Άννα Χατζηνάσιου: Η ευθύβολη ματιά της στην αγορά σύγχρονης τέχνης

Η καλλιτεχνική ζωή αποδεικνύεται πιο ανθεκτική από την πανδημία, μοιάζει να υποστηρίζει η πολύπειρη σύμβουλος τέχνης Άννα Χατζηνάσιου.

Κάτι παραπάνω ξέρει η Άννα Χατζηνάσιου: Φέρει το όνομα της μητέρας του σπουδαίου συνθέτη Γιώργου Χατζηνάσιου, ο πατέρας της οποίας διακρίθηκε ως ζωγράφος (αγιογράφος) στο Άγιο Όρος. Παππούς της ο περίφημος σαξοφωνίστας και δάσκαλος Αγάπιος Χατζηνάσιος (σπάνιο για τα ελληνικά χρονικά). Τα αδέλφια της διακρίθηκαν στη μουσική σύνθεση. Ο πατέρας της, Γιώργος, κατέχει εδώ και καιρό το δικό του κεφάλαιο στην ιστορία της ελληνικής τέχνης και μουσικής -από τους λίγους τομείς που άνθισαν πραγματικά στη χώρα αν και εκείνος ξεπέρασε αλματωδώς τα σύνορά της.

Τα γράμματα και οι τέχνες κυλούν στις φλέβες της (διαβάζει προχωρημένη λογοτεχνία από δώδεκα ετών) αλλά εκείνη εξελίσσεται αυτόφωτη. Θεωρείται σήμερα, αν όχι η σημαντικότερη σύμβουλος σύγχρονης τέχνης με διεθνή εμβέλεια, τότε οπωσδήποτε στην κορυφαία τριάδα.

Η συζήτηση μαζί της πραγματοποιήθηκε λοιπόν με αφορμή την υγειονομική κρίση και το πώς επηρεάζει το χώρο. Διότι η Άννα Χατζηνάσιου βρίσκεται στρατηγικά τοποθετημένη στον πυρήνα των διεθνών τεκταινόμενων στη σύγχρονη τέχνη: Δίπλα σε μεγάλους συλλέκτες και από την άλλη σε στενή συνεργασία με διεθνείς φορείς και μεγάλες γκαλερί του εξωτερικού και της Ελλάδας.

Η πανθομολογούμενη επιτυχία της στη Frieze

Φέτος, κατά τη διάρκεια του σημαντικότερου ίσως μαζικού γεγονότος στη σύγχρονη τέχνη, ήτοι τη λονδρέζικη Frieze (Φριζ), εξασφάλισε για τους συλλέκτες της θέαμα πλούσιο και περιεκτικό. Οργάνωσε την ψηφιακή περιήγησή τους με παραδειγματικό τρόπο, περνώντας τους από τις κορυφογραμμές της τελευταίας καλλιτεχνικής παραγωγής και τους χάρισε πανοραμική εποπτεία. Το πιο λεπτομερές ξεκαθάρισμα θα πραγματοποιηθεί σε δεύτερο χρόνο και κατ΄ιδίαν.

«Στα μέσα Σεπτεμβρίου συζητούσαμε για τη διαδικτυακή φετινή Frieze Art Fair και τον συντονισμό του virtual visit της φουάρ με την VIP Consultant της Frieze Ηλέκτρα Σουτζόγλου, με την οποία συνεργαζόμαστε στενά τα τελευταία χρόνια. Σκέφτηκα λοιπόν, ότι θα είχε ενδιαφέρον να συντονίσω ένα πρόγραμμα ψηφιακών εικαστικών επισκέψεων μέσω του οποίου θα είχαν την δυνατότητα όσοι συλλέκτες ή φίλοι μου, που ασχολούνται με την τέχνη, να επισκεφθούν διαδικτυακά τη φετινή Frieze Art Fair αλλά και εκθέσεις που θα λάμβαναν χώρα στο πλαίσιο της φουαρ», εξηγεί η ίδια.

Στο ίδιο πλαίσιο, «μιλήσαμε με γκαλερίστες, που συνεργαζόμαστε σε πόλεις όπως το Λονδίνο, τη Βιέννη, το Λος Αντζελες, το Παρίσι και τη Νέα Υόρκη, και με τη βοήθεια της Ηλέκτρας συνεννοηθήκαμε με διευθυντές της φουάρ και έτσι κατά τη διάρκεια του “Virtual Preview Day” μαζί με μικρά γκρουπ συλλεκτών ή φίλων μου, επισκεφθήκαμε διαδικτυακά τη Frieze London. Στη συνέχεια, κατόπιν συγκεκριμένων διαδικτυακών ραντεβού μιλήσαμε με γκαλερί από όλο τον κόσμο και είδαμε έργα τέχνης καλλιτεχνών, που θα βλέπαμε αν πηγαίναμε μαζί φέτος στη Frieze London. Τα ραντεβού είχαν μεγάλο ενδιαφέρον και με εντυπωσίασε ιδιαίτερα η ζεστασιά με την οποία μας υποδεχόντουσαν οι γκαλερίστες στα ψηφιακά ραντεβού όπως και ο ενθουσιασμός τους που είχαν τη δυνατότητα της απευθείας επικοινωνίας μαζί μας».

Η περιήγηση ξεκίνησε θεαματικά με την καλλιτεχνική διευθύντρια της Frieze London Εύα Λανγκρέ (Eva Langret) σε μαγνητοσκοπημένη παρουσίαση του γεγονότος. Στη συνέχεια, ο διευθυντής της λονδρέζικης γκαλερί Sunday Painter Ουίλ Τζάρβις (Will Jarvis) υλοποίησε εικονική ξενάγηση και ακολούθησαν ο διευθυντής της γκαλερί Sadie Coles Ματ Γκλεν (Matt Glenn) και ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Frieze Masters Νέιθαν Κλέμεντς Γκιλέσπι (Nathan Clements-Gillespie), ο οποίος μίλησε στους φιλότεχνους συλλέκτες απευθείας από το ξενοδοχείο Claridges του Λονδίνου για περίπου μία ώρα απαντώντας σε όλες τις ερωτήσεις που του έθεσαν.

Η ομάδα που συγκέντρωσε η Άννα Χατζηνάσιου συνομίλησε επίσης με τον Φρέντερικ Σάμπερς (Frederik Schampers) της γκαλερί Nara Roesler από τη Νέα Υόρκη, τον Ντίμτρι Κόμις (Dmitry Komis) της νεουορκέζικης γκαλερί David Nolan, τον Φρανσουά Γκεμπαλί (Francois Ghebaly) της ομώνυμης γκαλερί στο Λος Άντζελες, την Γκρέις Σόφιλντ (Grace Schofield) διευθύντρια της Union Pacific, τον Άντριου Χάμιλτον (Andrew Hamilton), τον Μπόμπι Σινκλέρ (Bobby Sinclair) της γκαλερί ModernInstitute και τη γνωστή Νάντια Γεραζούνη της Breeder Gallery στην Αθήνα. «Υπήρχε μεγάλη ανταπόκριση από τους Έλληνες συλλέκτες», διαπιστώνει τελικά η Άννα Χατζηνάσιου για την ολιστική αυτή εμπειρία που έστησε.

Η πανδημία επέφερε μεγάλες αναταραχές στο χώρο της τέχνης. «Ως θετική αλλαγή θα διέκρινα την επιτάχυνση μίας τάσης, που είχε ξεκινήσει πριν περίπου δέκα χρόνια, της εξ αποστάσεως αγοραπωλησίας της τέχνης», εξηγεί σήμερα η Άννα Χατζηνάσιου. Το διαδίκτυο τελικά αποδεικνύεται όχι μόνο σύμμαχος αλλά και όχημα της σύγχρονης τέχνης, τόσο για τους δημιουργούς όσο και για τους συλλέκτες και  επαγγελματίες του χώρου.

«Κάτι που οι οίκοι δημοπρασιών είχαν αρχίσει να κάνουν καιρό τώρα, εξαπλώθηκε ραγδαία στους υπόλοιπους τομείς τέχνης: Δηλαδή την επεξεργασία, συλλογή και αξιοποίηση πολύτιμων δεδομένων από αγοραστές. Την κατανόηση μέσα από τη διαδικτυακή τους πλοήγηση σχετικά με τις προτιμήσεις και τις αγοραστικές τους συνήθειες. Αυτό προσφέρει τεράστια ευκαιρία στους γκαλερίστες, τους art dealers αλλά και στις φουάρ, να συλλέγουν πολύτιμες πληροφορίες μέσω των online εφαρμογών τους».

Η επιτυχία που χτίζεται με την εμπιστοσύνη

Για να καθιερωθεί κανείς ως σύμβουλος τέχνης, χρειάζεται να αποκτήσει κύρος και πρωτίστως εμπιστοσύνη. «Θέλει πολύ χρόνο, δεν γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη. Στην αρχή μπορεί να χρειαστεί και τρία χρόνια για να πουληθεί ένα έργο», κάτι που σήμερα πραγματοποιείται πολύ πιο άμεσα. Για να χτίσει σχέσεις εμπιστοσύνης, η Άννα Χατζηνάσιου φρόντισε από νωρίς να εξασφαλίσει βάθος γνώσεων, να μορφωθεί μέσα από κορυφαίους φορείς όπως το πανεπιστήμιο City του Λονδίνου και η Σορβόννη ή η εργασία της στους λονδρέζικους Sotheby’s και το Musée d’Orsay στο Παρίσι.

Στην πορεία της, η συνεργασία με κορυφαίους συλλέκτες όπως ο Δάκης Ιωάννου και ο διεθνώς αναγνωρισμένος έμπορος τέχνης Ρένος Ξίπας στη σημαντική γκαλερί του οποίου Xippas Gallery εργάστηκε στα πρώτα της χρόνια, την έφεραν σε επαφή με καλλιτέχνες της εμβέλειας του Τζεφ Κουνς, Μαουρίσιους Καταλάν, Τόμας Στρουθ, Βέρα Λούτερ, Βικ Μουνίζ και τον Τάκις.

Στη συνέχεια, καθιερώθηκε μέσα από εκθέσεις που εμπλούτισαν το καλλιτεχνικό τοπίο. Όπως όταν συνεργάστηκε με την Αλεξάνδρα Οικονόμου για το στήσιμο της ανατρεπτικής τότε ομαδικής έκθεσης Απόλυτη εκκίνηση που σύστησε στο ευρύ κοινό σπουδαστές και απόφοιτους της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Πολλοί εξ αυτών θεωρούνται σήμερα καταξιωμένοι δημιουργοί. Η γνωστή Ειρήνη Ευσταθίου ύστερα από λίγο βραβεύτηκε με το περίζηλο βραβείο ΔΕΣΤΕ για τους ανερχόμενους καλλιτέχνες. Για να μην αναφερθεί κανείς στο απαράμιλλο έργο της ως καλλιτεχνική διευθύντρια της ιδιωτικής λέσχης Salon de Bricolage των πρωτοπόρων της εστίασης (και συλλεκτών) Χρύσανθο και Σπύρο Πανά. Γνώρισε σε ένα ευρύ κοινό δημιουργούς όπως ο Πάνος Κοκκινιάς, ο Απόστολος Γεωργίου, ο Κωστής Βελώνης, η Γεωργία Σαγρή μεταξύ πολλών άλλων.

Ύστερα η Άννα Χατζηνάσιου, ως σύμβουλος τέχνης, δεν περιορίζεται μόνο στις αγοραπωλησίες. Αυτό θα την είχε αποκόψει από την ουσία του επαγγέλματός της που αφορά την ίδια τη δημιουργική διαδικασία στην οποία μυήθηκε εξ απαλών ονύχων.

Στον πυρήνα της προσπαθεί να προσελκύσει τους συλλέκτες, αυτό παραμένει το κυρίως μέλημά της. Επιμένει στη μύησή τους μέσα από εκπαιδευτικά ταξίδια τα οποία διοργανώνει στις διεθνείς φουάρ Basel, Fiac, Μπιενάλε της Βενετίας (πέρα από τις Frieze Λονδίνου και Νέας Υόρκης), με studio visits σε ατελιέ καλλιτεχνών, με επισκέψεις στις μεγάλες γκαλερί και σε ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο. Καταβάλλει απαρέγκλιτη προσπάθεια να προσφέρει στους συλλέκτες μία «ολιστική εμπειρία» γύρω από την τέχνη, που επιτυγχάνεται μεταξύ άλλων και με τη συγγραφή ενημερωτικών κειμένων (newsletters) γύρω από τα τεκταινόμενα στον παγκόσμιο χάρτη, από το Ρίο ως το Παρίσι.

Το πεδίο σύγχρονης τέχνης επεκτείνεται διαρκώς σε νέες αγορές: «Υπάρχει μείζον ενδιαφέρον και δυναμική στη Ρωσία, την Ινδία, το Χονγκ Κονγκ, την Κίνα, την Λατινική Αμερική όπου έχει επιτευχθεί σημαντική οικονομική ανάπτυξη, η οποία έχει συντελέσει στη δημιουργία μιας νέας γενιάς πλούτου, που επενδύει στην σύγχρονη τέχνη ενώ το Παρίσι έχει επανέλθει πάλι δυναμικά στο προσκήνιο».

Υπό το πρίσμα ιλιγγιωδών εξελίξεων, ο σύμβουλος τέχνης βοηθάει με καίριο τρόπο τον πελάτη που ενδιαφέρεται να αγοράσει τέχνη «να εστιάσει το ενδιαφέρον του, να ανακαλύψει τα γούστα του, να εξελίξει τις προτιμήσεις του ενώ του παρέχει πρόσβαση στα σημαντικότερα έργα εντός ενός δεδομένου προϋπολογισμού. Διαφορετικά είναι τα πράγματα όταν συμβουλεύεις έναν συλλέκτη, ο οποίος έχει ήδη διαμορφώσει μια προσωπική τάση στην επιλογή έργων. Σε αυτήν την περίπτωση ο σύμβουλος παρέχει πιο εξειδικευμένες συμβουλές, που έχουν να κάνουν ιδίως με την πορεία του κάθε καλλιτέχνη και τις τάσεις της παγκόσμιας αγοράς τέχνης».

Μετά την επιλογή του έργου, «ο σύμβουλος βοηθά τους συλλέκτες και τους πελάτες του κατά τη διαδικασία απόκτησης του έργου, την παρουσίαση και τοποθέτηση αυτού ή την αποθήκευση και φροντίδα της συλλογής, που μπορεί να είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκες εργασίες καθώς η συλλογή μεγαλώνει».

Υψιπετής προσβασιμότητα

Η προσβασιμότητα στα υψίπεδα της τέχνης, στους πιο περιζήτητους καλλιτέχνες και στους σημαντικούς συλλέκτες, αποτελεί το μέτρο της επιτυχίας για κάθε σύμβουλο τέχνης. Για να παραμείνει στην κορυφή, η Αννα Χατζηνάσιου εξακολουθεί με ασίγαστο πάθος να επιμορφώνεται («με αδιάκοπο διάβασμα και μελέτη, με ταξίδια, μέσω των οποίων ενημερώνομαι για τις νέες τάσεις στον χώρο της τέχνης, με τακτικές επισκέψεις στην Σχολή Καλών Τεχνών αλλά και στα στούντιο νέων και υποσχόμενων καλλιτεχνών»). Και ταυτόχρονα να δημιουργεί πολύτιμες σχέσεις με ειδήμονες, επιμελητές, εμπόρους τέχνης, δημοσιογράφους, συλλέκτες, πολιτιστικούς οργανισμούς που εμβαθύνουν τις γνώσεις της και ενδυναμώνουν το πολυσχιδές έργο της.

Από το 2007 που ίδρυσε τη δική της εταιρεία Ach Art Advisory, έχει αποδείξει την ικανότητά της να μαντεύει ή να προλαβαίνει  παγκόσμιες εξελίξεις. «Αρκετοί συλλέκτες με τους οποίους συνεργάζομαι συμβουλεύοντάς τους για την ιδιωτική τους συλλογή, έχουν αποφασίσει να μου αναθέσουν τη δημιουργία παράλληλης συλλογής έργων τέχνης, η οποία αποκλειστικό σκοπό έχει την επένδυση στην αγορά τέχνης. Με βάση συγκεκριμένο επενδυτικό χρονικό ορίζοντα, που επιλέγει ο πελάτης και μέσω μιας στοχευμένης στρατηγικής αγοραπωλησιών έργων, δημιουργούμε ένα σημαντικό “επενδυτικό προϊόν” στη διεθνή αγορά τέχνης. Η επένδυση στην τέχνη αποτελεί μια σημαντική προσθήκη σε ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο, προσφέροντας σταθερότητα, ποικιλία, καθώς επίσης και απόλαυση».

Η Άννα Χατζηνάσιου ανήκει πλέον στο περίοπτο, διεθνές δίκτυο συμβούλων τέχνης VelveNoir, έχοντας την ευθύνη της ελληνικής αγοράς. Η Ach Art Advisory έχει ήδη εισχωρήσει με επιτυχία στην κυρίαρχη δυτικότροπη πρακτική της εποχής που δημιουργεί γέφυρες ανάμεσα στη σύγχρονη τέχνη και το ντιζάιν. Η ίδια επιμελήθηκε την ιδιωτική συλλογή του Costa Navarino στη Μεσσηνία. «Θεωρώ πολύ θετική αλλαγή τα τελευταία χρόνια ότι όλο και περισσότερα ξενοδοχεία, ιδίως luxury hotels όπως το πρωτοπόρο Costa Navarino, άρχισαν να συμπεριλαμβάνουν έργα τέχνης στα δωμάτια και στους κοινοχρήστους χώρους τους, συνειδητοποιώντας την παγκόσμια τάση, δηλαδή τη σημασία που έχει η παρουσίαση μιας σημαντικής συλλογής τέχνης στους επισκέπτες τους. Επίσης, πολύ θετικό βρίσκω ότι όλο και περισσότεροι νέοι σε ηλικία συλλέκτες έχουν έρθει δυναμικά στο προσκήνιο».

Σε αυτή τη λογική, μόλις ολοκλήρωσε την πολυσυζητημένη συνεργασία της με τον Βασίλη Δράγνη και την Golden Yachts για την επιλογή και εγκατάσταση σημαντικής συλλογής σύγχρονων έργων στο ασυναγώνιστο 95 μέτρων γιοτ O’ Pari.

Ετοιμάζει νέες συνεργασίες στο χώρο του τουρισμού και της ναυτιλίας και οπωσδήποτε θα προκαλέσουν αίσθηση. Κάθε νέα της συνεισφορά στον δημόσιο χώρο, προωθεί τον κοινό διάλογο και αισθητικά κινείται στην αιχμή του δόρατος. Παραφράζοντας τον ποιητή, «οι ατάλαντοι αντιγράφουν, οι ταλαντούχοι υπογράφουν».