«Το στρίμινγκ έχει γονατίσει τις κινηματογραφικές αίθουσες», παραδέχεται η Ιφιγένεια Βλαχογιάννη μέλος στο διοικητικό συμβούλιο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (ΕΚΚ) και στο Europa Cinemas. Στη Βέροια από όπου κατάγεται διαθέτει ένα από τα παλιότερα θερινά σινεμά της χώρας, τον Σταρ από το 1953. Σε αυτό το σαρωτικό φαινόμενο, προστίθεται τώρα και ο ανεξέλεγκτος παράγοντας της παγκόσμιας πανδημίας.

Αφορμή για τη συζήτηση αυτή αποτέλεσε η πρόσφατη, κομβική απόφαση της Warner Bros να διαθέσει και τις δέκα επτά ταινίες της νέας χρονιάς ταυτόχρονα στις αίθουσες και στην ψηφιακή πλατφόρμα στριμινγκ HBO Max.

Σε αυτό προσπέρασε ακόμη και τη Disney, που δεν έχει καταλήξει σε τέτοια γενικευμένη απόφαση: Κάποιες μεγάλες παραγωγές της όπως το νέο Lion King (η αφήγηση από την πλευρά του Μουφάσα αυτή τη φορά) ή η Marvel δημιουργία Black Widow με την Σκάρλετ Τζοχάνσον θα προβληθούν πρώτα στις αίθουσες. Για πολλές άλλες όμως η παγκόσμια πρεμιέρα θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά (Pinocchio με τον Τομ Χανκς ως Τζεπέτο) στην ψηφιακή πλαφτόρμα Disney +.

Τον Σεπτέβριο πραγματοποιήθηκε η πρεμιέρα της Mulan ως πειραματικό δέλεαρ προνομιακής «πρώτης πρόσβασης» (premium access) με αντίτιμο τριάντα δολάρια και χωρίς συγκεκριμένους χρονικούς προσδιορισμούς. Το Soul της Pixar film θα προβληθεί πρώτα στην Disney+ ανήμερα των Χριστουγένων χωρίς επιπλέον κόστος.

«Στα μονοπάτια της HBO Mαχ βαδίζει και η DISNEY + και μάλιστα πληροφορηθήκαμε ότι μέχρι το τέλος του έτους θα υπάρχει σε όλη την Ευρώπη και συγκεκριμένα ύστερα από τις 25 Φεβρουαρίου 2021 θα ανοίξει και στην Ελλάδα -κίνηση η οποία για ακόμη μια φορά θα χτυπήσει τις αίθουσες απορροφώντας υλικό πολύτιμο από τον γίγαντα Ντίσνεϊ προς τους συνδρομητές της», υπογραμμίζει η Ιφιγένεια Βλαχογιάννη.

Αρχές Δεκεμβρίου τα αφεντικά της Disney έδειξαν τις προθέσεις τους να δελεάσουν τη Γουολ Στριτ (Wall Street): Ιδού, υποστηρίζουν, μία σχεδόν αιωνόβια εταιρεία που με ένα θεαματικό τεχνολογικό άλμα εισβάλλει στον ψηφιακό ιδιωτικό χώρο των θεατών της.

Όπως δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Μπομπ Τσάπεκ, η πλατφόρμα έχει κατακτήσει 74 εκατομμύρια νοικοκυριά παγκοσμίως στους μόλις έντεκα μήνες λειτουργίας της. Η Netflix έφτασε στους 195 εκατομμύρια συνδρομητές ανά την υφήλιο ύστερα από επτά χρόνια λειτουργίας. Επειδή η Disney + κινείται έντονα στις αγορές της Ινδιας και της Λατινικής Αμερικής, υπολογίζεται ότι πολύ σύντομα πρόκειται να ξεπεράσει το πλαφόν των εκατό εκατομμυρίων συνδρομητών.

Εξάλλου κάτω από την ομπρέλα της διευθύνονται οι πλατφόρμες Hulu και ESPN+ ενώ σύντομα θα εγκαινιαστεί και στην Ευρώπη η νεοπαγής Star. Οι συνδρομές στο Ντίσνεϊ κοστίζουν 7 δολάρια το μήνα ενώ το λιγότερο ακριβό πρόγραμμα του Netflix διαμορφώνεται στα εννιά δολάρια μηνιαίως και στο HBO Max 15 δολάρια.

Black Window της Marvel με την Σκάρλετ Τζοχάνσον

Οι επενδυτές περιμένουν την επόμενη κίνηση ενώ οι μετοχές της Disney έχουν σημειώσει αύξηση κατά 32% από τον περασμένο Αύγουστο. Η τιμή της μετοχής της έφτασε τα 155 δολάρια στις αρχές του Δεκεμβρίου παρότι ορισμένες από τις πολυσχιδείς επιχειρήσεις της παρέμεναν κλειστές λόγω πανδημίας (όπως τα πάρκα της Disney -μηχανές χρήματος). Η εταιρεία απέλυσε τριάντα χιλιάδες εργάτες.

«Σχετικά με την απόφαση καταρχήν της Warner, προφανώς μας βρίσκει εντελώς αντίθετους και σίγουρα ήταν μια πολύ βεβιασμένη κίνηση» επισημαίνει η Ιφιγένεια Βλαχογιάννη. Ως τρανταχτό παράδειγμα της αντίθεσης όλων των αιθουσαρχών σε όλο τον κόσμο, υπενθυμίζει τις δηλώσεις μεγάλων σκηνοθετών όπως ο Κρίστοφερ Νόλαν και ο Ντενί Βιλνεβ, ο οποίος σχετικά με την απόφαση της Warner υπογράμμισε χαρακτηριστικά: «Δεν υπάρχει απολύτως καμία αγάπη για το σινεμά ούτε για το κοινό σε αυτή την κίνηση».

Ωστόσο, οι εταιρείες παραγωγής βρίσκουν διέξοδο στο στρίμινγκ όταν οι αίθουσες λόγω υγεινομικών μέτρων παραμένουν κλειστές. Και η ίδια λοιπόν παραδέχεται: «Για να είμαστε δίκαιοι, έχουν γίνει τεράστιες επενδύσεις και πρέπει να κάνουν απόσβεση τα έξοδά τους έτσι ώστε να συνεχίσουν για τις επόμενες ταινίες». Η τεχνολογία παρουσιάζει το κατεξοχήν μέσο για να επιτευχτούν οι στόχοι τους.

Το Mandalorian συγκαταλέγεται ανάμεσα στις επιτυχία της Disney + που πολλοί στην Ελλάδα κατεβάζουν

«Από την άλλη, οι ιδιοκτήτες αιθουσών τους έχουν κάνει τεράστιες επενδύσεις. Τα τελευταία χρονιά έχουν επενδυθεί τεράστια ποσά σε συστήματα ήχου (dolby, atmos, imax), αγορά νέων ψηφιακών μηχανών (2κ, 4κ, 3d) και μένουν ξεκρέμαστες χωρίς να έχουν υλικό να προβάλλουν. Δεν ξέρουμε τι κρύβεται πίσω από αυτήν την απόφαση και τι θα ακολουθήσει».

Δεν διστάζει να αναφέρει και το παράπονο των ελλήνων αιθουσαρχών, δηλαδή «την έλλειψη συγκεκριμένης νομοθεσίας προς αποτροπή ταυτόχρονης προβολής ελληνικών και ξένων ταινιών (όχι blockbusters, τα οποία διαχειρίζονται τα studios του εξωτερικού), από την ταυτόχρονη προβολή τους σε online υπηρεσίες, σε στρίμινγκ, στην πολυδιαφημιζόμενη ΕΡΤ FLIX, Cosmote tv, Vodafone tv, windvision».

Εξάλλου, οι αιθουσάρχες αντιμετωπίζουν και το πρόβλημα της πειρατείας. Η Ιφιγένεια Βλαχογιάννη ως μέλος της ενωσης Europa cinemas διαθέτει ξεκάθαρη αίσθηση: «Η ένωση παραστέκεται έμπρακτα και οικονομικά στα μέλη της παρέχοντας γνώσεις και εμπειρίες. Επίσης, οι κινηματογράφοι μέλη διαμορφώνουν ένα πιο ποιοτικό κοινό το οποίο δεν επηρεάζεται από τις online πλατφόρμες αλλά και την πειρατεία τoυ διαδικτύου η οποία παρόλες τις προσπάθειες και τις τροπολογίες που ψηφίστηκαν, δεν αντιμετωπίζεται. Ο μέσος και απλός χρήστης περιορίζεται και δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε παράνομες διαδικτυακές διευθύνσεις. Ο πιο εξειδικευμένος σε γνώσεις χρήστης όμως μπορεί άνετα να αλλάξει τη διεύθυνση ip και μέσω της υπηρεσίας vpn να απολαύσει άνετη, άμεση πρόσβαση χωρίς μάλιστα να φαίνεται ότι έχουν μπει από την Ελλάδα».

Το πρόσθετο χτύπημα της πανδημίας

Τα σινεμά έκλεισαν για έντεκα ολόκληρες εβδομάδες από τον Μάρτιο και τον πρώτο εγκλεισμό ενώ υπάρχουν κινηματογράφοι που από τότε έως σήμερα δεν άνοιξαν ούτε μία μέρα. Η εικόνα που αναδεικνύει η ελληνική πραγματικότητα, δεν αφήνει πολλά περιθώρια ικανοποίησης. «Η πτώση ήταν πρωτόγνωρη, η χειρότερη καταγεγραμμένη στα χρονικά για τους αιθουσάρχες», παρατηρεί η ίδια.

Τον Ιανουάριο του 2020 υπήρξε αύξηση κατά 28% σε σχέση με το 2019 ενώ τον Φεβρουάριο παρατηρήθηκε επιπλέουν αύξηση της τάξεως του 8%. Ύστερα επιβλήθηκε κλείσιμο αιθουσών. Τον Μάρτιο λοιπόν του 2020 η μείωση στα έσοδα από τα εισητήρια έφτασε το 81% σε σχέση με την περυσινή χρονιά. Τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο κόπηκαν παραπάνω από 2.170.000 εισητήρια ενώ μέχρι τέλους Οκτωβρίου 2020 έφτασαν μόλις τα 845.000 και «μιλάμε μόνο για τα θερινά» αφού οι χειμερινοί δεν άνοιξαν.

Όσον αφορά συγκεκριμένα τον δικό της κινηματογράφο, «η μείωση αγγίζει το 80% σε σχέση με τη περυσινή χρονικά. Δηλαδή τον περυσινό Δεκέμβριο ήταν από τις καλύτερες χρονιές. Μόνο από την ταινία Ευτυχία κόπηκαν 3.500 εισητήρια σε έναν μήνα». Ο χειμερινός Σταρ βέβαια έχει κλείσει αλλά και η θερινή του αίθουσα δεν πήγε τόσο καλά όσο πέρυσι αφού «ο κόσμος παρέμεινε δύσπιστος σε σχέση με την πορεία του κορονοϊού και το πόσο μπορεί να διαφυλαχτεί».

Η πανδημία κάποτε θα αντιμετωπιστεί. Από το στρίμινγκ, μόνο η πολιτεία μπορεί να προστατέψει τις αίθουσες. Και μόνο αν με νέα νομοθεσία επιβάλλει παράθυρο τριών μηνών προτού επιτραπεί σε μία ελληνική παραγωγή να κυκλοφορήσει στις διάφορες πλατφόρμες. «Έτσι, ο αιθουσάρχης με δύο αίθουσες, θα μπορεί να κρατήσει μία ελληνική ταινία για τρεις εβδομάδες σε μία από τις δύο αίθουσές του προτού αυτή γίνει διαθέσιμη στην οποιαδήποτε πλατφόρμα», διευκρινίζει η Ιφιγένεια Βλαχογιάννη. Κάτι τέτοιο βέβαια μπορεί να ισχύσει μόνο για την εγχώρια παραγωγή.

Παραδέχεται όμως ότι παραμένει φύσει αισιόδοξη, υποστηρίζοντας ότι ο κόσμος θα επιστρέψει στις αίθουσες μετά το πέρας της πανδημίας. «Το σινεμά δεν έχει τέλειωσει εδώ. Να υπενθυμίσω ότι το σινεμά έχει περάσει από πολλές τρικυμίες και κύματα, όπως η άνθιση της βιντεοκασέτας, η αλόγιστη χρήση του κατεβάσματος των πειρατικών ταινιών, η άνοδος του dvd, η προέκταση του blue ray, η πρόσφατη μόδα των 3d τηλεοράσεων (η μεγαλύτερη μπλόφα όλων των ετών, θυμόμαστε όλοι τις εταιρείες που πουλούσαν τηλ με 3d) και τέλος η άνοδος του στρίμινγκ».

Και όπως πολύ χαρακτηριστικά συμπληρώνει στην τηλεφωνική αυτή συζήτηση, «σίγουρα μια μπριζόλα μπορείς να την φας στο σπίτι αλλά και στο εστιατόριο, το βασίλειο της μοναξιάς αρχίζει και τελειώνει στο σπίτι, το μέλλον του σινεμά, τώρα ξεκινά, η πλειονότητα των ελληνικών αιθουσών, παρέχουν άριστη εικόνα και ήχο, ποιοτικά σνακ, ανακαινισμένες αίθουσες και σίγουρα μεράκι και όρεξη για δουλειά».