Ένας θησυαρός ευρέθη! Ο οίκος Καραμήτσος δημοπρατεί το σπάνιο βιβλίο που περιγράφει την αρπαγή της Καρυάτιδας της Ελευσίνας. Όλα τα περιπετειώδη γεγονότα της κλοπής της από τον αρχαιολάτρη Βρετανό Έντουαρντ Κλαρκ.

Όταν το 1801 τη βρήκε να κείτεται σχεδόν σκεπασμένη από χώμα ανάμεσα στα ερείπια του ιερού της Ελευσίνας, ο Έντουαρντ Κλαρκ δεν πίστευε στα μάτια του. Είχε μέγεθος τριπλάσιο από τον μέσο άνθρωπο, αλλά σωζόταν μέχρι τη μέση. Επί της κεφαλής έφερε κυλινδρικό κουτί ή κίστη διακοσμημένη με άνθη και φύλλα καλαμποκιού.

Την Κριστοφόρο Κόρη όμως οι ντόποιοι δεν την πλησίαζαν. Είχε μείνει στην ίδια θέση πάνω από εκατό χρόνια. Θεωρούσαν ότι επρόκειτο για άγαλμα της θεάς Δήμητρας.

«Οι αγρότες της Ελευσίνας και μόνο που έλεγα ότι θα τη μεταφέρω, με κοιτούσαν σαν να επρόκειτο να βγάλω το φεγγάρι από την τροχιά του», αφηγείται ο Κλαρκ στον βιογράφο του.

«Τι θα γινόταν το καλαμπόκι τους, έλεγαν, αν έπαιρνα την ηλικιωμένη κυρία με το καλάθι της; Πήγα στην Αθήνα, έκανα αίτηση στον Πασά και βοήθησα το αίτημά μου γλιστρώντας ένας εγγλέζικο τηλεσκόπιο στα δάχτυλά του. Η δουλειά έγινε».

Στο σπάνιο βιβλίο που πρωταγωνιστεί στη δημοπρασία του οίκου Καραμήτσου, αφορά τις λεπτομέρειες της μεταφοράς της από τον ίδιο τον βρετανό αρχαιολάτρη οκτώ χρόνια μετά την κλοπή της.

Τα κόλπα που επινόησε και τα εμπόδια που συνάντησε, αποτελούν ένα εξαιρετικά ζωντανό τεκμήριο των ηθών και των εθίμων στην Ελλάδα στην αυγή της Ελληνικής Επανάστασης.

«Το κοινό δεν ενδιαφέρεται για τις δυσκολίες που έχει η αφαίρεση γλυπτών απο απομακρυσμένες και βαρβαρικές χώρες», σημειώνει ο ίδιος με την οίηση του ευγενούς πολιτισμού του.

«Μια κυρίαρχη παράδοση λέει πως αν το άγαλμα μετακινηθεί, η Γη στην Ελευσίνα θα πάψει να είναι εύφορη και η παραγωγή της θα καταστραφεί. Ο Αχμέτ Αγάς πλήρως κυριευμένος από αυτή τη δεισιδαιμονία μάς απαγόρευσε να σκάψουμε. Κατάφερα να ξεπεράσω τους ενδοιασμούς του προσφέροντάς του ως δώρο μια χειροποίητη ταμπακιέρα μέσα στην οποία είχα βάλει αρκετά χρυσά νομίσματα ή κομμάτια χρυσού».

Να από πού προέρχεται το γνωστό ελληνικό φακελάκι ή ρουσφέτι.

Τελικά με την άδεια του Βοεβόδα της Αθήνας, αρχίζει η μεταφορά.

Εκατό χωρικοί και πενήντα αγόρια από το χωριό της Ελευσίνας και τις γειτονικές περιοχές δανείζουν τα χέρια τους στο έργο. Χωρίζονται σε ομάδας και με σκοινιά ή με λοστούς σηκώνουν την ξύλινη σχάρα πάνω στην οποία έχει τοποθετηθεί η Καρυάτιδα.

Ογκόλιθοι παρεμποδίζουν την ανάσυρσή της. Ένα ατύχημα κατά τη διάρκεια της επιχείρησης απειλεί να φέρει τα πάνω κάτω.

«Ενώ οι Έλληνες συνομιλούσαν με τον Τούρκο που είχε φέρει το φιρμάνι, ένα βόδι λύθηκε από τον ζυγό του, στάθηκε μπροστά στο άγαλμα και αφού το χτύπησε με τα κέρατά του εξαφανίστηκε τρέχοντας και μουγκρίζοντας στις πεδιάδες της Ελευσίνας», σημειώνει ο Κλαρκ.

Οι γυναίκες ερμήνευσαν το γεγονός ως κακό οιωνό.

Όμως ο Κλαρκ είχε δωροδοκήσει τον Ορθόδοξο ιερέα που εμφανίστηκε με τα επισημότερα άμφιά του στον τόπο της ανασκαφής. Με περίσσεια θεατρικότητας, δίνει τα πρώτα χτυπήματα με την αξίνα του. Οι χωρικοί τότε πείστηκαν για την ευλογία της πράξης τους και συνέχισαν χωρίς φόβο την ανασκαφή.

Ένα πλοίο νοικιασμένο από την Κάσο ξεκίνησε φορτωμένο την Καρυάτιδα από την Ελευσίνα με προορισμό τη Σμύρνη. Και από εκεί πέρασε στο εμπορικό πλοίο Princessa για να φτάσει στην Αγγλία.

Το πλοίο όμως βυθίστηκε στο δυτικό Σάσεξ. Δύο χρόνια αργότερα ανασύρθηκε από το βυθό. Η Κριστοφόρος Κόρη τοποθετείται στο πιο κεντρικό σημείο στη δημόσιο βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ (Fitzwilliam Museum, Μουσείο Φιτζουίλιαμ)…

Στο βάθρο της αναγράφεται το όνομα του Έντουαρντ Κλαρκ.

Ελάχιστα αντίτυπα του βιβλίου του Κλαρκ τυπώθηκαν και κοσμούν κεντρικές, διεθνείς βιβλιοθήκες.

Δερματόδετα, με χρυσοτυπία, και χαραγμένα τη μορφή της.

Η δημοπρασία θα πραγματοποιηθεί στις 16 και 17 Ιουνίου.