Καλά κάνει η κυβέρνηση και κρατά μικρό καλάθι. Η ιστορία με τις θαυμάσιες σε σημείο μαγικό προοπτικές της ελληνικής οικονομίας στις οποίες επιδίδονται οικονομολόγοι – κυρίως από τους οίκους του εξωτερικού – εμπεριέχει δόση υπερβολής.

Λίγη ψυχραιμία και μετριοπάθεια δεν βλάπτει. Οι κίνδυνοι είναι πολλοί κι αν οι προσδοκίες δεν επαληθευθούν το πολιτικό κόστος θα το πληρώσει η κυβέρνηση. Έχουμε, εξάλλου, και μία αντιπολίτευση που τότε θα τρίβει τα χέρια της.

Καταρχάς να παρατηρήσω ότι οι διάφοροι αναλυτές που σήμερα ανεβάζουν την ανάπτυξη της χώρας στα ουράνια είναι οι ίδιοι που πριν από λίγους μήνες εξέφραζαν πιο απαισιόδοξες προβλέψεις. Και, ως επάγγελμα συνολικά, είναι το ίδιο που δεν πήρε καν είδηση για την επερχόμενη κρίση του 2008/9.

Σήμερα, εκθειάζουν την Ελλάδα. Τους συμφέρει, διότι έτσι δίνουν ώθηση στις υπάρχουσες εμπορεύσιμες αξίες και κερδίζουν. Ας μην παραβλέπεται το γεγονός ότι όσοι μεν δουλεύουν σε τράπεζες είναι και ίδιοι επενδυτές για λογαριασμό του εργοδότη τους – αν όχι και του εαυτού τους.

Όσοι εργάζονται σε οίκους αξιολόγησης έχουν έτσι κι αλλιώς μάλλον αρκετές αποτυχίες να δείξουν από το παρελθόν.

Η Oxford Economics, ξαφνικά βλέπει ανάπτυξη 8,2%. Η UBS 7,9%. Η Capital Economics 8,5%. H Moody’s 8,2%. H Wood 6,5% — πιο συντηρητική αυτή.

Βλέπουν επενδύσεις και ενθουσιάζονται. Σημασία έχει να πουλήσουν τώρα. Αν οι προβλέψεις δεν βγουν, δεν υπάρχει… πρόστιμο να πληρώσουν.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ελληνική οικονομία έδειξε ικανοποιητική αντοχή στην κρίση της πανδημίας – κι αυτό αποδεικνύει την ορθότητα των μέτρων και την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης τους που σχεδίασε και υλοποίησε το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης με επικεφαλής τους κκ. Σταϊκούρα και Σκυλακάκη, με την συμμετοχή του οικονομικού συμβούλου του Πρωθυπουργού Αλέξη Πατέλη.

Αλλά, κίνδυνοι να γίνει η …στραβή υπάρχουν και είναι πολλοί.

Πρώτο και κυριότερο, ας γίνει κατανοητό ότι η καταναλωτική έκρηξη που σημειώθηκε στο α’ τρίμηνο του 2021 ήταν παροδική. Ήδη, στο β΄ τρίμηνο η συμμετοχή της κατανάλωσης στην ανάπτυξη μειώθηκε σημαντικά. Η στήλη αυτή είχε επισημάνει και προειδοποιήσει σχετικά.

Δεύτερο, οι μεν πληθωριστικές πιέσεις μπορεί να είναι παροδικές αλλά ο πληθωρισμός μπορεί να μονιμοποιηθεί –κι αυτό με δύο τρόπους: είτε με την εγκαθίδρυση πληθωριστικών προσδοκιών, οπότε η προσδοκία καθορίζει την πραγματικότητα, είτε διότι – ειδικά στην Ελλάδα—είναι ελάχιστα τα παραδείγματα τιμών που μειώθηκαν αφού πρώτα είχαν αυξηθεί.

Τρίτο, όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, π.χ. ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρίτσος, η διατήρηση των ρυθμών που δείχνει ο τουρισμός απαιτούν αλλαγή μοντέλου και νέες υποδομές. Το ίδιο ισχύει και στον τομέα των κατασκευών. Το θέμα δεν είναι αν υπάρχουν έργα για να αυξάνεται στην Ελλάδα το ανεκτέλεστο υπόλοιπο, αλλά αν αυτά γίνονται σε ανταγωνιστικό πλαίσιο όσον αφορά τα κόστη και την παραγωγικότητα. Διαφορετικά, έργα θα γίνονται, οι υπερβάσεις κόστους θα πολλαπλασιάζονται και η οικονομία θα υποφέρει.

Τέταρτο, οι επενδύσεις θα φέρουν άμεσα δουλειές, αλλά η πραγματική, μόνιμη επίπτωση τους στην οικονομία θα φανεί μετά από 2-3 χρόνια το ελάχιστο. Τότε θα φανεί η πραγματική ανθεκτικότητα του υψηλού ρυθμού ανάπτυξης.

Πέμπτο, δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι η κατάληξη στην μάχη για την αναμόρφωση του Συμφώνου Σταθερότητας και της αναθεώρησης των επιστημονικά αβάσιμων περιοριστικών όρων του. Στην ίδια λογική, εξακολουθεί να μην είναι σαφής ούτε η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας με την τεράστια ρευστότητα που έχει δημιουργηθεί, ούτε πως θα αντιμετωπιστεί το ογκώδες ιδιωτικό και δημόσιο χρέος που επικρέμεται πάνω από νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κράτη.

Έκτο, τέλος, ουδείς γνωρίζει τι εξέλιξη θα έχει η πανδημία και, αντίστοιχα, ποιες θα είναι οι επιπτώσεις της. Ο ιός έχει αποδειχθεί δύσκολος αντίπαλος, με μεγάλη προσαρμοστικότητα που ενισχύεται από το πλήθος των αρνητών του εμβολιασμού. Το επόμενο σημείο κρίσης θα είναι η Αφρική, και τότε μόνο θα μπορέσουμε ίσως να μαντέψουμε κάπως το μέλλον.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα πολλά που γίνονται στην Ελλάδα με την κυβέρνηση Μητσοτάκη, έχουν δημιουργήσει νέα αίσθηση αισιοδοξίας και δημιουργίας, που εύκολα μπορεί να παρασύρει σε δικαιολογημένες εν μέρει υπερβολές.

Είναι δύσκολο, όμως, για μία βαθιά λαβωμένη οικονομία όπως η δική μας να ζήσει το ευνοϊκό σενάριο της ανάπτυξης με σχήμα V σε βάθος χρόνου. Απλά δεν υπάρχει η διοίκηση, δεν υπάρχουν οι υποδομές, δεν υπάρχουν οι έλεγχοι.

Ας μην εθελοτυφλούμε, όμως, στους υπαρκτούς κινδύνους που ελλοχεύουν: είναι πολλοί και σοβαροί. Ας κρατάμε, λοιπόν μικρό καλάθι. Κι αν οι προσδοκίες μας ξεπεραστούν τότε όλοι θα είμαστε κερδισμένοι.

Στο κάτω-κάτω ας είμαστε ρεαλιστές κι αρχίσουμε με μετράμε το εθνικό εισόδημα, όχι μόνο το ΑΕΠ.

Διαβάστε επίσης

Τσίπρας: Η πινακίδα με την επιγραφή 2027

Η Ευρώπη ως μυξοπαρθένα