουν τη γενικότερη εικόνα, δείχνοντας όλοι προς τη συνεχιζόμενη απώλεια της βιοποικιλότητας. Ο δείκτης Ζωτικού Περιβάλλοντος Ειδών παρακολουθεί πόση από την αυθεντική βιοποικιλότητα μίας περιοχής παραμένει. Οι μειώσεις των πληθυσμών των ειδών ήταν πιο δραματικές σε Νότια και Κεντρική Αμερική, υποχωρώντας κατά 89% σε σχέση με το 1970.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, τα λεγόμενα πλανητικά όρια έχουν ήδη ξεπεραστεί πέρα από τα ασφαλή επίπεδα: κλιματική αλλαγή, ακεραιότητα της βιόσφαιρας, βιογεωχημικές ροές (άζωτο και φώσφορος) και αλλαγή του συστήματος γης.

Οι συντάκτες της έκθεσης προτείνουν τρία βήματα βελτίωσης και καλούν τους διαμορφωτές της πολιτικής σε κάθε επίπεδο να αναλάβουν δράση. Η θέσπιση σαφώς καθορισμένων στόχων, η ανάπτυξη μίας σειράς από μετρήσιμους και αξιόπιστους δείκτες προόδου και η συμφωνία σε ενέργειες, καθώς και σε ένα χρονοδιάγραμμα, θα βοηθούσε στον περιορισμό των τρεχουσών πιέσεων, γράφουν.

Ένα τέτοιο θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να σχεδιαστεί υπό τη Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα, καθώς αποτελεί διεθνές νομικό όργανο. Το Συνέδριο Βιοποικιλότητας του ΟΗΕ πρόκειται να διεξαχθεί τον Νοέμβριο στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου.

“Είναι σαφές ότι οι προσπάθειες να σταματήσει η απώλεια βιοποικιλότητας δεν έχουν πετύχει και αν συνεχίσουμε έτσι, στην καλύτερη περίπτωση θα έχουμε μία διαχειρίσιμη πτώση”, σημειώνει η αναφορά. “Γι’ αυτό και εμείς, μαζί με συναδέλφους μας ανά τον κόσμο, ζητάμε την πιο φιλόδοξη διεθνή συμφωνία που έχει γίνει ποτέ, μία νέα παγκόσμια συμφωνία για τη φύση και τους ανθρώπους, προκειμένου να καμφθεί η τάση απώλειας βιοποικιλότητας”.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο world economic forum.org και το υπογράφει η συγγραφέας Emma Charlton.