Όλες τις λεπτομέρειες για την ανάκτηση των κλεμμένων πινάκων από την Εθνική Πινακοθήκη θα δώσουν αύριο, Τρίτη, στις 11 το πρωί, σε κοινή συνέντευξή τους, οι υπουργοί Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, και Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη.

Γιατί ο Πικάσο και ο Μοντριάν βρίσκονται πλέον στα χέρια της ΕΛ.ΑΣ. μετά τον εντοπισμό τους από το 2ο Τμήμα της ΥΔΕΖΙ.  Ένα ευτυχές τέλος μιας υπόθεσης, «Ληστεία του αιώνα» είχε ονομαστεί, που απασχόλησε επί εννέα χρόνια την Ελληνική Αστυνομία αλλά βεβαίως και όλο το χώρο του πολιτισμού, ειδικά την Εθνική Πινακοθήκη.

Το «Κεφάλι γυναίκας» του Πικάσο και ο «Ανεμόμυλος Στάμμερ» του Μοντριάν εντοπίσθηκαν, σύμφωνα με τις πληροφορίες, σε μία κρύπτη (ρεματιά) στην Κερατέα και ήδη έχει συλληφθεί 49χρονος άντρας που παραδέχθηκε ότι ήταν  δράσης της κλοπής.

Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες εξάλλου γίνονταν κατά καιρούς προσπάθειες για την πώληση του πίνακα του Πικάσο, κάτι όμως που ήταν εξαιρετικά δύσκολο, καθώς και το ποσόν που ζητείτο — ακούστηκε κάτι για 20 εκατομμύρια — ήταν πολύ υψηλό ενώ βέβαια το γεγονός ότι ήταν κλεμμένος λειτουργούσε εντελώς αποτρεπτικά σε επίδοξους αγοραστές.

Η κλοπή είχε γίνει ξημερώματα, περί τις 4 το πρωί της 9ης Ιανουαρίου  2012, με τον δράστη, έναν ψηλό και λεπτό άνδρα με σκούφο, όπως είχαν καταγράψει οι κάμερες να παραπλανεί τον φύλακα προκαλώντας ψεύτικους συναγερμούς και στη συνέχεια να εισέρχεται στο κτήριο της Πινακοθήκης, παραβιάζοντας την πόρτα αλουμινίου στον εξωτερικό χώρο και καταφέρνοντας έτσι να μπει στο εσωτερικό.

Ο ίδιος αφαίρεσε τα έργα με ένα μαχαίρι από τα κάδρα τους και έφυγε με τον ίδιο τρόπο. Είχε θεωρηθεί μάλιστα ότι είχε και συνεργό ένα άλλο άτομο ως τσιλιαδόρο.

Ο τρίτος πίνακας ήταν ένα σχέδιο των αρχών του 17ου αιώνα που αποδίδεται στον Ιταλό Γκουλιέλμο Κάτσια, έργο που έχει εντοπισθεί κατεστραμμένο.

«Είμαι απολύτως πεπεισμένη ότι θα βρεθούν οι πίνακες. Το πότε, δεν ξέρω», έλεγε η εμβληματική διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα σε συνέντευξή της στη γράφουσα, τρεις μήνες μετά την κλοπή. Ο άνθρωπος που είχε την ατυχία να ζήσει το συνταρακτικό γεγονός μιας τέτοιας κλοπής, με διεθνείς διαστάσεις, αλλά και την ευτυχία πλέον να υποδέχεται τα «χαμένα» ως σήμερα έργα και μάλιστα στην νέα Εθνική Πινακοθήκη, προκειμένου να λάβουν  τη θέση που τους αξίζει.

Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα

 «Αυτά που μας συγκλονίζουν στη ζωή μας είναι γεγονότα όπως η γέννηση, ο θάνατος, η ξαφνική αναγγελία μιας αρρώστιας που είναι αθεράπευτη ή ένα πράγμα σαν αυτό. Γιατί είναι τα γεγονότα που τέμνουν τον χρόνο. Η επιτυχία μιας έκθεσης εξελίσσεται στη διάρκεια, ένα σχέδιο που επιτυγχάνει ή και αποτυγχάνει εξελίσσεται κι αυτό μέσα στη διάρκεια, και υπάρχει καιρός να το βιώσεις. Αυτό όμως, που σου χτυπάει την πόρτα ένας υπάλληλος το πρωί και σου λέει «Ξύπνα, κυρία Λαμπράκη, έκλεψαν τον Πικάσο», αυτό είναι μια τομή στον χρόνο. Είναι ένας θάνατος», όπως πρόσθετε τότε η ίδια.

Ιδιαίτερα φυσικά ο φορτισμένος και συνδεδεμένος ιστορικά με την Ελλάδα πίνακας του Πικάσο. «Ένα έργο τεράστιας εθνικής σημασίας, διότι το δώρισε ο Πικάσο στον ελληνικό λαό, έβαλε το αυτόγραφό του από πίσω, και αυτό το κάνει ανεκτίμητο. Για τον ίδιο λόγο όμως δεν μπορεί να πουληθεί πουθενά», όπως πρόσθετε η κυρία Λαμπράκη- Πλάκα.

Μαζί με μέτρα φύλαξης του μουσείου και τις ελλείψεις  που υπήρχαν, στη δίνη του κυκλώνα είχε βρεθεί και η ίδια, καθώς κάποιοι βιάζονταν να της αποδώσουν ευθύνες.

«Όταν συμβεί ένα τόσο θλιβερό γεγονός, δεν μπορεί να μην αναζητήσεις και τις δικές σου ευθύνες», έλεγε ωστόσο η ίδια. «Σίγουρα έχει ευθύνη και η Πινακοθήκη. Αυτή η πόρτα είχε μεν παγιδευτεί με συναγερμούς, αλλά προφανώς, αφού από εκεί μπήκε ο κλέφτης, χρειαζόταν μεγαλύτερη ενίσχυση.  Όμως το κομβικό σημείο είναι το ανθρώπινο δυναμικό. Αλλιώς σωστή φύλαξη δεν γίνεται». 

Σύμφωνα με την άποψή της άλλωστε τότε, όλα προέρχονταν  από έναν κύκλο ανθρώπων που γνώριζαν  πολύ καλά την Πινακοθήκη. «Δεν πρόκειται όμως για κοινούς κλέφτες, μαφιόζους ή τι άλλο. Ούτε μπορώ να φανταστώ ότι ένας συλλέκτης οπουδήποτε στην Ευρώπη έβαλε στόχο τον μοναδικό Πικάσο που υπάρχει στην Ελλάδα και έστειλε να τον κλέψουν. Είναι πολύ τραβηγμένο», όπως είχε πει.

«Pour le peuple Grec. Hommage de Picasso» (Για τον ελληνικό λαό. Φόρος τιμής από τον Πικάσο) είναι η αφιέρωση που αναγράφεται  του Πικάσο στο πίσω μέρος του πίνακα «Γυναικείο κεφάλι» με ημερομηνία 14/10/1939. Και πραγματικά αυτό το έργο ήταν ένα δώρο στον ελληνικό λαό ως τιμητική προσφορά για τη στάση του απέναντι στον φασισμό και τον ναζισμό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, από έναν μεγάλο καλλιτέχνη αλλά και έναν άνθρωπο που είχε βιώσει τις δραματικές συνέπειες του Ισπανικού Εμφυλίου.

Ο κλεμμένος πίνακας του Πικάσο

Διαστάσεων  56Χ40 ο πίνακας με τις γαλάζιες και πράσινες αποχρώσεις είναι μια προσωπογραφία της φωτογράφου Ντόρας Μάαρ, μούσας και συντρόφου του Πικάσο για περίπου εννέα χρόνια. Εκείνος ήταν τότε 54 ετών, εκείνη 29 μόνον και ο παράφορος έρωτάς τους είχε λήξει άσχημα, με τον Πικάσο να στρέφει το ενδιαφέρον του  σε μιαν άλλη γυναίκα και την Ντόρα Μάαρ να οδηγείται σχεδόν στην παράνοια. Θυμίζουμε ωστόσο, ότι εκείνη είναι, που είχε απαθανατίσει φωτογραφικά όλη τη διαδικασία  της δημιουργίας της Γκερνίκα, το 1937.  Όπως αναφέρεται εξάλλου  στα αρχεία της Εθνικής Πινακοθήκης, παρ΄ότι είχαν περάσει δυόμιση χρόνια από την Γκερνίκα, η ίδια χρωματική αντίληψη, με την οποία εκφράζεται η απαισιοδοξία της περιόδου του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου παρατηρείται και στο «Γυναικείο κεφάλι».

Όσο για τον «Ανεμόμυλο Στάμμερ» του Πιετ Μοντριάν, έργο του 1905, έχει διαστάσεις 35Χ44 εκ., δείχνει τον ανεμόμυλο Στάμερ κατά μήκος του ποταμού Γκάσπερ Τρέκβααρτ και ανήκει στην πρώτη περίοδο του καλλιτέχνη.

«Ανεμόμυλος Στάμμερ» του Πιετ Μοντριάν

Διαβάστε επίσης:

Βρέθηκαν οι κλεμμένοι Πικάσο και Μοντριάν της Εθνικής Πινακοθήκης

Ο Φώτης Κόντογλου στην Εθνική Πινακοθήκη – Η τοιχογραφία που ασβεστώθηκε

Εθνική Πινακοθήκη: Από τους στρατώνες του πυροβολικού στη σύγχρονη εποχή