Έκθεση στο Ίνσταγκραμ με την υποστήριξη του ΝΕΟΝ

Ο αριθμός 3 137 αποτελεί κωδική ονομασία της καλλιτεχνικής κολλεκτίβας που διευθύνει το δικό της εργαστήριο και εκθεσιακό χώρο (artists space). Πρόκειται για τρεις από τους πιο νέους και πιο αξιοσημείωτους εκφραστές της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα: Πάκυ Βλασσοπούλου, Χρυσάνθη Κουμιανάκη και Κοσμάς Νικολάου, όλοι πάνω κάτω τριάντα πέντε ετών. Και οι τρεις εξετάζουν ζητήματα μνήμης, ονείρου, εμπειρίας και πραγματικότητας, τη διαλεκτική ανάμεσά τους -παράγοντες που εκφράζουν και κατανοούν καλύτερα από κοινού μέσα από την πνευματική ζύμωση της κολλεκτίβας τους.

Η less than 300 dpi, Σινεμά 15 δευτερολέπτων παρουσιάζεται εξ ολοκλήρου στο Instagram.

Παρότι η πειραματική αυτή ιδέα είχε ήδη διαμορφωθεί από πέρυσι πριν από την υγειονομική κρίση, εντούτοις οι ραγδαίες εξελίξεις στη δημόσια υγεία, που επέβαλαν στον εικαστικό κόσμο την ψηφιοποίησή του σχεδόν καθολικά, καθιστούν την έκθεση ιδιαίτερως επίκαιρη. Εγκαινιάστηκε ή μάλλον «αναρτήθηκε» λογαριασμο του 3 137.

Η μορφή της παρουσίασης των έργων ακολουθεί τη σπονδηλωτή λογική, με διαδοχικές ιστορίες που προβάλλονται κάθε εικοσιτετράωρο.

Τα έργα δημιουργήθηκαν ειδικά για το format (φορμά) των Instagram Stories (Ίνσταγκραμ ιστοριών), που έχουν ακόμη πιο φευγαλέο και εφήμερο χαρακτήρα καθώς μετά από είκοσι τέσσερις ώρες κατεβαίνουν, σβήνουν, χάνονται (εκτός και αν κανείς επιλέξει να τις αποθηκεύσει).

Ευσύνοπτα και ταχύτατα εναλλασσόμενα πλάνα με μέγιστη διάρκεια δέκα πέντε δευτερόλεπτα, όσο και  μια ίνσταγκραμ ιστορία. «Επιθυμία μας είναι να εισχωρήσουμε στη δημοφιλή αυτή πλατφόρμα, δημιουργώντας έναν κανόνα κινηματογραφικής αφήγησης», δηλώνει η κολλεκτίβα.

Η μαγεία της εικόνας, η πληροφορία, η επικοινωνία έχει καταστεί εντελώς κοινότοπη και επιφανειακή στη μετά δικτυακή εποχή, όχι χωρίς επιζήμιες συνέπειες για τις ανθρώπινες σχέσεις, γνώσεις, αισθήσεις.

«Ο τρόπος που προσλαμβάνουμε την πληροφορία έχει αλλάξει, η ενημέρωση σχετικά με τις δραστηριότητες του κοινωνικού μας περίγυρου, την πολιτική, τα κοινωνικά ζητήματα μέχρι και τις τάσεις στη μόδα, την κατανάλωση και το ηλεκτρονικό εμπόριο, πραγματοποιούνται με ένα πολύ πιο γρήγορο και άμεσο τρόπο. Χρησιμοποιώντας τη δυναμική των μέσων αυτών, θέλουμε να αμφισβητήσουμε και να επαναδιαπραγματευτούμε το ρόλο και την επίδρασή τους στη σύγχρονη ζωή και καθημερινότητα» εξηγούν οι ίδιοι.

Τα έργα της έκθεσης ανοίγουν επίσης το διάλογο γύρω από κοινωνικά ζητήματα φύλου και καταγωγής, που παραμένουν συνήθως εκτός της δημόσιας σφαίρας -σχεδόν αθέατα. Οι ιστορίες αυτές φέρνουν αντιθέτως στο φως ποικίλες ομάδες και χαρακτήρες που αποτελούν κομμάτι της λεγόμενης underground κουλτούρας(«υπόγειας» αν και στα ελληνικά δεν αποδίδεται ακριβώς).

Οι μίνι κινηματογραφικές ιστορίες, σαν κινηματογραφικά φλασάκια, έχουν πραγματοποιηθεί με την κάμερα του κινητού διατηρώντας έτσι την ωμή αίσθηση του αυτόπτη μάρτυρα, της χειροποίητης, αυθόρμητης μαρτυρίας με τα αμοντάριστα πλάνα και τη διακίνηση της εικόνας σχεδόν σε πραγματικό χρόνο. Καταγράφουν την ιστορία με αμεσότητα αναδεικνύοντας απρόβλεπτα και ανοίκεια περιβάλλοντα. Και κατά συνέπεια, εν συνόλω, en mass, ενορχηστρώνουν «μια πειραματική χορωδία από διαφορετικές φωνές»: την εμπειρία της ενσωμάτωσης.

Τα φιλμάκια αυτά παραπέμπουν μάλιστα στα Cinétracts (κινηματογραφικά «τρικάκια»), την ιστορική σειρά φιλμ μικρής διάρκειας (2 λεπτά και 44 δευτερόλεπτα το καθένα) που δημιούργησε ομάδα κινηματογραφιστών στην Γαλλία ως συνεισφορά στα γεγονότα του Μάη του 1968. Παράγονταν γρήγορα, συχνά στη διάρκεια μιας ημέρας, και οι δημιουργοί τους στόχευαν να τα διαδόσουν ευρέως ώστε να προκληθεί ακαριαία επίκαιρος διάλογος.

Με ακόμα μικρότερη διάρκεια από τα Cinétracts, οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες της συγκεκριμένης έκθεσης κλήθηκαν να συνθέσουν τα δικά τους κινηματογραφικά τρικάκια για τα σύγχρονα media. Η σπονδυλωτή αφήγηση μέσα από τις κινούμενες εικόνες-έργα συγκροτούν τελικά ένα αυτούσιο ντοκιμαντέρ, μια συλλογική ταινία που εξελίσσεται σε επεισόδια.

Ως γνωστόν, το μοντάζ (η συναρμογή των εικόνων), αποτελεί απαύγασμα της έβδομης τέχνης του κινηματογράφου και το per se εκφραστικό του μέσο.

Συμμετέχουν σημαντικοί δημιουργοί όπως η σκηνοθέτις βραβευμένων ντοκιμαντέρ και καθηγήτρια του ΕΚΠΑ Εύα Στεφανή με το έργο Μαμά/Mom και το καλλιτεχνικό ντουέτο VASKOS που απαρτίζουν ο εικαστικός Κώστα Τζημούλη και ο σκηνοθέτης Βασίλης Νούλας με το έργο We Will Not Be Silent.

H Στεφανή, κόρη του διακεκριμένου καθηγητή ψυχιάτρου, ακαδημαϊκου και πρώην υπουργού Υγείας Κώστα Στεφανή, έχει δημιουργήσει ορισμένα από τα πιο ευαίσθητα και δημιουργικά ντοκιμαντέρ της ελληνικής παραγωγής όπως το συνταρακτικό Κουτί (2004). Η ίδια δήλωσε: «Γεννήθηκα το 1964 στην Αμερική από Έλληνες γονείς. Από το 1981 προσπαθώ να κάνω ταινίες που σχετίζονται με την πραγματικότητα, όπως την φαντάζομαι. Πιστεύω ότι ο κινηματογράφος είναι μία τέχνη φτωχή και γίνεται με την παλάμη. Μια αυτοσχέδια σαϊτα που στοχεύει στην καρδιά».

Το έργο των VASKOS αποτελείται «από έξι στιγμιότυπα των 15’’ έκαστο που καταγράφουν με τρόπο ποιητικό κι αποσπασματικό τις προετοιμασίες για την όπερα-περφόρμανς “Η κιβωτός του Νώε” που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2020, σε σκηνοθεσία και σκηνογραφία των Βασίλη Νούλα και Κώστα Τζημούλη (VASKOS). Η εναλλαγή σταθερής εικόνας με θολές, κουνημένες λήψεις ορίζουν τα όρια της εγγύτητας και της απόστασης από τη διαδικασία. Οι διαφορετικοί ήχοι απηχούν την πολυφωνία της παράστασης και δημιουργούν ένα υβριδικό, πολυπολιτισμικό τοπίο απ’ όπου ξεπηδούν δικαιωματικές διεκδικήσεις κι αιτήματα που μας αφορούν στο εδώ και τώρα».

Δημιούργησαν επίσης αξιωσημείωτα έργα οι Σάντρα Οντέτ Κυπριωτάκη, Ath Kids, Ahmet Ogut, Δάφνη Χαιρετάκη, Πηνελόπη Κολιοπούλου, Joshua Olsthoorn.

Την έκθεση διαφήμισαν καίροι οργανισμοί (πχ το ΥΠΠΟ, το ΕΜΣΤ, η Ταινιοθήκη) μέσω ίνσταγκραμ λογαριασμών τους: @minculturegr, @emstathens, @tainiothikigr, @theocharakis_foundation.

Η έκθεση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ.