Αξιοποίηση του Aδριάνειου Yδραγωγείου ως υδάτινος πόρος – Συμμετοχή στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα CULTURAL H.ID.RA.N.T

Το Αδριάνειο Υδραγωγείο αποτελεί μνημείο μοναδικής ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο λειτουργεί περίπου 1900 χρόνια μετά την κατασκευή του. Η διαχείριση των υδάτων του βρίσκεται στη δικαιοδοσία της ΕΥΔΑΠ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα οδηγούνται στη θάλασσα ετησίως τουλάχιστον 800.000 κυβικά νερού της πόλης, που προέρχεται από το Αδριάνειο Υδραγωγείο. Αν αξιοποιηθεί το Υδραγωγείο, το νερό αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μη πόσιμες χρήσεις καλύπτοντας σημαντικές ανάγκες των Δήμων από τους οποίους διέρχεται.

Η ολοκληρωμένη αξιοποίηση υδάτινου πόρου και μνημείου σχετίζονται με τους παρακάτω στόχους:

• Την προστασία του μνημείου.
• Την ανάπλαση της ζώνης που διανύει το Αδριάνειο Υδραγωγείο με στόχο τη μείωση της μέσης θερμοκρασίας στην πόλη.
• Την αξιοποίηση του νερού για τις τοπικές ανάγκες άρδευσης και η διασύνδεση του μνημείου με έργα πνοής των περιοχών που διανύει.
• Την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης, μέσα από τη διασύνδεση του έργου με τις ανάγκες της τοπικής οικονομίας, του πολιτισμού, της εκπαίδευσης κλπ.

Πρόκειται για έναν στόχο προς τον οποίο η Εταιρεία κινείται με γοργούς ρυθμούς για όλο το μήκος του Υδραγωγείου.

Από ένα αθέατο μνημείο που υδρομαστεύει ασκόπως τις περιοχές που διανύει, το Αδριάνειο αξιοποιείται αυξάνοντας την περιβαλλοντική βιωσιμότητα στη διαχείριση των υδάτινων αναγκών του λεκανοπεδίου.

Το νερό του Αδριάνειου Υδραγωγείου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άρδευση αστικού πρασίνου και χώρων αναψυχής.

Το φιλόδοξο εγχείρημα έχει στόχο την ανάδειξη ενός μνημείου, σπάνιας πολιτιστικής, περιβαλλοντικής αλλά και ιστορικής κληρονομιάς. Σ΄αυτό το πλαίσιο εδώ και ένα χρόνο συγκεκριμένες πρωτοβουλίες έχουν αναληφθεί όπως η δημιουργία στρατηγικής Ολοκληρωμένης Χωρικής Παρέμβασης με κεντρικό πυλώνα την Περιφέρεια Αττικής και τις υπηρεσίες της.

Όπως έχει ήδη αποφασιστεί σε συνάντηση όλων των εκπροσώπων των φορέων που συμμετέχουν στο εγχείρημα, οι επενδύσεις για την ολοκληρωμένη αξιοποίηση του έργου, θα προταθούν για ένταξη στη νέα Προγραμματική Περίοδο του ΕΣΠΑ 2021-2027 της Περιφέρειας Αττικής προκειμένου να επωφεληθούν όλοι οι φορείς που συμμετέχουν στην προσπάθεια αλλά κυρίως οι δήμοι που βρίσκονται στην διαδρομή του υπόγειου υδραγωγείου από τις πηγές της Πάρνηθας έως το Κολωνάκι, συνολικού μήκους πάνω από 20 χιλιόμετρα.

Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «CULTURAL H.ID.RA.N.T. Hidden Identities Identities Reappear Through Networks of Water” (που λαμβάνει συνχρηματοδότηση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Urban Innovative Actions) αποτελεί για την ΕΥΔΑΠ πιλότο του ευρύτερου αυτού σχεδίου που αντιμετωπίζει το Υδραγωγείο ολοκληρωμένα ως υδάτινο πόρο, ως μνημείο, ως άξονα ενεργοποίησης κοινοτήτων με στόχο την ανθεκτική πόλη και την τοπική ανάπτυξη.

Από τον Ιούλιο του 2020 και για τρία χρόνια η ΕΥΔΑΠ, που υπήρξε ο εμπνευστής της ιδέας συμμετέχει ως εταίρος στο πρόγραμμα αυτό έχοντας, μεταξύ άλλων, την κύρια ευθύνη της μελέτης και κατασκευής του δικτύου αγωγών περίπου 5χλμ. Στόχος του δικτύου είναι η ικανοποίηση 25.000 κ.μ./έτος μη πόσιμων αναγκών πέριξ του Αδριάνειου Υδραγωγείου στο Χαλάνδρι.

Στο επίκεντρο του προγράμματος βρίσκεται η πολιτιστική ανάδειξη και η αξιοποίηση του μη
πόσιμου νερού από το Αδριάνειο Υδραγωγείο για χρήσεις του Δήμου Χαλανδρίου. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται η κατασκευή δικτύου παροχής μη πόσιμου νερού, η ανάπλαση της περιοχής και ανάδειξη του Υδραγωγείου καθώς και η δημιουργία και ενδυνάμωση μιας ενεργούς κοινότητας πολιτών γύρω από το έργο.

Ψηφιακή εφαρμογή

Η ΕΥΔΑΠ συμβάλλει σε ενέργειες ανάδειξης του Αδριάνειου Υδραγωγείου μέσω δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού. Σημαντική συμβολή, αποτελεί η υλοποίηση ψηφιακής εφαρμογής ενημέρωσης για την αξία του Αδριάνειου Υδραγωγείου ως υδάτινου πόρου, με στόχο τη δημιουργία ενδιαφέροντος του κοινού για χρήσεις του μη πόσιμου νερού του

Το Αδριάνειο Υδραγωγείο

Το Αδριάνειο Υδραγωγείο στην Αθήνα κατασκευάστηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό, και αποπερατώθηκε από τον διάδοχό του, Πίο Αντωνίνο τον 2ο αιώνα μ.χ. με στόχο την ύδρευση της πόλης των Αθηνών από τα βρόχινα νερά της Πεντέλης και της Πάρνηθας. Τμήμα των ερειπίων του μεγαλοπρεπούς Αδριάνειου υδραγωγείου διακρίνονται σήμερα στην Νέα Ιωνία στην συνοικία Ελευθερούπολη, στα σύνορα με την Καλογρέζα.

Το ρωμαϊκό Αδριάνειο υδραγωγείο, αποτελεί σήμερα τη μοναδική περίπτωση πλήρους καταγεγραμμένης αρχαίας αθηναϊκής σήραγγας με έκταση και χαρακτήρα δικτύου. Σφραγισμένα πηγάδια κατά μήκος της διαδρομής, κατεβαίνουν στο τούνελ που από τους πρόποδες της Πάρνηθας αλλά και της Πεντέλης, διανύει περίπου 25 χιλιόμετρα μέχρι την Αθήνα. Η υπόγεια σήραγγά του λειτουργεί ακόμη μεταφέροντας νερό, 1873 χρόνια μετά την κατασκευή του.

Το Αδριάνειο υδραγωγείο είναι ένα σύνθετο και εντυπωσιακό έργο, εξ ολο­κλήρου υπόγειο, αποτελούμενο από σήραγγα και φρέατα που φθάνουν σε βάθος τα σαράντα μέτρα. Ο βασικός κορμός του αποτελείται από σήραγγα μήκους 25 περίπου χιλιομέτρων που ξεκινάει από το Ολυμπιακό Χωριό (Αχαρναί) και καταλήγει στην Δεξαμενή στους πρόποδες του Λυκαβηττού (Κολωνάκι)