Η συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών είναι το καθοριστικό προαπαιτούμενο για να μπορεί να λαμβάνει μέρος το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στις κεφαλαιακές αυξήσεις των τραπεζών. Αν δεν υπάρχει αυτή η «δικλείδα ασφαλείας», τότε το  Τ.Χ.Σ  δεν έχει τη δυνατότητα να καλύπτει από μόνο του μια αύξηση κεφαλαίου. Καθώς κάτι τέτοιο θα συνιστούσε κρατική βοήθεια, που με τη σειρά της θεωρείται απαγορευμένος καρπός.

Όλα αυτά συγκαταλέγονται στις αλλαγές που επιφέρει ο νέος νόμος, ο οποίος και διαμορφώνει μια καινούργια «αρχιτεκτονική» για το Τ.Χ.Σ. Για τις αλλαγές αυτές, έχει ήδη διασφαλιστεί η σύμφωνη γνώμη των Θεσμών, μετά από την ολοκλήρωση των συζητήσεων με την Ελληνική πλευρά. Συζητήσεις που έγιναν μέσα σε ένα πολύ καλό κλίμα αμοιβαίας συνεννόησης, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται από πηγές που συμμετείχαν στα δρώμενα.

Πλέον, το ζήτημα της αναμόρφωσης του συστατικού νόμου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας βρίσκεται στην Ε.Κ.Τ , προκειμένου να λάβει την απαιτούμενη γνωμοδότησή της. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει και η επιβεβαίωση από την Ευρωπαϊκή τραπεζική Αρχή.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες πιστεύεται ότι ο νέος νόμος για το Τ.Χ.Σ θα έρθει προς ψήφιση στη βουλή εντός του προσεχούς Μαρτίου. Με τις νομοθετικές παρεμβάσεις να αποτυπώνονται σε ένα κείμενο τριών σελίδων…

Μπορεί βεβαίως η αλληλουχία των εξελίξεων να φέρνει σε πρώτο πλάνο την τράπεζα Πειραιώς, αφού εκείνη θα ανοίξει τον χορό των κεφαλαιακών αυξήσεων, αλλά φυσικά οι νέες νομοθετικές διατάξεις αφορούν και τις τέσσερις συστημικές. Και τούτο γιατί εκτός από το 61,34% που κατέχει το Τ.Χ.Σ στην Πειραιώς, ελέγχει επίσης το 40,39% της Εθνικής, το 10,96% της Alpha Bank  και το 1,40% της Eurobank.

Με τα νέα δεδομένα το Τ.Χ.Σ θα έχει την ευχέρεια, ως υφιστάμενος μέτοχος να μπαίνει στις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών. Δικαίωμα που ώς τώρα δεν είχε, αφού η συμμετοχή του  ήταν οριοθετημένη μόνο  για τις ανακεφαλαιοποιήσεις, σε περιόδους κρίσεων.

Ποια είναι η «φιλοσοφία» του νέου νόμου

Η «φιλοσοφία» του νέου νόμου είναι ότι προσφέρει ισχυρότερες γραμμές άμυνας στο Τ.Χ.Σ με την έννοια την προστασίας των συμφερόντων του Δημοσίου και κατ’ επέκταση των Ελλήνων φορολογούμενων. Ειδικά σε ότι αφορά την τράπεζα Πειραιώς, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, ( από την κυβέρνηση έως την τράπεζα Ελλάδος ) έχουν καταστήσει σαφές ότι στόχος είναι όχι η εθνικοποίηση, αλλά η επανιδιωτικοποίησή της.

Σε κάθε περίπτωση, ο νέος νόμος επιζητεί να αποτρέψει «φαινόμενα σφαγιασμού των δικαιωμάτων του Δημοσίου» ενώ από την άλλη πλευρά η δυνατότητα συμμετοχής του Τ.Χ.Σ στις κεφαλαιακές αυξήσεις, επιδρά θετικά γι’ αυτές. Διότι το Ταμείο μπορεί να καλύπτει ένα τμήμα των ζητούμενων κεφαλαίων, γεγονός που λειτουργεί αποτρεπτικά και στο ενδεχόμενο των πιέσεων, από πλευράς εκείνων που επιζητούν χαμηλότερες τιμές διάθεσης των νέων μετοχών. Κάτι που κατά κόρον συνέβη στις ανακεφαλαιοποιήσεις του 2015.

Οι εναλλακτικές λύσεις που θα έχει το Τ.Χ.Σ

Με βάση τις νέες νομοθετικές παρεμβάσεις, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αποκτά σειρά ενναλακτικών λύσεων στις αναπτυξιακού χαρακτήρα αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών. Έτσι το Τ.Χ.Σ μπορεί να ασκεί είτε πλήρως είτε μερικώς τα δικαιώματα που απορρέουν από τις υφιστάμενες μετοχές που κατέχει. Μπορεί επίσης να παραχωρεί, έναντι αντιτίμου, δικαιώματα συμμετοχής σε αύξηση κεφαλαίου, έφ’ όσον  φυσικά υπάρξει ζήτηση από υφιστάμενους ιδιώτες μετόχους ( πού θέλουν να ενισχύσουν τα ποσοστά συμμετοχής τους) ή και από νέους, οι οποίοι θα θελήσουν αποκτήσουν ισχυρές θέσεις. Το Τ.Χ.Σ έχει επίσης και τη δυνατότητα να πουλάει «πακέτα» μετοχών, τόσο πρίν ή και μετά από μια ΑΜΚ από τη στιγμή που κριθεί αξιόλογη μια τέτοια πρόταση. Πέραν τούτων, δεν υφίσταται ρητή απαγόρευση και στην περίπτωση που το Ταμείο θα θελήσει να αποκτήσει ένα τμήμα από τυχόν αδιάθετα υπόλοιπα μια κεφαλαιακής αύξησης.

Στον νέο νόμο δεν έχουν θεσπιστεί «πλαφόν» μετοχικών ποσοστών που θα μπορεί να έχει το Τ.Χ.Σ σε μία τράπεζα, με συνέπεια το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να έχει μεγάλη διαχειριστική ευχέρεια. Προς τούτο και μέσα από τις νέες διατάξεις  καθορίζεται και ένα οιονεί προστατευτικό πλαίσιο για τις αποφάσεις που λαμβάνουν τα διοικητικά στελέχη του Ταμείου. Για τα οποία άνθρωποι της αγοράς δεν θα νιώσουν καμία έκπληξη, αν υπάρξουν και αλλαγές προσώπων σε κορυφαίες θέσεις…

Κατά τα άλλα αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι βάσει του νέου νόμου ο ΕSM δέχθηκε να κάνει πίσω στο θέμα των ειδικών δικαιωμάτων ,που απορρέουν από τις νέες μετοχές που αποκτά το Τ.Χ.Σ συμμετέχοντας σε κεφαλαιακές αυξήσεις. Στο εξής οι μετοχές αυτές θα είναι όπως και των άλλων μετόχων, χωρίς δηλαδή να ενσωματώνουν κάποια ειδικά προνόμια.

Πώς απεικονίζονται τα δεδομένα για την Πειραιώς

Αν οι νομοθετικές αλλαγές προβληθούν στα όσα επίκεινται στην Πειραιώς, τότε είναι εμφανές ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τους ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι τώρα κατέχουν το 38,66% της τράπεζας, στο σύνολο τους. Η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι το ενδιαφέρον είναι ζωηρό από πλευράς ξένων funds, σε σημείο που να μη διακυβεύεται η επιτυχία της ΑΜΚ που εκτιμάται ότι θα είναι στη «ζώνη» του ενός δις ευρώ.

Για να πέσει το ποσοστό του Τ.Χ.Σ κάτω από το σημερινό 61,34% θα πρέπει οι ιδιώτες μέτοχοι να εκφράσουν συμμετοχή για να αποκτήσουν παραπάνω ποσοστά από αυτά που τώρα έχουν ( 38,66%). Όσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή τους, τόσο θα απομειωθεί και η μετοχική παρουσία του Τ.Χ.Σ το οποίο στην περίπτωση αυτή θα παραχωρήσει δικαιώματα.

Σήμερα, τα τρία μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια ιδiωτών στην Πειραιώς κατέχουν αθροιστικά το 10,53% της τράπεζας. Έπειτα από την πρόσφατη μετατροπή των CoCos, o μεν Τζον Πόλσον  κατέχει το 4,61%,  ο Κάλεν Τόμσον ( της Bienville Capital)  έχει το 2,89%, ενώ ποσοστό 3,03% κατέχει ο Τέλης Μυστακίδης.

Είναι προφανές ότι για να αναλάβει κάποιος τον μετοχικό έλεγχο της Πειραιώς ( μόνος ή ώς επενδυτικό σχήμα) θα πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη στην επικείμενη αύξηση κεφαλαίου. Που υπό όρους και προϋποθέσεις θα μπορούσε να οδηγήσει τη συμμετοχή του Τ.Χ.Σ κάτω από την καταστατική μειοψηφία του 33,3%. Σε διαφορετική περίπτωση το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, μπορεί να ασκήσει πλήρως ή μερικώς τα δικαιώματά του στην ΑΜΚ και σε μεταγενέστερο χρόνο να προβεί σε παραχωρήσεις μετοχών.

Με τα τρέχοντα δεδομένα η κεφαλαιακή αύξηση στην Πειραιώς μπορεί να δρομολογηθεί και τον προσεχή Απρίλιο, αν δεν διαταραχθεί το κλίμα στις διεθνείς αγορές.

Διαβάστε επίσης:

«Τρύπιο πιθάρι» το Τ.Χ.Σ.- Στα 10 χρόνια λειτουργίας έχει «κάψει» κεφάλαια… 36,9 δισ.

Τράπεζες: Τέλος το «fit and proper» για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων – Τι συζητήθηκε με τους Θεσμούς

Τράπεζα Πειραιώς: Τι προβλέπει το σχέδιο εξυγίανσης – Κυρίαρχος το ΤΧΣ με τη μετατροπή των Cocos – Δεν αλλάζει η σύνθεση του Δ.Σ.