Η ελληνική οικονομία, μετά από μια δραματική συγκυρία λόγω της πανδημίας και των συνεπειών της, έχει εισέλθει σε μια περίοδο ισχυρής ανάκαμψης, όπως δείχνουν όχι μόνο τα στοιχεία για την αύξηση του ΑΕΠ, αλλά και η σταθερή θετική εξέλιξη βασικών δεικτών της οικονομικής δραστηριότητας.

Αν και προς το παρόν το σοβαρό πρόβλημα των τιμών της ενέργειας που έχει προκύψει διεθνώς λειτουργεί ανασταλτικά, η θετική τάση για την πορεία της οικονομίας δεν είναι συγκυριακή.

Ήδη, η ελληνική οικονομία κινείται μέσα σε ένα εντελώς νέο πλαίσιο που είναι σε θέση να θεμελιώσει στέρεες βάσεις για βιώσιμη ανάπτυξη και να οδηγήσει σε ριζική αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας.

Το πλαίσιο αυτό καθορίζεται από τις νέες προτεραιότητες και κατευθύνσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο που έχει θέσει η αναπτυξιακή στρατηγική για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι βασικός βραχίονας για την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής, καθώς θα στηρίξει τις ευρωπαϊκές οικονομίες να προχωρήσουν στους αναγκαίους μετασχηματισμούς για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Πρόκειται για μια ιστορική ευκαιρία για τη χώρα, την οποία έχουμε όλες τις δυνατότητες να αξιοποιήσουμε. Η Ελλάδα μπορεί να απορροφήσει κεφάλαια ύψους 32 δισ. ευρώ μέσω του Ταμείου, ενώ επιπλέον 26,7 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ.

Τεράστιες λοιπόν χρηματοδοτικές δυνατότητες για μια χώρα που πρέπει άμεσα να υιοθετήσει ένα μοντέλο ανάπτυξης εντελώς διαφορετικό από το παρελθόν και να καλύψει το επενδυτικό κενό που ξεπερνά τα €100 δισ. τη δεκαετία της κρίσης.

Ο δρόμος για την επίτευξη των στόχων αυτών ξεκινά από την αναγκαιότητα μιας ολοκληρωμένης και ξεκάθαρης στρατηγικής μεταρρυθμίσεων, όπως αυτή που προωθείται από την κυβέρνηση, με το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0», έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να απορροφήσουμε με το μέγιστο όφελος τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου.

Καθοριστικής σημασίας για την επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος είναι η ικανότητα έγκαιρης και αποτελεσματικής απορρόφησης αυτών των πόρων, τόσο σε στρατηγικό όσο και σε διαχειριστικό επίπεδο:

Σε στρατηγικό επίπεδο, οι χρηματοδοτικοί πόροι θα πρέπει να διοχετευθούν σε παραγωγικές, επιχειρηματικές και επενδυτικές δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας, καινοτομίας και τεχνολογικής αναβάθμισης επενδύσεις φιλικές προς το περιβάλλον και επενδύσεις σε τομείς αιχμής για τη βιώσιμη ανάπτυξη, όπως η πράσινη οικονομία, η ψηφιοποίηση και η απασχόληση.

Σε διαχειριστικό επίπεδο απαιτείται ένα νέο πλαίσιο, σύγχρονο, διαφανές και ευέλικτο, το οποίο θα άρει κανονιστικά, γραφειοκρατικά και διοικητικά εμπόδια και θα υιοθετήσει θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα βελτιώσουν το επενδυτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον.

Ήδη ανέφερα πως ο άνεμος των επενδύσεων πνέει σε όλη την Ευρώπη και ο ανταγωνισμός για την προσέλκυσή τους θα είναι σκληρός. Για τον λόγο αυτό θα ήταν σημαντική η δημιουργία ενός συλλογικού μηχανισμού άμεσης επίλυσης προβλημάτων με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

Εκτός από τον ρόλο που καλείται να παίξει το κράτος και οι μηχανισμοί του, καθοριστικοί παράγοντες για την επιτυχία της εθνικής στρατηγικής είναι το τραπεζικό σύστημα και ο ιδιωτικός επιχειρηματικός τομέας.

Ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος είναι αναμφισβήτητα στρατηγικός. Πλέον δεν αμφισβητείται το γεγονός ότι οι τράπεζες είναι απόλυτα προετοιμασμένες να αναλάβουν κρίσιμο ρόλο στη διαχείριση και απορρόφηση των πόρων και ταυτόχρονα να προσφέρουν διευρυμένες δυνατότητες χρηματοδότησης, αξιοποιώντας τη δική τους ρευστότητα και τα σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία σε συνεργασία με εγχώριους και υπερεθνικούς οργανισμούς.

Η άλλη πλευρά έχει να κάνει με τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι πως αν δεν κινητοποιηθεί ο ιδιωτικός επιχειρηματικός τομέας, παρουσιάζοντας επενδύσεις και σχέδια που να μπορούν απορροφήσουν το σύνολο των κονδυλίων, το Πρόγραμμα κινδυνεύει να αποτύχει. Η κινητοποίηση αυτή προϋποθέτει υγιές προφίλ της επιχείρησης, επενδυτικά σχέδια αξιόπιστα και συμβατά με τους στόχους του Αναπτυξιακού Προγράμματος και ουσιαστική συνεργασία με τις τράπεζες.

Είναι εύλογο, και ήδη το βλέπουμε στην πράξη, πως οι μεγάλες επιχειρήσεις θα κινηθούν γρήγορα και προς τη σωστή κατεύθυνση. Έχουμε όμως και σημαντικό αριθμό, μικρομεσαίων κυρίως, επιχειρήσεων που, μετά από μια δύσκολη περίοδο λόγω της ύφεσης και της πανδημίας, αντιμετωπίζουν προβλήματα και δεν πληρούν τα κριτήρια χρηματοδότησης. Εκεί ο ρόλος των τραπεζών θα είναι κρίσιμος, καθώς η συμμετοχή των επιχειρήσεων αυτών στο Πρόγραμμα είναι απαραίτητη.

Έχουμε μπροστά μας μια ιστορική πρόκληση και ταυτόχρονα ευκαιρία την οποία δεν έχουμε ούτε δικαιολογία ούτε δικαίωμα να την αφήσουμε  αναξιοποίητη. Απαιτείται συστράτευση και κινητοποίηση όλων των παραγωγικών και δημιουργικών δυνάμεων του τόπου, τολμηρά βήματα και κοινωνική συναίνεση και συμμετοχή για την υλοποίηση των μεγάλων μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται.

 Όπως αποδεικνύεται καθημερινά, η Ευρώπη είναι αποφασισμένη να προχωρήσει μπροστά, να ξεπεράσει τις δυσκολίες και να θεμελιώσει ένα βιώσιμο μέλλον ανάπτυξης. Η Ελλάδα έχει όλες τις δυνατότητες να είναι αναπόσπαστο μέρος αυτής της «φυγής προς το μέλλον».

Γιώργος Χαντζηνικολάου