Με τη δημοτικότητα των ψηφιακών νομισμάτων να ανεβαίνει όλο και περισσότερο, και μάλιστα με επιταχυνόμενους ρυθμούς, η προοπτική εισόδου μεγάλων εταιρειών στην αγορά κρυπτονομισμάτων και στην αποκεντρωμένη χρηματοδότηση (Decentralized Finance, DeFi) έκαναν την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) να εξετάσει ρυθμιστικές διατάξεις για τον κλάδο, καθώς και τη δημιουργία του ψηφιακού ευρώ στη διάρκεια του προηγούμενου έτους. Ποιες είναι όμως οι αναμενόμενες εξελίξεις για το ψηφιακό χρήμα το 2022; Και επιπλέον πώς θα μπορέσει η Ευρώπη να υπερβεί τους κινδύνους και να μεγιστοποιήσει τα οφέλη αυτού του νέου χρήματος;

Οι αναμενόμενες ρυθμίσεις για τα crypto assets το 2022

Συγκεκριμένα υπενθυμίζεται η ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 24 Νοεμβρίου, ότι εξετάζει την ολοκληρωμένη νομοθετική πρόταση MiCA (Markets in Crypto-assets) για τη θέσπιση κοινών κανονισμών σε ολόκληρη την ήπειρο για τη ρύθμιση των αγορών των crypto assets.

Το προτεινόμενο ρυθμιστικό πλαίσιο αναπτύχθηκε για να συμβάλει στον εξορθολογισμό της τεχνολογίας εικονικών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ υπάρχει αδιαμφισβήτητα μια εστίαση στη ρύθμιση του τομέα των stablecoins, δηλαδή ψηφιακά μέσα των οποίων η αξία συνδέεται με εκείνη ενός χαρτοφυλακίου περιουσιακών στοιχείων χαμηλού κινδύνου. Οι διαπραγματεύσεις για τη νομοθεσία μπορούν να ξεκινήσουν μέσα στο 2022, ώστε να τεθούν έτσι οι βάσεις για την ανάπτυξη των σχετικών επενδύσεων στην Ευρωζώνη. Την ίδια στιγμή αναμένεται η έγκριση του κοινοβουλίου για το ρυθμιστικό πλαίσιο για έργα που βασίζονται στην τεχνολογία κατανεμημένων βιβλίων (DLT) που πρότειναν το 2020 οι ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ.

Ωστόσο οι αρχές της ΕΕ κινούνται προσεκτικά με προτεραιότητα την προστασία των επενδυτών και τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, με τον Fabio Panetta της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ να μιλάει αυτόν τον μήνα για τους κινδύνους των ψηφιακών χρηματοπιστωτικών μέσων και την αναγκαιότητα ρύθμισής τους.

«Τα crypto assets ανταλλάσσονται από φορείς με μοναδικό στόχο την πώλησή τους σε υψηλότερη τιμή. Πρόκειται, στην πραγματικότητα, για ένα στοίχημα, ένα κερδοσκοπικό υψηλού κινδύνου συμβόλαιο, εάν διατηρούνται όμως εντός ενός πλαισίου αποτελεσματικών κανόνων και ελέγχων, ορισμένα ψηφιακά χρηματοπιστωτικά μέσα που εκδίδονται από ιδιώτες μπορούν να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των πληρωμών, ιδίως των διεθνών πληρωμών», είπε.

Έλεγχος για τις εκπομπές άνθρακα και την ενεργειακή κατανάλωση για τα κρυπτονομίσματα

Οι νέες αυτές προοπτικές για την ανάπτυξη της αγοράς κρυπτονομισμάτων στη Ευρώπη μπορεί να αποτελούν χαρμόσυνο γεγονός για τον κλάδο γεννούν όμως προβληματισμούς, σε μια οικονομία όπου προτεραιότητα αποτελούν πλέον, οι κλιματικοί στόχοι της συμφωνίας του Παρισίου για την επίτευξη μηδενικών ρύπων. Υπενθυμίζεται ότι το υψηλό ενεργειακό αποτύπωμα που έχει η εξόρυξη αλλά και οι συναλλαγές με κρυπτονομίσματα έχουν προκαλέσει αντιδράσεις στην Ευρώπη, με τη Σουηδία και την Ισλανδία μάλιστα να απευθύνουν εκκλήσεις στην Κομισιόν για την απαγόρευση της εξόρυξης bitcoin στην ΕΕ μέσα στο έτος.

Τις κατευθυντήριες γραμμές για τη μέτρηση και την παρακολούθηση της ενεργειακής κατανάλωσης και των εκπομπών άνθρακα από την αγορά κρυπτονομισμάτων δίνει η νέα οδηγία του Crypto Climate Accord (CCA), μιας πρωτοβουλίας του ιδιωτικού τομέα που στοχεύει στην απαλλαγή της βιομηχανίας κρυπτονομισμάτων και blockchain από τις εκπομπές ρύπων. Η οδηγία εστιάζει στην παρακολούθηση των εκπομπών σε τρία επίπεδα: τους μεμονωμένους φορείς εξόρυξης, τους χρηστές, όπως τα ανταλλακτήρια και οι κάτοχοι, και τις συνολικές εκπομπές που αντιστοιχούν σε ένα δίκτυο. Μια ακόμη λύση για να μειώσει η βιομηχανία των κρυπτονομισμάτων το αποτύπωμά της είναι η χρήση καθαρών μορφών ενέργειας όπως οι ΑΠΕ ή τα ανανεώσιμα αέρια για τη εξόρυξη και την επικύρωση των συναλλαγών.

Το ψηφιακό ευρώ υπό εξέταση από την ΕΚΤ

Επιπλέον, με πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο να εξετάζουν το ενδεχόμενο να δημιουργήσουν τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα κεντρικών τραπεζών (Central Bank Digital Coin, CBDC), το 2022 ίσως να είναι η χρονιά όπου θα δούμε την Ευρωζώνη να κάνει σημαντικά βήματα στην υλοποίηση αυτής της ιδέας. Συγκεκριμένα, τον Ιούλιο του 2021, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αποφάσισε να θέσει σε λειτουργία τη φάση διερεύνησης ενός σχεδίου ψηφιακού ευρώ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΚΤ, «η φάση διερεύνησης θα διαρκέσει 24 μήνες και θα αποσκοπεί στην αντιμετώπιση βασικών ζητημάτων σχετικά με τον σχεδιασμό και τη διανομή. Ένα ψηφιακό ευρώ πρέπει να είναι σε θέση να ικανοποιεί τις ανάγκες των Ευρωπαίων και ταυτόχρονα να συμβάλλει στην πρόληψη παράνομων δραστηριοτήτων και να αποφεύγει τυχόν ανεπιθύμητες επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη νομισματική πολιτική». Στην ανακοίνωση αναφέρεται επίσης ότι «σε κάθε περίπτωση, ένα ψηφιακό ευρώ θα συμπληρώνει τα μετρητά και δεν θα τα αντικαθιστά».

Καθώς η ψηφιοποίηση αλλάζει ραγδαία τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, καταναλώνουμε αλλά και την ίδια την κουλτούρα μας, τα χρήματα και οι πληρωμές υφίστανται επίσης σημαντικές αλλαγές με καινοτόμα οικονομικά εργαλεία να αναδύονται, επομένως σε μια τέτοια συγκυρία ο ρόλος των κεντρικών τραπεζών αλλάζει και οφείλει να προσαρμοστεί.

Η έκδοση του ψηφιακού ευρώ θα είχε σημαντικά αποτελέσματα, για τη νομισματική πολιτική, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη λειτουργία του διεθνούς νομισματικού συστήματος. Επιπλέον θα επέτρεπε την είσοδο των πολιτών στην ψηφιακή οικονομία με μια ασφαλή και αξιόπιστη μορφή χρήματος, δεδομένου ότι θα αποτελεί υποχρέωση της κεντρικής τράπεζας και θα είναι επομένως απαλλαγμένο από τους κίνδυνους στους οποίους είναι εκτεθειμένα τα κρυπτονομίσματα, είτε πρόκειται για κίνδυνο αγοράς, είτε για πιστωτικό κίνδυνο, είτε για κίνδυνο ρευστότητας.