Ο υμνητής της φύσης Τζουζέπε Πενόνε στην γκαλερί Γκαγκόσιαν της Αθήνας 

Ο Ιταλός εικαστικός Τζουζέπε Πενόνε, που με το έργο του διερευνά την ποιητική σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση, αλλά και ανάμεσα στην καλλιτεχνική και την φυσική διαδικασία έρχεται στην Αθήνα μέσα από τα έργα του, που θα εκτεθούν στην γκαλερί Γκαγκόσιαν από τις 16 Σεπτεμβρίου.

«Σώματα αποτυπωμένα στον αέρα» είναι ο τίτλος της έκθεσης του 74χρονου καλλιτέχνη, γνωστού διεθνώς για την επιλογή του στη χρησιμοποίηση φυσικών υλικών, όπως η πέτρα, το μέταλλο, το ξύλο και ο πηλός, κυρίως όμως για την σειρά έργων του με μεγάλης κλίμακας γλυπτά δέντρα, που αναφέρονται στη σχέση μεταξύ του ανθρώπου και φυσικού κόσμου.

Γιατί γι’ αυτόν, όπως έχει πει, τα δέντρα είναι εκείνα, που αφουγκράζονται συμβολικά εδώ και αιώνες τον ψίθυρο του κόσμου, τη γη και τα όντα της.

Με ένα τέτοιο έργο με τίτλο «The Listener» συμμετέχει άλλωστε στην φετινή Μπιενάλε της Βενετίας ανταποκρινόμενος στο γενικότερο θέμα της «Πώς θα ζήσουμε μαζί».

Η δική του πρόσληψη έτσι ήταν μία λεύκα, που «φυτεύθηκε» στα νερά των καναλιών της Βενετίας, όχι μακριά από το Αρσενάλε, τον χώρο της Μπιενάλε.

Χωρίς φύλλα αλλά με μια λευκή, βαριά πέτρα ανάμεσα στα κλαδιά της αυτή η λεύκα που κινείται ελαφριά, θέλει να αποδώσει την ιδέα ενός σιωπηλού ακροατή σ’ όποιον την βλέπει, δίνοντας παράλληλα το έναυσμα στον άνθρωπο για αναστοχασμό και διάλογο πρώτα με τον εαυτό του και βέβαια με όλους τους άλλους γύρω του.

Για τον Πενόνε άλλωστε ο προβληματισμός που θέτει η Μπιενάλε δεν περιορίζεται στον τρόπο που ζει ο ένας με τον άλλον στον 21ο αιώνα, αλλά αφορά και στην δυνατότητα να ακούει και να κατανοεί ο καθένας τον διπλανό του.

Πράγμα, που είναι το κατ’ εξοχήν ζητούμενο για τον ίδιο, αφού θεωρεί την επικοινωνία ως θεμελιώδες προαπαιτούμενο για την επίλυση των κρίσιμων προβλημάτων του κόσμου.

Ο Πενόνε, που ζει και εργάζεται στο Τορίνο δημιούργησε το πρώτο του γλυπτό δέντρο «Albero» το 1969 ως έναν ζωντανό οργανισμό, που μοιάζει πολύ με μια ανθρώπινη φιγούρα και έκτοτε είναι ένα στοιχείο επαναλαμβανόμενο στο έργο του.

Στην αρχή της καριέρας του συνδέθηκε συχνά με το κίνημα Arte povera που επικρατούσε τότε στην Ιταλία ενώ τα πρώτα του έργα τα είχε δημιουργήσει σε ένα δάσος έξω από την πόλη του.

Ήταν εκτυπώσεις στο χέρι, που είχαν γίνει με καρφιά και κομμάτια μολύβδου, είχαν  συνενωθεί με σύρματα ψευδαργύρου και χαλκού και τελικά ήταν προσαρτημένα σε κορμούς δέντρων. 

Από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 άρχισε να χρησιμοποιεί το σώμα του ως θέμα για τα έργα του, προβάλλοντας εικόνες από την επιφάνεια του δέρματός του πάνω σε γύψινα προσωπεία του ή σε τοίχους. Και για πολλά χρόνια τα δακτυλικά του αποτυπώματα και εικόνες του σώματός του, φλέβες και όργανα επανεμφανίστηκαν σε διάφορες μορφές στο έργο του.

Γενικότερα ωστόσο τα έργα του Πενόνε είναι υλοποιημένες σωματικές αναμνήσεις και εκφράζουν την πεποίθησή του, ότι οι άνθρωποι, όπως τα βράχια, τα δέντρα και το νερό διαμορφώνουμε συνεχώς το περιβάλλον μας, και ότι οι χειρονομίες μας καθρεφτίζουν το στρίψιμο και το τέντωμα των δέντρων, τα οποία περιέχουν αρχεία χρόνου στο ξύλο τους.

Το 2001 ο Τζουζέπε Πενόνε τιμήθηκε με το βραβείο Rolf Schock στις εικαστικές τέχνες, το 2007 συμμετείχε στη Μπιενάλε της Βενετίας και το 2014 του απονεμήθηκε το διάσημο βραβείο Praemium Imperiale. Από τον επόμενο χρόνο, ένα γλυπτό του, ύψους 17,5 μέτρων εκτίθεται έξω από την κύρια είσοδο του κεντρικού κτιρίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Φρανκφούρτη, ύστερα από διαγωνισμό που είχε προκηρυχθεί.

Το έργο τιτλοφορείται «Βαρύτητα και Ανάπτυξη» και είναι  ένα δέντρο φτιαγμένο από χαλκό και γρανίτη με ένα σύμπλεγμα επιχρυσωμένων φύλλων.  Άλλα έργα του εξάλλου υπάρχουν στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου.