Ο σεξισμός δεν είναι παρενόχληση και η παρενόχληση δεν είναι βιασμός. Όμως το ένα μπορεί να οδηγήσει στο άλλο και όλα κρύβουν μέσα τους έναν εκβιασμό. Έναν καταναγκασμό. Μια άρρητη σύμβαση…

«Ή θα γελάς με τα αστεία μου (εις βάρος σου), θα αποδέχεσαι το φλερτ μου, θα συμφωνείς με την επιθυμία μου ή θα αποκλειστείς. Δεν θα έχεις την εύνοια της κλίκας μου. Μπορεί και να βρεθείς έξω από την πόρτα της καριέρας των ονείρων σου. Όλα περνάνε από μένα. Έχω τη δύναμη να σε κάνω αστέρι λαμπερό ή να σε καταστρέψω.»

Μπορεί και να γίνεται να αγνοήσεις κάθε τέτοιο εκβιασμό και να κάνεις απλά τη δουλειά σου και «όλα να πάνε καλά». Μπορεί όμως να κληρονόμησες μια ντροπή για τη θηλυκότητά σου, ένα φόβο να πεις τη γνώμη σου και ακόμη να προσπαθείς να γίνεις αόρατη. Και όλα αυτά ούτε καν να τα συνειδητοποιείς, να είναι απλά η γυναικεία συμπεριφορά και ο σεξισμός…να είναι απλά η αντρική.

«Τι χρώμα είναι το σουτιέν σου; (Γέλια)…. Είμαι ο αρχισυντάκτης σου και σε ρωτάω γιατί δεν μου απαντάς; Θα έρθω να δω μόνος μου. Τολμάς να μου λες μην τυχόν πλησιάσω, σε μένα; Σε ποιον μιλάς έτσι, στον αρχισυντάκτη σου;».

Ο χαβαλές… με τη νεαρή junior σταμάτησε κάπου εκεί, γιατί κάποιοι στην ανδροπαρέα των ισχυρών, αφού γέλασαν αρκετά με το αστείο, του είπαν να το κόψει.

 Το συμβάν δεν έμεινε στη μνήμη πολλών, ήταν ένα από τα πιο αμελητέα, σε ένα περιβάλλον που καθημερινά… έκανε πολλή “πλάκα”.

Μιλούσαν για τα προσωπικά τους, για την καθημερινότητα και την επικαιρότητα και το χιούμορ και τα αστεία τους, μερικές φορές ξεπέρναγαν και την καλύτερη παράσταση. Αρκεί να μην ήσουν στο επίκεντρο, αρκεί να μην έπεφτες στο βλέμμα και στη γλώσσα τους, γιατί τότε ένιωθες ότι δεν ήσουν εργαζόμενη αλλά ένα παιχνίδι, που απλά τους διασκεδάζει. Γι’  αυτό ήθελες να είσαι αόρατη, να μην ακούγεται ούτε η φωνή σου.

Σε ένα περιβάλλον που κυριαρχούσαν οι άνδρες σε πληθυσμό και στις θέσεις ιεραρχίας, είναι πολύ εύκολο να επικρατήσει μεταξύ τους μια χαλαρή διάθεση, εξομολογήσεων, κρίσεων, κουτσομπολιών και…πειραγμάτων ή αστείων. Και φυσικά χαβαλές και γέλια. Σαν να ήταν λυκειόπαιδα, που πειράζονται, κάνουν κλίκες, βρίζονται και ενίοτε …μπορεί να παίξουν και ξύλο.

Αισθάνονταν εκεί σαν στο σπίτι τους, το πολύτιμο και μεγάλης αξίας σπίτι τους, που μαγικά σου άνοιξαν την πόρτα και μπήκες. Και εκεί έπρεπε να γνωρίζεις τους άρρητους κανόνες. Ο χαβαλές και τα αστεία έθεταν τους άρρητους κανόνες για το ποιος κάνει κουμάντο εδώ μέσα. Αν θες να είσαι εδώ…

Χωρίς να δηλώνεται, κάθε υποτιμητικό ή προκλητικό αστείο περνά μηνύματα εξουσίας, μηνύματα για τους όρους των άλλων συμβάσεων που δεν υπογράφεις αλλά τίθενται όταν βρίσκεσαι σε ένα ανδροκρατούμενο χώρο δουλειάς.

«Καλείσαι» να τα δεχτείς για να είσαι αποδεκτή και να έχεις τη μεταχείριση που ούτως ή άλλως έπρεπε να έχεις. Αλλιώς οδηγείσαι στον αποκλεισμό, είσαι μόνη σου, η ξινή, η περίεργη, είσαι στην απέξω ή κοινώς… βγάλ’ τα πέρα μόνη σου.

Δεν συμβαίνει πάντα ο χαβαλές να οδηγεί σε παρενόχληση. Αλλά αποτελεί εύφορο έδαφος, το πλαίσιο που θέτει τους όρους του παιχνιδιού. Είναι ο τρόπος που κάποιοι λίγοι άντρες οικειοποιούνται σαν δικό τους κάτι που δεν είναι: τον χώρο εργασίας ή άθλησης και τα όνειρά σου για το μέλλον σου σε αυτούς τους χώρους.

Είναι το πλαίσιο που δημιουργείται για να τεθούν τα εκβιαστικά διλήμματα που κάποιες μπορεί να αγνοήσουν με κόστος και άλλες να αποδεχτούν με άλλο κόστος.

Όποια έχει περάσει από τέτοια σεξιστικά περιβάλλοντα μπορεί να καταλάβει όσες τα ανέχονται. Και κάπως έτσι να καταλάβει και γιατί τα θύματα παρενόχλησης ή βιασμού σωπαίνουν για καιρό. Σωπαίνοντας, πληρώνουν το τίμημα για το όνειρό τους και μιλούν όταν το όνειρό τους είναι πια ασφαλές. Διαιωνίζουν όμως έτσι, άθελά τους, ένα σεξιστικό καθεστώς και το κληροδοτούν άθικτο στις κόρες τους.

Από την άλλη, αν μιλούσαν νωρίτερα, σε περιβάλλοντα και εποχές που ο σεξισμός ήταν καθεστώς, δεν θα ήταν αυτές που είναι σήμερα και ίσως δεν θα μπορούσαν να μιλήσουν ποτέ. Αλλά αυτά μέχρι χθες.

Πλέον οι καταγγελίες αλλάζουν τα δεδομένα. Το καθεστώς αλλάζει και καμιά μειωτική συμπεριφορά δεν θα γίνεται ανεκτή.