Σώματα στον αέρα από τον Τζουζέπε Πενόνε – Στην γκαλερί Γκαγκόσιαν

«Όταν δουλεύεις με οποιοδήποτε υλικό, το υλικό είναι αυτό που σε καθοδηγεί. Αποστολή του καλλιτέχνη είναι να εξωθήσει και να αναδείξει τη ζωτικότητά του. Σκοπός μου είναι να σας κάνω να κατανοήσετε τι εστί δημιουργία, ποια είναι η αλληλουχία σκέψεων και πράξεων». Αυτά δηλώνει ο διάσημος ιταλός καλλιτέχνης Τζουζέπε Πενόνε και η έκθεσή του, που μόλις εγκαινιάστηκε στην Αθήνα στην γκαλερί Gagosian είναι μία απόδειξη.

«Σώματα αποτυπωμένα στον αέρα» είναι ο τίτλος της έκθεσης, που πήρε τον τίτλο της από μια σειρά νέων γλυπτικών έργων σε μπρούτζο και μάρμαρο. Έργα, που παραπέμπουν στην ανάπτυξη φυτών, τα οποία φυτρώνουν μέσα από την πέτρα, σαν να προέρχονται από τη γη.

Από την αρχή της καριέρας του εξάλλου, στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο 74χρονος σήμερα Τζουζέπε Πενόνε ως εκφραστής του κινήματος της Arte Povera, έχει χρησιμοποιήσει και αντιπαραβάλλει υλικά, τόσο αρχαία όσο και σύγχρονα, «ακατέργαστα» και τεχνητά, όπως μπρούτζο, δέρμα, ξύλο, πέτρα και αγκάθια ακακίας. Οι επιτοίχιοι μαρμάρινοι κύλινδροι από την πρόσφατη δουλειά του, που περιλαμβάνονται στην έκθεση με τίτλο «Δέρμα από μάρμαο / χρυσός» αποκαλύπτουν έτσι, πλέγματα που θυμίζουν φλέβες, καθιστώντας ασαφή τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ ζωικού και ορυκτού, δίνοντας έμφαση στις μετασχηματιστικές φυσικές διεργασίες της γέννησης και της ανάπτυξης, του θανάτου και της φθοράς. Στην έκθεση όμως παρουσιάζονται και παλαιότερα έργα του Τζουζέπε Πενόνε, καλύπτοντας έτσι μια μακρά δημιουργική περίοδο από τη δεκαετία του 1970 έως και το 2021.

Τα πρώιμα έργα του Πενόνε χαρακτηρίζονται από μια στοιχειώδη απλότητα. Διερευνώντας πρωτογενή υλικά στο άμεσο περιβάλλον του, δημιουργούσε συχνά εικαστικές παρεμβάσεις στα δάση γύρω από την ιδιαίτερη πατρίδα του στο Πιεμόντε. Όπως είναι γνωστό άλλωστε η Arte Povera, η οποία διακρίνεται από τη χρήση «φτωχών» και αντισυμβατικών υλικών, όπως είναι οι φυτικές ύλες, αμφισβήτησε τις πολιτισμικές παραδοχές αναπολώντας μια προβιομηχανική εποχή. Ιδεολογικά εξάλλου το κίνημα κατέκρινε τις απάνθρωπες συνέπειες της εκβιομηχάνισης και αντιπαρατέθηκε με άλλα είδη τέχνης, τόσο παλαιότερα όσο και σύγχρονα, όπως ο σουρεαλισμός, η αμερικανική ποπ αρτ και ο μινιμαλισμός.

Χαρακτηριστικό του έργου του ωστόσο σε όλη την πορεία του είναι και η ενσωμάτωση στις δημιουργίες του, του εαυτού του. Το σώμα του και οι χειρονομίες του ενυπάρχουν συχνά στα έργα του, όπως παλαιότερα. το 1972 στις φωτογραφίες «Βιβλίο / παγίδα σκόνης / χέρι» και «Γάντια», που είναι τα πιο πρώιμα έργα της έκθεσης. Αυτή η πρακτική επαναλαμβάνεται και σε πιο πρόσφατα έργα του, όπως στην «Περιστροφή» του 2020, που απεικονίζει ένα χέρι κατά την πράξη της δημιουργίας πολλαπλών αποτυπωμάτων. Γενικότερα εξάλλου τα έργα του Πενόνε είναι υλοποιημένες σωματικές αναμνήσεις και εκφράζουν την πεποίθησή του, ότι οι άνθρωποι, όπως τα βράχια, τα δέντρα και το νερό διαμορφώνουμε συνεχώς το περιβάλλον μας, και ότι οι χειρονομίες μας καθρεφτίζουν το στρίψιμο και το τέντωμα των δέντρων, τα οποία περιέχουν αρχεία χρόνου στο ξύλο τους. Στα μεταγενέστερα έργα του ωστόσο, ο καλλιτέχνης παραπέμπει στη μορφή του σώματός του με λιγότερο άμεσο τρόπο.

Το 2001 ο Τζουζέπε Πενόνε τιμήθηκε με το βραβείο Rolf Schock στις εικαστικές τέχνες, το 2007 συμμετείχε στη Μπιενάλε της Βενετίας και το 2014 του απονεμήθηκε το διάσημο βραβείο Praemium Imperiale. Από το 2015, ένα γλυπτό του, ύψους 17,5 μέτρων εκτίθεται έξω από την κύρια είσοδο του κεντρικού κτιρίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Φρανκφούρτη, ύστερα από διαγωνισμό που είχε προκηρυχθεί. Το έργο τιτλοφορείται «Βαρύτητα και Ανάπτυξη» και είναι ένα δέντρο φτιαγμένο από χαλκό και γρανίτη με ένα σύμπλεγμα επιχρυσωμένων φύλλων.

Στη φετινή Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας τέλος, «φύτεψε» μία λεύκα στα νερά των καναλιών. Χωρίς φύλλα αλλά με μια λευκή, βαριά πέτρα ανάμεσα στα κλαδιά της αυτή η λεύκα που κινείται ελαφριά, θέλει να αποδώσει την ιδέα ενός σιωπηλού ακροατή σ΄ όποιον την βλέπει, δίνοντας παράλληλα το έναυσμα στον άνθρωπο για αναστοχασμό και διάλογο πρώτα με τον εαυτό του και βέβαια με όλους τους άλλους γύρω του.

Info

Γκαλερί Gagosian: Αναπήρων Πολέμου 22, Κολωνάκι
Έκθεση: Τζουζέπε Πενόνε «Σώματα αποτυπωμένα στον αέρα»
Διάρκεια: Ως 13 Νοεμβρίου

Διαβάστε επίσης:

Πού βρίσκεται η χρυσή τουαλέτα αξίας εκατομμυρίων του Μαουρίτσιο Κατελάν;

Ρωμαϊκό ναυάγιο στη Σητεία αποκαλύπτει το αρχαίο εμπόριο και τους ναυτικούς δρόμους

Μαρία Θάλεια Καρρά: Φέρνει στον Ταύρο το Biosentinel της Hypercomf