Το «Εξάγωνο» της Μόσχας. Νέο μουσείο της Ντάσα Ζούκοβα

Πρώτα λειτούργησε σε ένα γκαράζ, εξ ου και η ονομασία του «Garage» με τις αρχιτεκτονικές επεμβάσεις όμως, από τον διάσημο αρχιτέκτονα Ρεμ Κούλχαας. Στη συνέχεια στεγάσθηκε σε ένα μοντερνιστικό εστιατόριο σε σχήμα κύβου, που είχε κτισθεί το 1968, αλλά απέκτησε νέα πρόσοψη, επίσης μετά την παρέμβαση του Κούλχαας. Και τώρα το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης «Garage», δημιούργημα της Ντάσα Ζούκοβα και του Ρόμαν Αμπράμοβιτς, που αν και έχουν χωρίσει, διατηρούν κοινές δραστηριότητες, εγκαθίσταται στο πάρκο Γκόρκι.

Στη Μόσχα φυσικά όλα αυτά, όπου η επένδυση στην τέχνη μπορεί να είναι κάτι, σχετικά νέο, όμως δυναμικά εξελισσόμενο. Γιατί στόχος είναι, όπως δηλώνει η Ντάσα Ζούκοβα «Να εδραιωθεί το «Garage» στη ρωσική ιστορία, αλλά και να αποκτήσει μεγαλύτερη εμβέλεια στο διεθνές εικαστικό τοπίο».
Με τις προδιαγραφές αυτές το Μουσείο «Garage» θα εγκατασταθεί σε μερικά χρόνια _ το 2026 υπολογίζεται να έχει ολοκληρωθεί_ σε ένα εγκαταλελειμμένο, εκθεσιακό περίπτερο, ηλικίας 100 ετών.

Πρόκειται για ένα εξάγωνο ιστορικό συγκρότημα κτιρίων, 9.500 τ.μ. που επανασχεδιάζεται από τους αρχιτέκτονες της ιαπωνικής εταιρείας SANAA, ώστε να αναβιώσει ως γκαλερί, και όχι μόνον. Γιατί σύμφωνα με τα νέα σχέδια, τα κτίρια του περιπτέρου ενοποιούνται και στο εσωτερικό τους αναπτύσσονται τρεις εκθεσιακοί χώροι, μία βιβλιοθήκη, ένα καφέ και ένα βιβλιοπωλείο, καθώς και μια αυλή με πρόσβαση για το κοινό.

Όπως λέει άλλωστε η διάσημη ήδη, συλλέκτρια, το «Garage», έχοντας κλείσει φέτος τα 13 χρόνια λειτουργίας του, «εξελίσσεται σε έναν όλο και πιο περίπλοκο οργανισμό».

Διαθέτει έτσι, ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, την πρώτη δημόσια βιβλιοθήκη στη Ρωσία που επικεντρώνεται στη σύγχρονη τέχνη και ένα τεράστιο αρχείο τέχνης ανά τους αιώνες, με ερευνητικά και εκδοτικά προγράμματα, που δημιουργήθηκαν γύρω από αυτό. Ταυτόχρονα τα φιλμς και οι παραστατικές τέχνες διαφορετικών ειδών έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος των προσφορών του «Garage» για τους επισκέπτες του.

Γιατί το «Garage» για την ίδια, υπερασπίζεται ένα έργο, που είναι συνυφασμένο με την έννοια του «σύγχρονου» και του «συνεργατικού». Όσον αφορά άλλωστε τον αντίκτυπό του στη μοσχοβίτικη κοινωνία, αρκεί αν ειπωθεί, ότι το 2008 είχε μόνον 10.000 επισκέπτες ενώ πριν την πανδημία είχε φθάσει τους 942.000!

Η συλλέκτρια

Πολλά έχουν αλλάξει όμως και για την 40χρονη Ρωσίδα Ντάσα Ζούκοβα, φιλάνθρωπο και επιχειρηματία επίσης, την τελευταία δεκαετία. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια απέκτησε νέο σύζυγο, τον Σταύρο Νιάρχο τον νεότερο, γιο του Φίλιππου αλλά και το τρίτο της παιδί (τα δύο πρώτα είναι από τον γάμο της με τον Αμπράμοβιτς).

Επίσης μετέτρεψε το Garage Centre for Contemporary Culture σε ένα πλήρες μουσείο, δημιούργησε ένα περιοδικό _ που ονομάζεται επίσης Garage _ το οποίο πούλησε στη Vice Media και στη συνέχεια το απέκτησε ξανά! Συμμετέχει στα διοικητικά συμβούλια μερικών από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά ιδρύματα στον κόσμο και συνεχίζει να κτίζει τη φήμη της ως ισχυρής συλλέκτριας έργων τέχνης.

«Η προσέγγισή μου στην τέχνη είναι καθαρά διαισθητική, οργανική και αυθόρμητη», όπως λέει χαρακτηριστικά επ΄αυτού. «Δεν σκέφτομαι την τέχνη ως ανταγωνιστικό άθλημα. Δεν μου ταιριάζει αυτό. Θέλω να ζω με έργα που με αγγίζουν και μου δίνουν μια αίσθηση θαύματος και ισορροπίας».

Συλλέγοντας άλλωστε, αριστουργήματα πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, όπως έργα του Φράνσις Μπέικον και του Λούσιαν Φρόιντ η Ζούκοβα αναδεικνύεται ως ένα σύμβολο, όχι μόνο μιας νέας Ρωσίας, που θέλει να επενδύσει τα πρόσφατα αποκτηθέντα δισεκατομμύριά της σε πολιτιστικές προσπάθειες, αλλά και της αγοραστικής της δύναμης στις αναδυόμενες αγορές, γενικά. Κι όλα αυτά από το Upper East Side της Νέας Υόρκης, όπου περνάει τον περισσότερο χρόνο της.

Το Εξάγωνο της τέχνης

Αυτό όμως που κυρίως την απασχολεί σήμερα, είναι το συγκεκριμένο το Εξάγωνο, όπως είναι γνωστό το περίπτερο, που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το Πάρκο Γκόρκι. Γιατί «Θέλουμε να διασφαλίσουμε, ότι το κτήριο θα αντικατοπτρίζει τη συνεχιζόμενη έρευνά μας σχετικά με τη λειτουργία, τον σκοπό και την ευθύνη ενός σύγχρονου μουσείου», όπως λέει.

Το Εξάγωνο είχε σχεδιαστεί από τον αρχιτέκτονα Ιβάν Ζολτόφσκι, εμβληματική μορφή της Αρχιτεκτονικής μετά την Επανάσταση του ΄17 στη Ρωσία, και αρχικώς προοριζόταν για την Πανρωσική Έκθεση Γεωργικών και Χειροτεχνικών Βιομηχανιών του 1923. Στόχος δηλαδή, ήταν η ανάδειξη της δύναμης της γεωργίας και της χειροτεχνίας στη χώρα, με την προοπτική ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος.

Ακολούθησαν όμως, πολλές αλλαγές στη χρήση του, όπως εστιατόριο και καφέ, ενώ το 1999 κηρύχθηκε ως μνημείο της πόλης. Αποτελείται από έξι αίθουσες δύο ορόφων με αέτωμα ενώ καθεμιά τους πλαισιώνεται από μονόροφες πτέρυγες που ενώνουν μεταξύ τους τις αίθουσες. Σχηματίζεται έτσι το τεράστιο εξάγωνο που περικλείει ένα κεντρικό προαύλιο.

Κλασικό και μοντέρνο

«Η κλίμακα, η γεωμετρία και οι αναλογίες του αρχικού κτιρίου είναι εντυπωσιακές και πανέμορφες», δηλώνουν τώρα και οι επικεφαλής αρχιτέκτονες της SANAA που είναι βραβευμένη με το Βραβείο Αρχιτεκτονικής Pritzker 2010, Kazuyo Sejima και Ryue Nishizawa. «Το Εξάγωνο έχει μια ιδιαίτερη γοητεία, την οποία προσπαθήσαμε να διατηρήσουμε στη σχεδίασή μας. Η σύνθεση και η οργάνωσή του είναι ξεκάθαρες, επομένως το κτίριο φαίνεται σαν κλασικό, δίνει όμως και πολύ μοντέρνα αίσθηση. Θέλαμε λοιπόν, να βρούμε έναν τρόπο, ώστε να σεβαστούμε αυτό το πρωτότυπο σχέδιο, δημιουργώντας παράλληλα τις συνθήκες για την νέα χρήση του».

Έτσι οι υπάρχουσες αναλογίες του Ζολτόφσκι θα διατηρηθούν, όπως και τα εσωτερικά ύψη κάθε κτιρίου. Και οι έξι αίθουσες όμως θα ανοίξουν με μεγάλα παράθυρα προς το εσωτερικό προαύλιο, έτσι ώστε οι επισκέπτες είτε βρίσκονται στους εξωτερικούς είτε στους εσωτερικούς χώρους να αισθάνονται τη σύνδεση. Φυσικά θα αφαιρεθούν και όλες οι εξωτερικές διακοσμήσεις.

Παράλληλα η βιωσιμότητα του συνόλου εξασφαλίζεται από μεγάλα φύλλα γυαλιού υψηλής απόδοσης που υποστηρίζονται από ημιδιαφανείς περσίδες ή κουρτίνες, οι οποίες θα επιτρέπουν στο φυσικό φως να φωτίζει τα περίπτερα. Επίσης ένα γεωθερμικό σύστημα θα παρέχει έως και το 50% των αναγκών θέρμανσης τον χειμώνα.

Διαβάστε επίσης: