ΕΥΔΑΠ: Διαχείριση υδάτινων πόρων και διαχείριση ιλύος και κυκλική οικονομία

Η ΕΥΔΑΠ, μέσα από τη συνεχή αναβάθμιση των εγκαταστάσεών της, στοχεύει στη σταδιακή μείωση των παραγόμενων αποβλήτων, με επαναχρησιμοποίηση των παραπροϊόντων από τις παραγωγικές διαδικασίες, με ανάκτηση και παραγωγή ενέργειας από τα απόβλητα των παραγωγικών διαδικασιών και με σταθερή μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.

Στόχος της είναι μεταξύ άλλων η  ανάπτυξη και η εφαρμογή Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14001:2015, σε όλη την Εταιρεία, η διαμόρφωση και δημοσίευση της Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Εταιρείας και η ασφάλιση περιβαλλοντικής ευθύνης της Εταιρείας.

Διαχείριση υδάτινων πόρων και ιλύος (λάσπης)

Στον τομέα του νερού, η λειτουργία, στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας και της βιώσιμης διαχείρισης, ξεκινά από την προτίμηση στα ανανεώσιμα αποθέματα ύδατος, την επιλογή ενεργειακά χαμηλών τεχνολογιών στη μεταφορά και διανομή, και την επαναχρησιμοποίηση των ανανεώσιμων αποθεμάτων ύδατος. Στις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού η ολοκληρωμένη διαχείρισή του περιλαμβάνει την υιοθέτηση καλών πρακτικών και ενεργειών που έχουν σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης του νερού που χρησιμοποιείται για την επεξεργασία του.

Κατά την παραγωγή του ποσίμου νερού η ποσότητα νερού που απαιτείται για τον καθαρισμό της εγκατάστασης και την απομάκρυνση των στέρεων υπολειμμάτων  της  επεξεργασίας,    δεν  απορρίπτεται. Μέσω κατάλληλων διαδικασιών επεξεργασίας, μεγάλο μέρος του ανακυκλώνεται και ξαναεισάγεται στην παραγωγική διαδικασία, οδηγώντας στη μέγιστη δυνατή αξιοποίησή του, ελαχιστοποιώντας τις απώλειές του.

Με την κατασκευή των έργων για την επεξεργασία της ιλύος στις ΜΕΝ, επιτυγχάνεται η επαναχρησιμοποίηση του νερού που προκύπτει από την φυγοκέντρηση της προκύπτουσας από τη διϋλιστική διαδικασία του νερού ιλύος. Το νερό αυτό, προστίθεται στις ποσότητες του νερού που χρησιμοποιούνται για τις πλύσεις των φίλτρων των διυλιστηρίων, το σύνολο των οποίων επιστρέφει στο υδραγωγείο Μόρνου προς εκ νέου επεξεργασία.

Μέρος από την επεξεργασμένη εκροή (απολυμασμένο νερό και μη απολυμασμένο βιομηχανικό νερό) του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ) και απολυμασμένο νερό του ΚΕΛ Μεταμόρφωσης (ΚΕΛΜ), χρησιμοποιείται εντός των εγκαταστάσεων των ΚΕΛ για την εξυπηρέτηση αναγκών σε νερό χρήσης (π.χ. άρδευση, ψύξη εξοπλισμού, πλύσεις και άλλες χρήσεις).

Επεξεργασία ιλύος στις ΜΕΝ

Στη Μονάδα Επεξεργασίας Νερού (ΜΕΝ) Γαλατσίου σήμερα, η ιλύς που δημιουργείται από την καθίζηση και την πλύση των φίλτρων, μεταφέρεται σε υφιστάμενες δεξαμενές και στη συνέχεια μέρος αυτού αποτελεί μέρος του ανακτώμενου νερού και οδηγείται στην είσοδο της ΜΕΝ προς εκ νέου επεξεργασία, ενώ το υπόλοιπο οδηγείται μέσω του αποχετευτικού συστήματος της ΕΥΔΑΠ, στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας.

Σε όλες τις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού, στο πλαίσιο της βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών πόρων αλλά και εφαρμογής των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών, η ΕΥΔΑΠ επενδύει στην αναβάθμισή τους με την κατασκευή των απαραίτητων συμπληρωματικών έργων για την επεξεργασία και τη διαχείριση της ιλύος που παράγεται κατά τη διαδικασία διύλισης του νερού. Η ΕΥΔΑΠ έχει βάλει σε προτεραιότητα τη βελτιστοποίηση της επεξεργασίας της ιλύος που προκύπτει ως απόβλητο από την επεξεργασία νερού. Για τον σκοπό αυτό:

• Στη ΜΕΝ Πολυδενδρίου, το 2019 ολοκληρώθηκε η κατασκευή και τέθηκε σε λειτουργία σύγχρονη μονάδα διαχείρισης ιλύος, μέσω της οποίας η παραγόμενη από τη διύλιση του νερού ιλύς, τυγχάνει περαιτέρω επεξεργασίας, διαχωρίζεται το στερεό απόβλητο από το νερό και στη συνέχεια το νερό εισέρχεται στην είσοδο της ΜΕΝ για εκ νέου επεξεργασία. Η παραγόμενη στερεά πλέον ιλύς, συλλέγεται και μεταφέρεται σε αδειοδοτημένους χώρους.
• Στη ΜΕΝ Ασπροπύργου, το 2019 ολοκληρώθηκαν και τέθηκαν σε λειτουργία η επισκευή και ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων συστημάτων επεξεργασίας της ιλύος. Η παραγόμενη από τη διύλιση του νερού ιλύς, τυγχάνει περαιτέρω επεξεργασίας, διαχωρίζεται το στερεό απόβλητο από το νερό και στη συνέχεια νερό εισέρχεται στην είσοδο της ΜΕΝ για εκ νέου επεξεργασία. Η παραγόμενη στερεά πλέον ιλύς, συλλέγεται και μεταφέρεται σε αδειοδοτημένους χώρους.
• Στη ΜΕΝ Αχαρνών, το 2021 ολοκληρώθηκε η κατασκευή της μονάδας διαχείρισης ιλύος και εκπλυμάτων αντίστροφης πλύσης, μέσω της οποίας η παραγόμενη από τη διύλιση του νερού ιλύς, τυγχάνει περαιτέρω επεξεργασίας, διαχωρίζεται το στερεό απόβλητο από  το  νερό και στη  συνέχεια το νερό εισέρχεται στην είσοδο της ΜΕΝ για εκ νέου επεξεργασία.  Η παραγόμενη στερεά πλέον ιλύς, συλλέγεται και μεταφέρεται σε αδειοδοτημένους χώρους.
• Στη ΜΕΝ Γαλατσίου, το έργο κατασκευής της μονάδας διαχείρισης ιλύος ξεκίνησε να κατασκευάζεται τον Νοέμβριο του 2022 και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2ο εξάμηνο του 2024.

Εκτιμάται ότι στις μονάδες επεξεργασίας ιλύος (λειτουργούν ήδη στις ΜΕΝ Πολυδενδρίου, Ασπροπύργου και Αχαρνών και κατασκευάζεται στη ΜΕΝ Γαλατσίου) θα εξοικονομούνται:

✓  4.300.000 m3  νερού ετησίως ✓  ηλεκτρική ενέργεια ✓  χημικά υλικά επεξεργασίας του αδιύλιστου νερού ✓  εργατικό κόστος.

Οι ποσότητες της παραγομένης επεξεργασμένης ιλύος από τις ΜΕΝ, καταγράφονται σε  ετήσια βάση στη διαδικτυακή ηλεκτρονική πλατφόρμα συλλογής και επεξεργασίας των στοιχείων παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων (ΗΜΑ), σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία και συλλέγεται από αδειοδοτημένες επιχειρήσεις για περαιτέρω αξιοποίηση, ως βελτιωτικό του εδάφους, για διάφορες καλλιέργειες σε περιπτώσεις δενδροφυτεύσεων, για την τσιμεντοβιομηχανία και την κεραμοποιία κοκ.

Οι ΜΕΝ Αχαρνών, Ασπροπύργου και Πολυδενδρίου επεξεργάστηκαν το 2022, 3.880,43 τόνους αφυδατωμένης ιλύος.

Κυκλική οικονομία στη διαχείριση λυμάτων

Η ολοκληρωμένη διαχείριση των λυμάτων της Αττικής αποτελεί στρατηγικό στόχο της ΕΥΔΑΠ.  Κατά την επεξεργασία των λυμάτων παράγονται στερεά απόβλητα, τα οποία αποτελούνται κατά βάση από τα παραπροϊόντα προ-επεξεργασίας των λυμάτων και την ιλύ. Πρόκειται για μη επικίνδυνα απόβλητα, η υπεύθυνη διάθεση και διαχείριση των οποίων αποτελεί προτεραιότητα για τα ενδιαφερόμενα μέρη της ΕΥΔΑΠ, όπως είναι οι τοπικές κοινωνίες πλησίον  των ΚΕΛ, λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη τις μεγάλες ετήσιες ποσότητές τους.

Στα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων, τα στερεά απόβλητα που προκύπτουν κατά το στάδιο της προ-επεξεργασίας των λυμάτων (εσχαρίσματα, άμμος και βαρέα στερεά), καθώς επίσης και της επεξεργασίας της πρωτοβάθμιας ιλύος (εσχαρίσματα λεπτής εσχάρωσης ιλύος) οδηγούνται προς υγειονομική ταφή.

Η αφυδατωμένη ιλύς, που παράγεται και από τα τρία Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων, ξηραίνεται στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων  της  Ψυττάλειας  (ΚΕΛΨ).  Όλη η ποσότητα του παραγόμενου ξηραμένου προϊόντος αξιοποιείται θερμικά σε τσιμεντοβιομηχανίες, ως εναλλακτικό  καύσιμο, εφαρμόζοντας μια  τεχνολογικά  σύγχρονη,  περιβαλλοντικά  αποδεκτή  και βιώσιμη λύση διαχείρισης. Σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία χαρακτηρισμού της ξηραμένης ιλύς που παράγεται στο ΚΕΛΨ ως εναλλακτικό καύσιμο.

Το βιοαέριο που παράγεται στο στάδιο της χώνευσης της επεξεργασίας της ιλύος στο ΚΕΛΨ και στο ΚΕΛΜ αξιοποιείται για την παραγωγή ενέργειας.

Συγκεκριμένα: ✓  στο ΚΕΛ Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ) το σύνολο του παραγόμενου βιοαερίου ιδιοκαταναλώνεται και αξιοποιείται εντός των εγκαταστάσεων για την παραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας ✓  στο ΚΕΛ Μεταμόρφωσης (ΚΕΛΜ) το 70% του παραγόμενου βιοαερίου ιδιοκαταναλώνεται και αξιοποιείται εντός των εγκαταστάσεων για την παραγωγή θερμικής ενέργειας.

Παραγωγή Βιοαερίου

Το σύνολο του βιοαερίου που παρήχθη στο ΚΕΛ Ψυττάλειας και το 70% του βιοαερίου που παρήχθη στο ΚΕΛ Μεταμόρφωσης, αξιοποιήθηκε ενεργειακά

Επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων εκροών, στο ΚΕΛΨ και στο ΚΕΛΜ

Έχει ολοκληρωθεί η μελέτη και βαίνει προς υλοποίηση εφαρμογή για την επί τόπου επεξεργασία -σε compact μονάδα- μέρους των εισερχόμενων λυμάτων σε αντλιοστάσιο του Κεντρικού Παραλιακού Συλλεκτήρα και την επαναχρησιμοποίηση της επεξεργασμένης εκροής προς άρδευση του Πάρκου Ελληνικού.

Επιπλέον, λειτουργούν μονάδες συμπαραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας στο ΚΕΛ Ψυττάλειας με καύση βιοαερίου και φυσικού αερίου. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια ιδιοκαταναλώνεται στο ΚΕΛΨ, ενώ η τυχόν περίσσεια αυτής εξάγεται προς το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΔΔΗΕ.