Σπουδαία ανακάλυψη: Νέος αρχαίος ναός εντοπίσθηκε στην Αμάρυνθο της Εύβοιας

Εντυπωσιακό εύρημα είναι ο νέος ναός της Ύστερης Αρχαϊκής εποχής, που εντόπισαν οι αρχαιολόγοι στην Αμάρυνθο της Εύβοιας και μάλιστα σε κεντρικό σημείο του ιερού της Αμαρυσίας Αρτέμιδος.

Πρόκειται για ένα μεγάλο κτήριο (διαστάσεων 10 × 30 μέτρων) με μία κιονοστοιχία στον κεντρικό άξονα, από το οποίο σώζεται το συμπαγές θεμέλιο. Στο εσωτερικό του οποίου βρέθηκε αρχαιότερος ακόμη τοίχος και εσχάρα με ίχνη φωτιάς.

Αναθήματα των πιστών προς την θεά και συγκεκριμένα μελανόμορφα αγγεία (όπως ένας αμφορέας με παράσταση Μέδουσας), πήλινα ειδώλια, σφραγιδόλιθοι σε σχήμα σκαραβαίου και ειδώλια από φαγεντιανή εισηγμένα από την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και αγγεία τοπικής παραγωγής (πρόχοι με ψηλό λαιμό και υδρίσκες) χρονολογούμενα στον 7^ο και 6^ο π.Χ. αιώνα βρέθηκαν εξάλλου όλα μαζί, δίπλα στα θεμέλια του κτηρίου, όπου προφανώς είχαν εναποτεθεί από τα τέλη του 6^ου π.Χ.

Πρόκειται για ευρήματα, που δείχνουν ν τη συμμετοχή του ιερού της Αμαρυσίας Αρτέμιδος στις θρησκευτικές πρακτικές των Ερετριέων και των Ευβοέων γενικότερα, καθώς και τις εμπορικές σχέσεις της περιοχής της Αμαρύνθου με την Ανατολική Μεσόγειο.

Γενικότερα εξάλλου, ανάμεσα στα ευρήματα που προέκυψαν από την  ανασκαφή υπήρξαν  και νέα θραύσματα ενσφράγιστων κεραμίδων με το όνομα της Αρτέμιδος, κάτι που πιστοποιεί για μία ακόμη φορά (όμοια είχαν βρεθεί και το  2017) την ταύτιση του ιερού με την θεά.

Η ανασκαφή πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι (από 20-7-2020 έως 28-8-2020)  από την Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή με διευθυντή, τον κ. Καρλ Ρέμπερ και από ελληνικής πλευράς από την αρχαιολόγο κυρία Αμαλία Καραπασχαλίδου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας στο πλαίσιο του πενταετούς προγράμματος  αρχαιολογικής έρευνας στην Αμάρυνθο. Να σημειωθεί, ότι διάφορες αρχαίες πηγές ανέφεραν την ύπαρξη του ιερού της Αμαρυσίας Αρτέμιδος ως το σημαντικότερο ιερό μάλιστα της Εύβοιας, αλλά η ταύτισή του με τον αρχαιολογικό χώρο στην θέση Παλαιοεκκλησιές/ Παλαιοχώρια, στα ανατολικά της σύγχρονης Αμαρύνθου έγινε δυνατή μόλις το 2017.

Εντός του απαλλοτριωμένου χώρους, ολοκληρώθηκε επίσης η ανασκαφή της μεγάλης υστεροκλασικής- ελληνιστικής στοάς. Το μνημειακού χαρακτήρα κτήριο με 27 δωρικούς κίονες στην πρόσοψή του, έχει μήκος 69 μ. και περιέβαλλε το ιερό προς τα ανατολικά. Στα βόρεια, μια στοά και μία σειρά από τρία κτήρια μικρών διαστάσεων οριοθετούσαν το τέμενος. Πρόκειται ίσως για «θησαυρούς» ή ναΐσκους, που παρουσιάζουν κάτοψη παρόμοια με ανάλογα κτήρια σε άλλα μεγάλα ελληνικά ιερά.

Από την έρευνα στα κτήρια δεν υπήρξαν ευρήματα, που θα μπορούσαν να προσδιορίσουν τη χρήση τους, εκτός από ένα θραύσμα μαρμάρινης βάσης αγάλματος με αναθηματική επιγραφή, όπου εμφανίζεται η αρχή του ονόματος της Αρτέμιδος. Το ένα από αυτά τα κτήρια καταστράφηκε από τη δημιουργία ασβεστοκάμινου κατά τα μεσαιωνικά, πιθανόν χρόνια.

Δυτικά της στοάς εντοπίστηκε ένα παλαιότερο κτήριο, του 7^ουαιώνα π.Χ., ορθογώνιας κάτοψης μήκους 38 μ. Το κτήριο αυτό λειτουργούσε πιθανότατα ως μνημειώδης είσοδος στο ιερό από τα ανατολικά, αλλά πιθανόν και για λατρευτικές πρακτικές.

Ανάμεσα στα φετινά ευρήματα πρέπει επίσης να αναφερθούν νέα θραύσματα ενσφράγιστων κεραμίδων με το όνομα της Αρτέμιδος, όμοια με αυτά που βρέθηκαν το 2017 και επέτρεψαν τότε την ταύτιση του ιερού.

Τα επόμενα χρόνια η έρευνα θα επικεντρωθεί στην εξεύρεση των αρχικών φάσεων της λατρείας στο σημαντικό αυτό ιερό της Εύβοιας. Η έρευνα πεδίου συνδυάζεται με ειδικές αναλύσεις όπως η μικρομορφολογική δειγματοληψία και οι αρχαιοβοτανικές μελέτες, σε συνεργασία με το εργαστήριο Wiener της Αμερικάνικης Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Υπεύθυνοι αρχαιολόγοι στο πεδίο είναι από πλευράς ΕΦΑ Ευβοίας, η κ. Όλγα Κυριαζή και από πλευράς Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής, ο κ. Tobias Krapf.