Sevi Vassileva (Visa): Η αξία ενός ανθρώπου δεν καθορίζεται από το φύλο, τη δουλειά, τη θέση ή τον μισθό του

Μια επιτυχημένη εταιρεία ή ομάδα, στη σημερινή μεταβαλλόμενη και απαιτητική εποχή, στηρίζεται στην καλύτερη αξιοποίηση των ταλέντων, των ιδεών και της συνεισφοράς  των στελεχών  και αναπόφευκτα συμπεριλαμβάνει την ισορροπία και την ισότιμη έκφραση ανδρών και γυναικών σημειώνει η Sevi Vassileva, Αντιπρόεδρος και Γενική Διευθύντρια της Visa Ελλάδας, Κύπρου, Μάλτας και Ισραήλ.

Όπως τονίζει, οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις πρέπει, θαρραλέα, να γίνονται ορατές στο εργασιακό τους περιβάλλον και να προβάλουν το έργο τους. Αποτελούν παραδείγματα για χιλιάδες κορίτσια και γυναίκες, για να ακολουθήσουν τις φιλοδοξίες τους, ενώ όπως λέει χρειάζεται αυτοπεποίθηση, θάρρος και ενέργεια, που είναι προσωπική ευθύνη και επιλογή για μια γυναίκα. Οι κορυφαίες επιχειρήσεις, τονίζει,  οφείλουν να ξεπεράσουν τα συντηρητικά στερεότυπα και να αναδείξουν τις γυναίκες ως πρέσβειρες της ισότητας.

Πιστεύει ότι υπάρχει «γυναικείο» και  «ανδρικό» στυλ διαχείρισης, και στα κοινά χαρακτηριστικά των ανδρών μάνατζερ αναγνωρίζει την αποφασιστικότητα, τη σταθερότητα, της τάση για πιο ριψοκίνδυνες κινήσεις, την επικοινωνία και τη σαφή στόχευση. Το «γυναικείο» στυλ διαχείρισης, σημειώνει, χαρακτηρίζεται περισσότερο από υψηλό επίπεδο ευθύνης και οργάνωσης, ακρίβεια και λήψη συνεπών και μελετημένων κινήσεων. Χαρακτηριστικό για τις γυναίκες είναι η φυσική τους τάση να δείχνουν ενδιαφέρον και ενσυναίσθηση, και να αντιλαμβάνονται καλύτερα τον παλμό και το συναίσθημα της ομάδας.

Ο χώρος των επιχειρήσεων δίνει ίδιες ευκαιρίες ανέλιξης σε άντρες και γυναίκες; Παρατηρείτε κάποια αλλαγή στις ευκαιρίες που δίνονται σε γυναίκες σήμερα σε σχέση με πριν 10 ή 15 χρόνια;

Έχοντας εταιρική εμπειρία είκοσι τριών ετών σε διάφορους τομείς, ανάμεσά τους και σε εκείνον των start-ups, παρατηρώ ότι περισσότερες γυναίκες εισέρχονται στις επιχειρήσεις, ακόμα και σε παραδοσιακά ανδροκρατούμενους τομείς, όπως οι ψηφιακές τεχνολογίες και οι επενδύσεις καταλαμβάνοντας διοικητικά πόστα, αλλά και δημόσιες θέσεις. Στην ΕΕ, περίπου το ήμισυ του εργατικού δυναμικού είναι γυναίκες, ωστόσο εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται μεταξύ των διευθυντικών στελεχών, καταλαμβάνοντας περίπου το 37%, ενώ αποτελούν λίγο περισσότερο από το ένα τέταρτο των μελών των διοικητικών συμβουλίων εισηγμένων εταιρειών (28%). Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Grant Thornton, στην Ελλάδα, οι γυναίκες κατέχουν πλέον το 32% των κορυφαίων ηγετικών θέσεων, από 31% το 2021. Οι αριθμοί αυξάνονται, αλλά υπάρχει περιθώριο βελτίωσης. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να δημιουργούμε συνθήκες για μεγαλύτερη ένταξη των γυναικών στην επιχειρηματική και κοινωνικοοικονομική ζωή, ιδιαίτερα προς όφελος των νεαρών κοριτσιών που έλκονται όλο και περισσότερο από τον νέο ψηφιακό και τεχνολογικό κόσμο.

Υπάρχει διαφορά στον τρόπο που λειτουργούν οι άντρες σε σχέση με τις γυναίκες μάνατζερς; Τι θα συμβουλεύατε μια γυναίκα που θέλει να ηγηθεί σε άντρες υφισταμένους της; Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια που μπορεί να συναντήσει;

Αρχικά, δεν θα έθετα μια σαφή διαχωριστική γραμμή με μόνο κριτήριο το φύλο και δεν νομίζω ότι είναι καθοριστικό για την επάρκεια ενός διευθυντικού στελέχους. Μάλλον, ένας τέτοιος διαχωρισμός πηγάζει από υπάρχουσες προκαταλήψεις και περιοριστικές συμπεριφορές στην κοινωνία και στον εταιρικό κόσμο, οι οποίες κατά τη γνώμη μου ξεπερνιούνται όλο και περισσότερο καθώς και η ευαισθητοποίηση αυξάνεται, φυσικά. Τόσο στη ζωή μου όσο και την επαγγελματική μου πορεία, είμαι πεπεισμένη ότι ένα επιτυχημένο διευθυντικό στέλεχος είναι πρωτίστως ένα άτομο με ξεκάθαρο όραμα, προσανατολισμένο στην επίτευξη αποτελεσμάτων, που καθοδηγεί και εμπνέει την ομάδα για να επιτύχει τους καθορισμένους στόχους, ενώ ταυτόχρονα αντλεί γνώσεις και ιδέες από αυτήν. Σε έναν μεγάλο βαθμό, πιστεύω πως η διοίκηση αποτελεί ένα είδος «μετάδοσης» των κινήτρων μας και της ενέργειάς μας στα μέλη της ομάδας που με τη σειρά τους στηρίζουν  την πρόοδο της εταιρείας συλλογικά.

Αν ωστόσο πρέπει να διαχωρίσω το «γυναικείο» και το «ανδρικό» στυλ διαχείρισης, ναι, υπάρχουν διαφορές. Πηγάζουν από τα χαρακτηριστικά και τα πρότυπα των δύο φύλων και αντανακλώνται στα «μέσα έκφρασης», στη συμπεριφορά, στη προσέγγιση και στην αντιμετώπιση. Δεν μου αρέσουν οι γενικεύσεις, αλλά στα κοινά χαρακτηριστικά των ανδρών μάνατζερ αναγνωρίζω την αποφασιστικότητα, τη σταθερότητα, της τάση για πιο ριψοκίνδυνες κινήσεις, την επικοινωνία και τη σαφή στόχευση. Το «γυναικείο» στυλ διαχείρισης χαρακτηρίζεται περισσότερο από υψηλό επίπεδο ευθύνης και οργάνωσης, ακρίβεια και λήψη συνεπών και μελετημένων κινήσεων. Χαρακτηριστικό για τις γυναίκες είναι η φυσική τους τάση να δείχνουν ενδιαφέρον και ενσυναίσθηση, και να αντιλαμβάνονται καλύτερα τον παλμό και το συναίσθημα της ομάδας.

Ωστόσο, είτε άνδρας είτε γυναίκα, ένα αποτελεσματικό διευθυντικό στέλεχος ξεχωρίζει για την ικανότητά του να διαχειρίζεται τις επιχειρηματικές διαδικασίες, να ενεργεί με ευελιξία και να κατευθύνει τις ιδέες και τις προσπάθειες της ομάδας προς τη σωστή κατεύθυνση. Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, τοποθετώ το προσωπικό χάρισμα το οποίο ενώνει και εμπνέει την ομάδα. Γενικά, πιστεύω ότι μια επιτυχημένη εταιρεία ή ομάδα, στη σημερινή μεταβαλλόμενη και απαιτητική εποχή, στηρίζεται στην καλύτερη αξιοποίηση των ταλέντων, των ιδεών και της συνεισφοράς  των στελεχών  και αναπόφευκτα συμπεριλαμβάνει την ισορροπία και την ισότιμη έκφραση ανδρών και γυναικών.

Είστε από τις λίγες γυναίκες σε ηγετική θέση. Το φύλο σας, ήταν ποτέ λόγος για να αντιμετωπίσετε στερεοτυπικές συμπεριφορές ή κάποια προκατάληψη; Είναι εύκολο να αποδεχθούν τη γυναικεία ηγεσία, άνδρες υφιστάμενοι;

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ο καθένας από εμάς έχει νιώσει κάποιου είδους προκατάληψη ή έχει αντιμετωπίσει στερεότυπα κατά τη διάρκεια της καριέρας του: πολύ αρχάριος για να γνωρίζει, πολύ συναισθηματικός ή πολύ αυθόρμητος. Ωστόσο, αυτές οι αντιλήψεις δεν συνδέονται απαραίτητα με το φύλο. Μόλις το συνειδητοποιήσουμε αυτό, μαθαίνουμε να μην το παίρνουμε προσωπικά και ανακαλύπτουμε μηχανισμούς ώστε να αντιμετωπίζουμε και να απαντάμε. Όσον αφορά στην ηγεσία και στην αποδοχή, όπως ανέφερα πριν, ξεπερνά κατά πολύ τον ορισμό του άνδρα ή της γυναίκας. Η αξία ενός ανθρώπου δεν καθορίζεται από το φύλο, τη δουλειά, τη θέση ή τον μισθό του. Μάλλον, το προσωπικό του σύστημα αξιών είναι αυτό που τον καθιστά πολύτιμο. Όπως λένε, «ένα πράγμα είναι σίγουρο, τίποτα δεν είναι σίγουρο». Σήμερα μπορεί να είσαι στην κορυφή, αλλά αύριο, ίσως όχι. Επομένως, είναι σημαντικό να παραμένουμε πιστοί στον εαυτό μας επιδεικνύοντας ανθρωπιά, ειλικρίνεια, σεβασμό για τον περίγυρό μας, αναγνώριση των επιτευγμάτων τους  και να παρέχουμε ανοικτή και εποικοδομητική ανατροφοδότηση. Προσπαθώ να εφαρμόζω τις αρχές αυτές στην εργασία μου.

Η αλήθεια είναι πως η συνεργασία με ανθρώπους δεν είναι εύκολη και η διαχείρισή τους είναι ακόμα πιο δύσκολη, ειδικά όταν η ομάδα είναι μεγάλη. Βασίζομαι στην άμεση και σαφή επικοινωνία, σε μια ειλικρινή στάση απέναντι στην ομάδα μου και στον καθορισμό σαφών στόχων. Έχω δοκιμαστεί στο πεδίο και πάντα στάθηκα στις ομάδες μου σε δύσκολες στιγμές, ενώ προσπαθώ να τις παρακινήσω και να τις στηρίζω δίνοντας το παράδειγμα. Με γοητεύει η επιστήμη της ψυχολογίας, που πιστεύω ότι με βοηθάει πολύ στη δουλειά μου.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα με στόχο την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια. Θεωρείτε ότι είναι απαραίτητο να υπάρχει ποσόστωση; Έχει σημασία για την αξία μιας εταιρείας η παρουσία γυναικών στα διοικητικά συμβούλια;

Η σύντομη απάντηση είναι «ναι». Η παρουσία των γυναικών στην ηγεσία, και όχι μόνο στα διοικητικά συμβούλια, έχει θετικό αντίκτυπο και ενισχύει την ποικιλομορφία των προοπτικών κατά τη λήψη αποφάσεων. Η διαφορετικότητα είναι καλή για το επιχειρείν. Για παράδειγμα, σε έκθεσή του Harvard Business School για τον ανδροκρατούμενο χώρο των επιχειρηματικών κεφαλαίων, διαπιστώθηκε ότι «όσο μεγαλύτερη η ομοιότητα των επενδυτικών εταίρων, τόσο χαμηλότερη είναι η απόδοση των επενδύσεών τους». Επιπλέον, όπως αναδεικνύει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, «οι επιχειρήσεις που ανήκουν σε γυναίκες και καθοδηγούνται από γυναίκες, αποτελούν τεράστιες ευκαιρίες για την τόνωση της απασχόλησης, την προώθηση της ισορροπημένης οικονομικής ανάπτυξης και τη μείωση της φτώχειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και παγκοσμίως».

Κατά την άποψή μου, οι ποσοστώσεις είναι ένας τρόπος ώστε οι οργανισμοί να γίνουν περισσότερο συμπεριληπτικοί και ποικιλόμορφοι ως προς το φύλο, και μας βοηθούν να επιταχύνουμε τον μετασχηματισμό στον οποίο αποσκοπούμε. Επίσης αποτελούν μέθοδο για τη μέτρηση των επιτευγμάτων και της προόδου που σημειώθηκε αλλά ενώ πυροδοτούν την ανάληψη δράσεων. Ένας άλλος τρόπος προσέγγισης είναι ο καθορισμός στόχων με όρους διαφορετικότητας, κάτι που πιστεύω ότι είναι αρκετά χρήσιμο. Οι εταιρείες καθορίζουν τις δικές τους πολιτικές για να επιταχύνουν και να μετρούν τα αποτελέσματά τους και πολλές πτυχές πρέπει να ληφθούν υπόψη – η γεωγραφία, η κουλτούρα, η διάθεση για αλλαγή, η δεξαμενή ταλέντων, τα πάντα είναι αλληλένδετα. Συνοπτικά, είτε μέσω ποσοστώσεων, είτε μέσω στοχοθεσίας, πρόκειται για ένα ταξίδι που κάθε οργανισμός πρέπει να ξεκινήσει προσεκτικά, να επενδύσει με συνέπεια ώστε να φτάσει στον επιθυμητό προορισμό.

Υπάρχει κατά τη γνώμη σας γυάλινη οροφή; Υπάρχει όριο στο πόσο ψηλά στην ιεραρχία μπορεί να φτάσει μια γυναίκα; Αμείβονται το ίδιο άνδρες και γυναίκες για την ίδια θέση με την ίδια εμπειρία;

Η αντίληψη του προστατευτισμού και των επαγγελματικών δεσμών επικρατεί περισσότερο  όταν πρόκειται για γυναίκες. Ωστόσο, πολλά παραδείγματα επιτυχημένων γυναικών σε κάθε τομέα αντικρούουν αυτές τις προκαταλήψεις, αντιπαραθέτοντας τις δικές τους ποιότητες, την αυτοπεποίθησή τους και το ταλέντο τους. Χαίρομαι που αυτές οι προκαταλήψεις υποχωρούν σταδιακά έναντι περισσότερο προοδευτικών θέσεων ένταξης και ισότητας, όχι μόνο για το φύλο αλλά και για τις ιδέες, τη σκέψη και τη συνεισφορά στο χώρο εργασίας. Οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις πρέπει, θαρραλέα, να γίνονται ορατές στο εργασιακό τους περιβάλλον και να προβάλλουν το έργο τους. Αποτελούν παραδείγματα για χιλιάδες κορίτσια και γυναίκες, για να ακολουθήσουν τις φιλοδοξίες τους και να πραγματοποιήσουν τις ιδέες τους. Χρειάζεται αυτοπεποίθηση, θάρρος και ενέργεια, που είναι προσωπική ευθύνη και επιλογή για μια γυναίκα. Οι κορυφαίες επιχειρήσεις οφείλουν να ξεπεράσουν τα συντηρητικά στερεότυπα και να αναδείξουν τις γυναίκες ως πρέσβειρες της ισότητας. Τέλος, οι θεσμοί, οι ΜΚΟ και οι εταιρείες πρέπει να συνεργαστούν για μια θετική αλλαγή προς αυτή την κατεύθυνση.

Τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σας εμποδίζει μια μεγαλύτερη συμμετοχή τους; Υπάρχουν εμπόδια που οι ίδιες οι γυναίκες βάζουν στους εαυτούς τους και πώς μπορούν να ενδυναμωθούν;

 Οι γυναίκες επιχειρηματίες είναι σημαντικά λιγότερες από τους άνδρες, σε παγκόσμιο επίπεδο, ειδικά στους τομείς της τεχνολογίας και της μηχανικής. Η πολυπλοκότητα του ζητήματος απαιτεί λύσεις μακράς πνοής, ωστόσο, εδώ, μπορώ να σκιαγραφήσω μερικά πιθανά μέτρα.

• Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να προσφέρει σύγχρονη, πρακτική κατάρτιση με έμφαση στην τεχνολογία και τις ψηφιακές δεξιότητες, με τη συμμετοχή επιχειρήσεων και τη διενέργεια εργαστηρίων, προσομοιώσεων και προγραμμάτων καθοδήγησης.
• Οι νέες γυναίκες πρέπει να γνωρίζουν πρότυπα, να λαμβάνουν καθοδήγηση και να ενθαρρύνονται στον δρόμο προς την επιχειρηματικότητα.
• Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρηματικών κεφαλαίων και των πιστωτικών πόρων. Ωστόσο, τα επενδυτικά κεφάλαια κυριαρχούνται από άνδρες, γεγονός που δημιουργεί εγγενή προκατάληψη υπέρ των εταιρειών που ηγούνται άνδρες. Η ενθάρρυνση γυναικών με μεγαλύτερη εμπειρία για να εισέλθουν στον κόσμο των επενδύσεων μπορεί να σπάσει αυτό το μοτίβο και να εμπνεύσει περισσότερες γυναίκες επιχειρηματίες.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες επιχειρηματίες στηρίζονται περισσότερο στους δικούς τους πόρους, την οικογένεια και τους φίλους τους, συχνά λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης, πληροφόρησης και πρόσβασης σε στοχευμένα προγράμματα χρηματοδότησης, μέντορες και επενδυτές. Ένα άλλο μέρος του ζητήματος οφείλεται αντικειμενικά στην έλλειψη στοχευμένων προγραμμάτων χρηματοδότησης, την περιορισμένη επαφή με επενδυτές, την έλλειψη συμβούλων με εμπειρία στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επιχειρηματίες κ.λπ.

Τι θα συμβουλεύατε νέες γυναίκες που θέλουν να ανελιχθούν επαγγελματικά; Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν;

Αρχικά, είναι σημαντικό να πιστεύει στον εαυτό της, να μαθαίνει, και να μη διστάζει να προσπαθεί, ακόμα και αν συμβούν αναποδιές – είναι κάτι που ενισχύει την αυτοεκτίμηση και δομεί ένα ισχυρό πλέγμα γνώσεων και δεξιοτήτων.

Ενθαρρύνω όλους  να κυνηγήσουν τις φιλοδοξίες τους με την εμπειρία που έχουν αποκτήσει, τη δύναμη να ξεπεράσουν τους φόβους, το κίνητρο για να προχωρήσουν και την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση. Είναι σημαντικό να καλλιεργηθεί ένας κύκλος εμπιστοσύνης που θα περικλείει την οικογένεια, τους φίλους, τις γυναικείες οργανώσεις, τα δίκτυα μεντόρων και τα εκπαιδευτικά προγράμματα.  Προσωπικά, αυτό που με βοήθησε είναι η ικανότητα να μαθαίνω, να παρατηρώ και να αναστοχάζομαι πάνω σε ανθρώπους, καταστάσεις και γεγονότα, να αναπτύσσω ευαισθησία για τους ανθρώπους και τον περιβάλλοντα κόσμο, έχοντας την  προνοητικότητα των πιθανών εξελίξεων. Αν και κάποιοι μπορεί να το αναφέρουν ως «γυναικεία διαίσθηση», δεν βασίζομαι σε αυτό για τον καθορισμό των πράξεων ή των αποφάσεών μου.

Αντίθετα, η εποικοδομητική και διαρκώς μαθησιακή προσέγγισή μου με βοηθά να εμβαθύνω σε βάθος σε αυτό που κάνω και να βρω τη δύναμη να συνεχίσω με αυτοπεποίθηση προς τα εμπρός, ακόμη και όταν πρέπει να αντιμετωπίσω δυσκολίες και προκλήσεις.

Με ποιες πολιτικές μπορούν οι εταιρείες να ενισχύσουν την παρουσία των γυναικών σε υψηλές θέσεις; Τι κάνει η δική σας εταιρεία γι’ αυτό;

 Στη Visa, η ενδυνάμωση των γυναικών ξεκινά μέσα από την εταιρεία και επεκτείνεται πέρα από αυτήν, ως μέρος του στόχου για την υποστήριξη της συμπερίληψης και της διαφορετικότητας, στοιχεία που αποτελούν μέρος της κουλτούρας μας και της ταυτότητάς μας. Η εξασφάλιση ενός εργασιακού περιβάλλοντος χωρίς αποκλεισμούς, όπου θα εκφράζονται και θα ακούγονται διαφορετικές οπτικές, αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για εμάς.

Το 41% του προσωπικού της εταιρείας, σε όλον τον κόσμο, αποτελείται από γυναίκες, ενώ γυναίκες κατέχουν το 34% των ηγετικών θέσεων της εταιρείας. Άνδρες και γυναίκες λαμβάνουν ίσες αμοιβές για την ίδια εργασία, που σημαίνει ότι οι γυναίκες κερδίζουν 1$ για κάθε 1$ που κερδίζουν άνδρες για την ίδια εργασία, παγκοσμίως.

Ως μια εταιρεία που τιμά και στηρίζει τη δύναμη, το πνεύμα και τη διαφορετικότητα των γυναικών, και γενικότερα όλων των ταυτοτήτων, η Visa έχει δεσμευτεί να συνεχίσει τις προσπάθειες της για να μειώσει το χάσμα μεταξύ των φύλων και να ενδυναμώσει όλες τις γυναίκες, παντού. Αποστολή μας είναι να αποκαλύψουμε και να καταπολεμήσουμε την πολιτισμική προκατάληψη, να συμβάλουμε στην αλλαγή του status quo και να ενδυναμώσουμε τις γυναίκες, όχι μόνο στις επιχειρήσεις αλλά και σε άλλους τομείς που είναι λιγότερο ορατές.