Αφιέρωμα Nature Matters – Μεγάλος Υποστηρικτής The American College of Greece

Η Βιώσιμη Ανάπτυξη δεν είναι απλώς ένας όρος, είναι επί της ουσίας η νέα παγκόσμια στρατηγική έτσι όπως ήδη από το 2015 προσδιορίστηκε επακριβώς από τον ΟΗΕ και υιοθετήθηκε από όλους τους παγκόσμιους ηγέτες.

Η έννοια μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνεται σε πολλούς γενική και αόριστη. Και σε ακόμα περισσότερους ότι είναι ένα είδος καλοδιατυπωμένου ευχολογίου χωρίς συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους και χρονοδιάγραμμα.

Δεν έχουν, όμως, έτσι τα πράγματα. Η Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι μετρήσιμη και έχει πολύ συγκεκριμένους στόχους καθώς και μεθόδους επίτευξης. Είναι επί της ουσίας η ομπρέλα προστασίας όχι μόνο για τη διατήρηση των οικοσυστημάτων αλλά και για την επανεκκίνηση της οικονομίας, την απάλειψη των ανισοτήτων, την αναβάθμιση των πόλεων, της εκπαίδευσης, της υγείας, την αλλαγή παραγωγικού μοντέλου και κυρίως τη απαραίτητη συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα.

Το mononews σάς παρουσιάζει μέσα από ερωτήσεις και απαντήσεις τις βασικές αρχές και τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει σε παγκόσμιο επίπεδο τα κράτη υπό τη σκέπη των Ηνωμένων Εθνών.

-Τι σημαίνει Βιώσιμη Ανάπτυξη και πώς καθιερώθηκε ο όρος;

Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι εκείνη που ικανοποιεί τις ανάγκες της παρούσας γενιάς χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιούν τις δικές τους ανάγκες. Ο όρος εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1980 από τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης στην έκθεση με τίτλο «Παγκόσμια Στρατηγική για τη Διατήρηση». Επτά χρόνια μετά, τον χρησιμοποίησε η Γκρο Χάρλεμ Μπρούντλαν – επί 3 θητείες πρωθυπουργός της Νορβηγίας- στην αναφορά της προς τη ΓΣ των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο «Το Κοινό μας Μέλλον», που έμεινε γνωστή ως «Έκθεση Μπρούντλαν».

Στη συνέχεια, το 1992, στη Διεθνή Συνδιάσκεψη του Ρίο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, διατυπώθηκαν για πρώτη φορά οι αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης που παρέχουν μακροπρόθεσμα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη φροντίζοντας τις ανάγκες της σημερινής γενιάς αλλά και των μελλοντικών.

Η καθιέρωση του όρου θεωρείται τομή για την ανατροπή της κυρίαρχης αντίληψης από τον 18ο αιώνα και μέχρι ακόμα και τη δεκαετία του ΄90 ότι οι φυσικοί πόροι είναι ανεξάντλητοι και τα οικοσυστήματα ο μεγάλος… «σκουπιδοτενεκές» της ανθρωπότητας που έχουν εκ φύσεως μηχανισμούς ανάκαμψης.

-Συνδέεται μόνο με την προστασία του περιβάλλοντος ή και με άλλους τομείς;

Τη δεκαετία του 1980, η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης συνδέθηκε με την προστασία του περιβάλλοντος και ίσως για πολλούς ανθρώπους εξακολουθεί να συνδέεται ακόμα αποκλειστικά. Όμως, στην πραγματικότητα είναι ένας ευρύτερος όρος, μια ευτύτερη αντίληψη για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων ανάπτυξης που βάζει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και εισάγει όχι μόνο περιβαλλοντικούς αλλά και οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι ζητούμενο στο σχεδιασμό όχι μόνο των δημοσίων φορέων και υπηρεσιών αλλά και του ιδιωτικού τομέα.

-Πώς σχετίζεται συγκεκριμένα η Βιώσιμη Ανάπτυξη με περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη;

Την απάντηση έδωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, το 2015 όταν οι παγκόσμιοι ηγέτες ενέκριναν ομόφωνα την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Όπως χαρακτηριστικά είπε «είναι το μονοπάτι που μας οδηγεί σε ένα κόσμο δικαιότερο, πιο ειρηνικό και ευημερούντα, και σε έναν υγιή πλανήτη. Είναι επίσης μια πρόσκληση για αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο καθήκον από το να επενδύσουμε στην ευημερία των νέων».

-Τι είναι η Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη;

Είναι οι 17 στόχοι που οι παγκόσμιοι ηγέτες συμφώνησαν ότι θα πρέπει να εκπληρωθούν μέχρι το 2030. Οι κατευθύνσεις αυτές εξειδικεύουν την έννοια της Βιώσιμης Ανάπτυξης και θέτουν συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους και χρονοδιαγράμματα. Συγκεκριμένα:

-Στόχος 1- Μηδενική φτώχεια. Και συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, εξάλειψη έως το 2030 της ακραίας φτώχειας η οποία μετράται με βάση τους ανθρώπους που ζουν με λιγότερα από 1,25 δολάρια την ημέρα. Υπολογίζεται ότι σε ακραία φτώχεια ζει ο ένας στους 5 κατοίκους στια αναπτυσσόμενες χώρες.

-Στόχος 2- Μηδενική πείνα. Βασική επιδίωξη είναι έως το 2030, ο τερματισμός της πείνας και διασφάλιση της πρόσβασης όλων των ανθρώπων, σε ασφαλή, θρεπτική και επαρκή τροφή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Υπολογίζεται ότι 795 εκατομμύρια άνθρωποι υποσιτίζονται.

–Στόχος 3- Καλή υγεία και ευημερία. Κεντρική επιδίωση, έως το 2030, μείωση του ποσοστού της παγκόσμιας μητρικής θνησιμότητας σε λιγότερους από 70 θανάτους ανά 100.000 γεννήσεις.

–Στόχος 4- Ποιοτική εκπαίδευση. Έως το 2030, διασφάλιση ότι όλα τα κορίτσια και αγόρια θα ολοκληρώνουν μία ελεύθερη, ισότιμη και ποιοτική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στις αναπτυσσόμενες χώρες 57 εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να μην πηγαίνουν σχολείο.

-Στόχος 5- Ισότητα των φύλων. Τερματισμός κάθε μορφής διακρίσεων και βίας κατά των γυναικών και κοριτσιών, οπουδήποτε.

-Στόχος 6- Καθαρό νερό και αποχέτευση. Έως το 2030, επίτευξη καθολικής και ισότιμης πρόσβασης σε ασφαλές και προσιτό πόσιμο νερό για όλους καθώς και πρόσβασης σε εγκαταστάσεις/συστήματα υγιεινής. Να σημειωθεί ότι 663 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε νερό.

-Στόχος 7- Φτηνή και καθαρή ενέργεια. Διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης σε προσιτές, αξιόπιστες και σύγχρονες υπηρεσίες ενέργειας. Σημαντική αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα καθώς και βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας.

-Στόχος 8- Αξιοπρεπής εργασία, οικονομική ανάπτυξη. Διατήρηση της κατά κεφαλήν οικονομικής ανάπτυξης με βάση τις εθνικές περιστάσεις, και όσον αφορά τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες διατήρηση τουλάχιστον του 7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.

Στόχος 9- Βιομηχανία, καινοτομία, υποδομές. Δημιουργία ποιοτικών, αξιόπιστων, βιώσιμων και ανθεκτικών υποδομών καθώς και βιομηχανιών που θα είναι βιώσιμες και θα αυξάνουν την αποδοτική χρήση των πόρων, ενθαρρύνοντας την υιοθέτηση περισσότερο καθαρών και περιβαλλοντικά ορθών τεχνολογιών και βιομηχανικών μεθόδων.

Στόχος 10- Λιγότερες ανισότητες. Έως το 2030, προοδευτική επίτευξη και διατήρηση της αύξησης του εισοδήματος για το κατώτερο, με οικονομικούς όρους. 40% του πληθυσμού, με ρυθμό υψηλότερο του μέσου εθνικού.

Στόχος 11- Βιώσιμες πόλεις. Διασφάλιση της πρόσβασης όλων σε επαρκή, ασφαλή, προσιτή στέγαση και βασικές υπηρεσίες, και αναβάθμιση των φτωχογειτονιών. Παροχή ασφαλών, προσιτών, προσβάσιμων και βιώσιμων συστημάτων μεταφοράς κυρίως μέσω της επέκτασης των δημόσιων συγκοινωνιών.

Στόχος 12- Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή. Επίτευξη της βιώσιμης διαχείρισης και της επαρκούς χρήσης των φυσικών πόρων. Μείωση κατά 50% των παραγόμενων αποβλήτων τροφίμων παγκοσμίως, μείωση της παραγωγής αποβλήτων μέσω της πρόληψης, της μείωσης, της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης.

Στόχος 13- Δράση για το κλίμα. Ενσωμάτωση των μέτρων για την κλιματική αλλαγή στις εθνικές πολιτικές, στρατηγικές και σχεδιασμούς. Ενίσχυση της ανθεκτικότητας όλων των χωρών έναντι των κινδύνων και των φυσικών καταστροφών που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή.

Στόχος 14- Ζωή στο νερό. Κεντρικός στόχος η μείωση έως το 2025 όλων των μορφών θαλάσσιας ρύπανσης, ιδίως της ρύπανσης από χερσαίες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων απορριμμάτων και της ρύπανσης από θρεπτικές ουσίες.

Στόχος 15- Ζωή στη στεριά. Καταπολέμηση της απερήμωσης, αποκατάσταση υποβαθμισμένων εδαφών, συμπεριλαμβανομένων των εδαφών που επηρεάζονται από την ξηρασία και τις πλημμύρες. Διασφάλιση της διατήρησης των ορεινών οικοσυστημάτων συμπεριλαμβανομένης της βιοποικιλότητάς τους, έτσι ώστε ενισχυθεί η ικανότητά τους να παράσχουν οφέλη απαραίτητα για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Στόχος 16- Ειρήνη, δικαιοσύνη, ισχυροί θεσμοί. Σημαντική μείωση όλων των μορφών βίας και των σχετικών ποσοστών θανάτων.Τερματισμός της κακοποίησης, της εκμετάλλευσης, της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και όλων των μορφών βίας και βασανιστηρίων που υφίστανται τα παιδιά. Προαγωγή του κράτους δικαίου, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, και διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης στη δικαιοσύνη για όλους. Σημαντική μείωση των παράνομων ροών χρημάτων και όπλων.

Στόχος 17- Συνεργασία για τους στόχους. Η 17η επιταγή του ΟΗΕ είναι, ίσως, και η πιο σημαντική αφού βάζει τη συνεργασία ως προϋπόθεση για την επίτευξη των 16 στόχων. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι «η επίτευξη της ατζέντας για τη βιώσιμη ανάπτυξη προϋποθέτει συνεργασίες μεταξύ των κυβερνήσεων, του ιδιωτικού τομέα καθώς και της κοινωνίας των πολιτών. Αυτές οι χωρίς αποκλεισμούς συνεργασίες, οι οποίες βασίζονται σε αρχές, αξίες, κοινό όραμα, κοινούς στόχους και οι οποίες τοποθετούν τους ανθρώπους και τον πλανήτη στο επίκεντρο, είναι απαραίτητες, σε παγκόσμιο, περιφερειακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο».

Διαβάστε περισσότερα για τη βιώσιμη ανάπτυξη στο αφιέρωμα Nature Matters του mononews.gr