Μουσείο αφιερωμένο στον μεγάλο ποιητή Γιάννη Ρίτσο πρόκειται να γίνει το σπίτι του στη Μονεμβασία και ήδη δρομολογούνται οι διαδικασίες για τη σύναψη Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του δήμου της περίφημης καστροπολιτείας. Πρώτες ενέργειες θα είναι έτσι, οι μουσειολογικές και μουσειογραφικές μελέτες που θα εκπονηθούν από το ΥΠΠΟ και γενικά οι εργασίες διαμόρφωσης της οικίας Ρίτσου για την μετατροπή του σε μουσείο.

Την απόφαση έλαβε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στη Μονεμβασία, ήδη όμως από τον περασμένο Μάιο ο δήμος αποφάσισε να αγοράσει το σπίτι του ποιητή ακριβώς γι΄αυτό το σκοπό. Και έτσι έγινε, ύστερα από συμφωνία με την κόρη του κυρία Ελευθερία Ρίτσου.

Το διώροφο σπίτι που συναντά κανείς αμέσως μετά την είσοδό του από την κεντρική πύλη του κάστρου στο «νησί», δίπλα στα τείχη είναι αυτό όπου μεγάλωσε ο ποιητής του «Επιτάφιου», της «Ρωμιοσύνης» και της «Σονάτας του Σεληνόφωτος». Και σ΄αυτό το σπίτι πέρασε μαζί με την οικογένειά του τα ανέμελα παιδικά και πρώτα νεανικά του χρόνια διαβάζοντας, όχι τόσο τα βιβλία του σχολείου αλλά αυτά που βρίσκονταν στην βιβλιοθήκη της καλλιεργημένης μητέρας του, η οποία είχε διακρίνει από νωρίς την καλλιτεχνική φύση του γιού της, που είχε αρχίσει από μικρός να ζωγραφίζει, να μαθαίνει πιάνο και όπως ο ίδιος έχει πει, να γράφει τους πρώτους στίχους. Σε ηλικία μόλις επτά χρονών.

Από την Μονεμβασία ο Ρίτσος  (1909 _ 1990) έφυγε για πρώτη φορά, προκειμένου να φοιτήσει στο Γυμνάσιο του Γυθείου, τόπο καταγωγής της μητέρας του ενώ στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, για ν΄ ακολουθήσουν χρόνια ιδιαιτέρως δύσκολα για κείνον, για λόγους υγείας αρχικά και ακολούθως λόγω των διώξεων που υπέστη, εξ αιτίας της ένταξής του στο Κομμουνιστικό Κόμμα.

Το σπίτι του Γιάννη Ρίτσου στη Μονεμβασία

Το πατρικό σπίτι όμως έμενε πάντα εκεί. Περιμένοντάς τον να επιστρέψει στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όταν  έγραψε σ΄αυτό τα πρώτα ποιήματα της συλλογής «Μονοβασιά»:

«Ο βράχος. Τίποτ’ άλλο. Η αγριοσυκιά κι η σιδερόπετρα./ Πάνοπλη θάλασσα. Καθόλου χώρος για γονυκλισία. / Έξω απ’ την πύλη του Ελκομένου / πορφυρό πορφυρό μέσα στο μαύρο. Οι γριές με τα καζάνια τους / λευκαίνοντας το πιο μακρύ φαντό της ιστορίας περασμένο σε κρίκους / απ’ τις σαράντα τέσσερις βυζαντινές καμάρες…».

Ήδη είναι ένας βραβευμένος διεθνώς ποιητής, που το 1977 θα τιμηθεί με ένα ακόμη βραβείο. Το Βραβείο Ειρήνης  του Λένιν.

Η θέα στη θάλασσα από το σπίτι του Ρίτσου

Η θέα στο Μυρτώο πέλαγος από την οικία Ρίτσου είναι γοητευτική και αλλάζει σε κάθε ώρα της ημέρας ανάλογα με τις βουλές της θάλασσας. Μέσα στο σπίτι διασώζονται κάποια προσωπικά του αντικείμενα, βιβλία και πέτρες, αυτές που του άρεσε να μαζεύει από τις ακτές και να ζωγραφίζει. Τώρα αυτό το σπίτι στο «Πέτρινο καράβι», όπως έλεγε τη Μονεμβασία, είναι πρέπον να αναδειχθεί ως τόπος μνήμης και τιμής σε έναν από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές με το τεράστιο έργο και την προσωπική κατάθεση στον πολιτισμό και την ειρήνη.

Γιάννης Ρίτσος