Η ανάπτυξη της οικονομίας έχει τα χαρακτηριστικά ενός «μαραθώνιου δρόμου», όπου ο αθλητής καλείται να διατηρήσει τις δυνάμεις του μέχρι τον τερματισμό επιχειρώντας να πετύχει την καλύτερη θέση κατάταξης και χρόνο, μέχρι τον επόμενο αγώνα. Η ειδοποιός διαφορά με την πραγματικότητα είναι ότι στον «μαραθώνιο» που «τρέχει» η οικονομία της χώρας δεν υπάρχει τερματισμός και η διαδρομή είναι διάσπαρτη από αντίξοες συνθήκες. Εκ του γεγονότος για να υπάρξει διάρκεια πρέπει να υπάρξουν ή μάλλον να διατηρηθούν στο καλύτερο δυνατό επίπεδο οι δυνάμεις της πραγματικής οικονομίας.

Αλλά ποιες είναι αυτές οι δυνάμεις;

Έχω τονίσει κατ’ επανάληψη ότι μόνο με σταθερό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, πρωτίστως οι ελληνικές εξαγωγές θα μπορέσουν να συνεχίσουν την ανοδική πορεία, ώστε να συμβάλουν στη σταθεροποίηση και ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Είναι μάλιστα εμφανές ότι το περιβάλλον σταθεροποιείται και ανακάμπτει, μετά και τις κυβερνητικές παρεμβάσεις στους τομείς της οικονομίας. Η μείωση της γραφειοκρατίας με ψηφιοποίηση των τελωνειακών και λιμενικών διαδικασιών σίγουρα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση των εξαγωγών σε συνάρτηση με τη μείωση του διοικητικού κόστους, αλλά και τη σταθεροποίηση του φορολογικού περιβάλλοντος.

Η γραφειοκρατία δεν λειτουργεί ως τροχοπέδη μόνο για τις εξαγωγικές δραστηριότητες, αλλά και στο νευραλγικό πεδίο των εσωτερικών και εισερχόμενων επενδύσεων. Είναι λοιπόν αναγκαίο όσο ποτέ άλλοτε το κράτος να εκσυγχρονιστεί και να γίνει πιο ευέλικτο και αξιόπιστο.

Η τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει το βασικό σύμμαχο για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων, που στόχο θα έχουν να γίνει η χώρα μας πιο ελκυστική στους επενδυτές. Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να βοηθήσουν σημαντικά τις υπάρχουσες ελληνικές επιχειρήσεις, όλους τους μικρομεσαίους «οικονομικούς πατριώτες» που πάλεψαν για να μείνουν συνεπείς και κατάφεραν να επιβιώσουν, μέσα σε ένα πρωτοφανές δυσμενές οικονομικό περιβάλλον που επιτάθηκε από την πανδημία. Με αλλαγή νοοτροπίας για συνεργασίες και συνέργιες, με φορολογικά κίνητρα, αλλά και την βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας σίγουρα θα μειωθεί η γραφειοκρατία και το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων, ενώ θα εξασφαλισθεί η διαφάνεια και θα περιοριστεί η παραοικονομία.

Στη σχηματοποίηση των παραμέτρων που θα εξασφαλίσουν την αντοχή της οικονομίας, δεν πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας, το ζήτημα της εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης τόσο του αναγκαίου προσωπικού των επιχειρήσεων όλων των μεγεθών αλλά και των ίδιων των επιχειρηματιών.

Σήμερα, εξ αιτίας των lockdown και της απομακρυσμένης εργασίας, ο κόσμος ήρθε κοντύτερα στην ψηφιακή τεχνολογία. Ωστόσο η διαπίστωση που ενδιαφέρει εμάς και την οικονομία της χώρας είναι ότι υπάρχει ένα μεγάλο κενό στο στελεχιακό δυναμικό που είναι εφοδιασμένο γνωσιακά με ψηφιακές δεξιότητες.

Σήμερα αποτελεί «κοινό τόπο» το γεγονός ότι για να πετύχουμε ικανοποιητικές πωλήσεις θα πρέπει οι επιχειρήσεις να γίνουν πιο ορατές στο διαδίκτυο. Χρήζει λοιπόν της προσοχής μας πως για να επιβιώσει μια επιχείρηση, πρέπει να είναι ορατή στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η οικονομία της χώρας, με τις συνεχείς παρεμβάσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη, βρίσκει και πάλι το βηματισμό της, αλλά και την δυναμική της. Η οποία δικαιολογεί την ένταση της «αυτοπεποίθησης» των επιχειρήσεων. Η βελτίωση του οικονομικού κλίματος θα επιτρέψει, πέραν από την πρόσβαση και τη στήριξης των επιχειρήσεων από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, την περεταίρω διασύνδεση της αγοράς με την απασχόληση και με την εργασία στελεχών υψηλών δεξιοτήτων.

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς είναι γνωστό ότι έχει αναλάβει πρωτοβουλίες, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της πόλης, αλλά και άλλους μορφωτικούς φορείς, για τη βελτίωση της διασύνδεσης της αγοράς εργασίας με την εκπαίδευση. Εδώ έχουμε λοιπόν ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο εξ ίσου σημαντικό με την ψηφιακή εκπαίδευση και πιστοποίηση σύγχρονων δεξιοτήτων.

Σήμερα δεν αρκεί η θεωρητική κατάρτιση, ούτε μόνο τα πτυχία. Απαιτείται πρακτική και πιστοποίηση, απαιτούνται περισσότερο συνεργάτες και λιγότερο εργάτες. Εδώ πρέπει να αναφέρω το φωτεινό παράδειγμα της ναυτιλίας της χώρας όπου έχει προ δεκαετιών συνδέσει επιτυχώς την θεωρητική κατάρτιση με την πρακτική γνώση καθώς οι σπουδαστές των ΑΕΝ επιβεβαιώνουν τις θεωρητικές γνώσεις τους επί πραγματικού με τα «δοκιμαστικά μπάρκα» τους στα πλοία μέσω sandwich courses. Η ισχυροποίηση και η ανάπτυξη της οικονομίας έρχεται μέσα από την εδραία γνώση του τι ακριβώς ζητά ο παραγωγικός ιστός, πως κινείται η ανταγωνιστικότητα, η προβλεψιμότητα, η καινοτομία και οι μεταρρυθμίσεις με θετική επιχειρηματική προοπτική.

Η καινοτομία και η υψηλή ποιότητα είναι στοιχεία που πρέπει να χαρακτηρίζουν οριζόντια το σύνολο της εξωστρεφούς ελληνικής οικονομίας. Απαιτείται η καλλιέργεια της εξωστρέφειας, πρωτίστως όμως απαιτείται η αλλαγή της «φιλοσοφίας» που δεν πρέπει να γίνει «άτακτα», αλλά με βάση τις προδιαγραφές, τις παραμέτρους αν θέλετε, που λειτουργεί ο ανταγωνισμός. Και δεν μιλάμε για αντιγραφή αλλά για την ανάπτυξη ενός νέου βελτιωμένου «μοντέλου». Όχι στατικού, ούτε γενικού, αλλά «tailor made», προσαρμοσμένου στις ανάγκες τις κάθε επιχείρησης. Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς είναι αρωγός σε μία τέτοια προσπάθεια, αξιοποιώντας την συσσωρευμένη εμπειρία που απορρέει από τις διεθνείς σχέσεις τις οποίες διατηρεί ζέουσες στην διαδρομή του χρόνου.

Η εξωστρέφεια είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο το οποίο πιστεύω ότι θα πρέπει να καλλιεργηθεί περισσότερο με τους νέους επιχειρηματίες να είναι «μπροστάρηδες» σε μία προσπάθεια όχι ανόρθωσης της οικονομίας αλλά διαρκούς ανάπτυξής της. Οι νέοι είναι οι συνεχιστές και σε αυτούς οι νεότερες γενιές θα «καλυμπραριστούν» για να εξασφαλίσουν τη συνέχεια.

Συμπερασματικά, θα έλεγα, ότι τώρα είναι η κατάλληλη περίοδος να πετύχουμε την ανάκαμψη μιας ανθεκτικής ανάπτυξης, που θα διατηρηθεί κατά μέσο όρο στα επίπεδα του 3,5% την επόμενη δεκαετία.

Τώρα, πρέπει να γυρίσουμε τη σελίδα του οικονομικού μας μοντέλου, εγκαταλείποντας ιδεοληψίες και αγκυλώσεις του παρελθόντος.

Τώρα, είναι η ευκαιρία γιατί χάρη στην επέλαση της πανδημίας έγιναν κατανοητά τα στοιχεία στα οποία το επιχειρείν της χώρας πρέπει να επενδύσει με την αρωγή του κράτους το οποίο επίσης δεν πρέπει να χάσει την ευκαιρία του να προχωρήσει σε μια νέα εποχή.

Τώρα, οι «συμπληγάδες» του ενεργειακού κόστους και των πληθωριστικών πιέσεων οδηγούν την ευρωπαϊκή επιχειρηματικότητα, αφένος να περάσει από την συμβατική στην κυκλική οικονομία και αφετέρου να απεξαρτηθεί από τρίτες χώρες.

Τώρα, λοιπόν, που τίποτα δεν είναι δεδομένο και όλα είναι μαχητά, όπως άλλωστε απέδειξε περίτρανα η πανδημία που δοκίμασε τις αντοχές και των ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη και όπως φαίνεται να συνεχίζει η ενεργειακή κρίση και η έλλειψη πρώτων υλών, που αλλάζει τον διεθνή εμπορικό χάρτη, δημιουργούνται ιδιαίτερες προκλήσεις αλλαγών και δίνονται ευκαιρίες βιώσιμης επιχειρηματικότητας, που πρέπει η ελληνική οικονομία να εκμεταλλευτεί και να αξιοποιήσει. Το στοίχημα για να κλείσει οριστικά το «μαύρο κεφάλαιο» της οικονομικής κρίσης, μπορεί να μην είναι το τελευταίο, αλλά σίγουρα είναι το μεγαλύτερο σε πιθανότητες επιτυχίας με κοινοτικούς πόρους 77 δισ. ευρώ και το καλύτερο για την αναβαθμισμένη από τους οίκους αξιολόγησης Ελλάδα να κερδηθεί, εδώ και τώρα.

Βασίλης Κορκίδης

Πρόεδρος ΕΒΕΠ