Θανάσης Μαρτίνος: Ο εφοπλιστής, ο συλλέκτης, ο φιλάνθρωπος, ο αθόρυβος μέγας ευεργέτης

Στα τέλη του περασμένου χρόνου ένα μήνυμα στο facebook αποκαλύπτει το δράμα ενός άστεγου και άρρωστου συνανθρώπου μας και, ταυτόχρονα όμως, μία αγαθοεργία και μία κινητοποίηση γρήγορη, αθόρυβη και αποτελεσματική, που κυριολεκτικά έσωσε μια ζωή. Οι ευχαριστίες  γι’ αυτήν απευθύνονται σ’ έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες της ελληνικής οικονομίας, έναν επιχειρηματία – εφοπλιστή πρώτης γραμμής, υπολογίσιμο και σεβαστό από όλους αλλά ταυτόχρονα έναν άνθρωπο εξαιρετικά χαμηλών τόνων, σεμνό και μετρημένο στην προσωπική και κοινωνική του ζωή: Τον Θανάση Μαρτίνο, που το τεράστιο φιλανθρωπικό, πολιτιστικό και κοινωνικό του έργο εκτείνεται από την ενίσχυση νοσοκομείων, σχολείων, εκκλησιών, ιδρυμάτων ως την καίρια ανταπόκριση στο δράμα ενός αστέγου. Γιατί ο πραγματικά φιλάνθρωπος δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα σε έργα που θα του προσδώσουν προβολή και στα άλλα, που θα μείνουν στην αφάνεια… Το αντίθετο ακριβώς, όπως είναι η περίπτωση του Θανάση Μαρτίνου, που διακριτικά, αθόρυβα, πλην όμως ουσιαστικά και γενναιόδωρα, έχει να επιδείξει δραστηριότητα τέτοια, που ήδη τον κατατάσσει στην κατηγορία των σύγχρονων, μεγάλων ευεργετών αυτού του τόπου.

Από το Άγιο Όρος ως στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Παλαιού Καΐρου στην Αίγυπτο, από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ως τις Ιερές Μητροπόλεις του ελληνικού χώρου και παράλληλα με σημαντικές χορηγίες σε νοσοκομεία όπως η «Σωτηρία», ο «Άγιος Σάββας», το Γενικό Νοσοκομείο Παίδων και το «Ασκληπιείο» Βούλας, αλλά και με δωρεές κάθε είδους προς δήμους, δημόσιους φορείς και υπηρεσίες αλλά και σε απλούς ανθρώπους που έχουν ανάγκη, η λίστα των ευεργετηθέντων από τον Θανάση Μαρτίνο είναι τεράστια. Μέσω του «Αιγέα», της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας στην οποία είναι επικεφαλής με την σύζυγό του Μαρίνα, η κοινωφελής του δραστηριότητα συνιστά, σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, πραγματική πηγή ανακούφισης.

Στο ίδιο πλαίσιο και μία έκθεση της συλλογής τους με σπάνια ευρωπαϊκά έργα του 19ου αιώνα και του ελληνικού Νεοκλασικισμού (ελαιογραφίες, γλυπτά και άλλα αντικείμενα), που θα παρουσιαστούν, για πρώτη φορά ως σύνολο, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης από τις 10 Δεκεμβρίου κάτω από τον τίτλο «Αρχαιολατρία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου». Μια άλλη πλευρά του…

Διακρίσεις χωρίς προβολείς

Παρ’ όλα αυτά μάταια θα αναζητήσει κανείς τον Θανάση Μαρτίνο σε κοινωνικές εκδηλώσεις, γκαλά ή κοσμικές πρεμιέρες. Μόνον η παρουσία του σε χώρους, ιδρύματα, φορείς στους οποίους προσφέρει την αρωγή του μπορεί να επισημανθεί, αν και πάντα με την φανερή προσπάθεια να αποφύγει τα φώτα της δημοσιότητας, που δικαιωματικά πέφτουν πάνω του, όταν πρόκειται να τιμηθεί για κάποια από τις κοινωφελείς δράσεις του.

Διοικητής του Αγίου Όρους από τον Οκτώβριο του 2019, ύστερα από απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει προσφέρει συχνά τις υπηρεσίες αλλά και τις ευεργεσίες του προς τις Ιερές Μονές, όπως στην αποκατάσταση της Τράπεζας της Ιεράς Μονής Καρακάλλου. Άρχων Οφφικίαλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τίτλος του απονεμήθηκε το 2017 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, μεταξύ άλλων και για την εκ βάθρων ανακαίνιση του ιερού ναού του Αγίου Δημητρίου στην Πρίγκηπο, την «όαση της Ορθοδοξίας εκτός Ελλάδος», όπως έχει πει ο ίδιος. Ακόμη, με τον Μεγαλόσταυρο του Αποστόλου Μάρκου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας με τον οποίο τιμήθηκε από τον Πατριάρχη Θεόδωρο το 2015. Αλλά και βραβευμένος το 2019 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλο με το Χρυσό Μετάλλιο του Εθνικού Ευεργέτη Ευαγγέλη Ζάππα, για να αναφερθούν οι κορυφαίες ως τώρα διακρίσεις του.

Είναι προφανές, εξάλλου, ότι η σχέση του με την Εκκλησία είναι στενότατη. «Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία αποτελούσε πάντα στήριγμα του λαού μας σε δύσκολα χρόνια και θεωρώ ότι είναι μέρος της ταυτότητας μας», έχει πει ο ίδιος. «Οι εκκλησίες μας είναι σημαντικά μνημεία από την εποχή του Βυζαντίου. Στα χωριά μας συνήθως δεσπόζει η εκκλησία σαν το μόνο αξιόλογο κτίριο. Η διάσωση και συντήρηση λοιπόν των ιερών ναών είναι σημαντική για την ιστορική και πολιτιστική μας κληρονομιά».

Η αρχή της ιστορίας

Για την ιστορία της οικογένειας έχουν γραφτεί πολλά. Και το βέβαιο είναι, ότι αποτελούνταν ανέκαθεν από ανθρώπους, που κοίταζαν ψηλά, είχαν πείσμα, δύναμη και θέληση για να προοδεύσουν και δούλεψαν πολύ γι’ αυτό. Αρχής γενομένης από τον παππού Θανάση Μαρτίνο από τη Στεμνίτσα της Αρκαδίας, την οποία κάποια στιγμή αποφάσισε να εγκαταλείψει, φέρνοντας την οικογένειά του στην Αθήνα για ένα καλύτερο μέλλον. Στο πρώτο σπίτι τους στο Θησείο η γυναίκα του έραβε παραδοσιακές φορεσιές κι εκείνος πουλούσε ασημικά, μπακίρια και κοσμήματα. Πολύ σύντομα, το 1926  θα αποκτούσε και έδρα σε ένα μαγαζί της Πανδρόσου, αυτό που ανέλαβε στη συνέχεια ο γιος του Γιάννης Μαρτίνος, πατέρας του Θανάση, δημιουργώντας το καλύτερο παλαιοπωλείο της Αθήνας στα μεταπολεμικά χρόνια.

Η συνάντηση του Γιάννη Μαρτίνου με την Αθηνά Μεθενίτη εκ Κεφαλονιάς θα ήταν όμως η πραγματική αρχή για τη δημιουργία αυτής της εφοπλιστικής αυτοκρατορίας. Μαζί θα αποκτούσαν τέσσερα παιδιά, με πρώτο τον Θανάση το 1950 -ακολούθησαν οι Ανδρέας, Ντίνος και Ελένη- ενώ η γυναίκα του, η Νουνού, όπως θα γινόταν αργότερα ευρύτερα γνωστή, ήταν εκείνη που θα άλλαζε τη ρότα της οικογένειας βάζοντας πλώρη στα ναυτιλιακά.

Προερχόμενη και η ίδια από εφοπλιστικό σόι -τα δύο της αδέρφια ήταν ήδη εφοπλιστές-, μία γυναίκα που ο δυναμισμός, η εξυπνάδα και η επιχειρηματική ευστροφία της συζητούνται ακόμη με θαυμασμό, από φίλους αλλά και αντιπάλους, η Νουνού Μαρτίνου αποφασίζει να δημιουργήσει μία ναυτιλιακή εταιρεία. Και το πετυχαίνει πολύ γρήγορα. Ο θρύλος λέει μάλιστα ότι κάποια εποχή ήταν η πλουσιότερη γυναίκα της Ευρώπης, ενώ υπήρξε και φίλη της βασίλισσας Ελισάβετ. Μια ισχυρή προσωπικότητα το δίχως άλλο, που πήρε το τιμόνι στα χέρια της για να οδηγήσει την εταιρεία της με αποφασιστικότητα -και σκληρότητα, όπως λένε- στην κορυφή.

Το χτίσιμο της αυτοκρατορίας

Το πρώτο πλοίο του Γιάννη και της Αθηνάς Μαρτίνου είναι ένα φορτηγό, που του δίνουν το όνομα του πρωτότοκου γιού τους, «Θανάσης», ενώ σύντομα αποκτούν και δεύτερο. Ο ίδιος ο Θανάσης Μαρτίνος μάλιστα, σε ηλικία μόλις 17 ετών, θα χρειαστεί να ταξιδέψει ως την Κίνα για την ναύλωσή του. Η διαχείρισή τους γινόταν αρχικά από την ναυτιλιακή της οικογένειας Μεθενίτη και την Kronos Shipping του Δ. Λεμού, γρήγορα όμως, το 1971, η Αθηνά Μαρτίνου ιδρύει με τους τρεις γιους της την δική τους εταιρεία, την Thenamaris Ships Management, η οποία το 1975 ήλεγχε ένα στόλο από 36 πλοία 850.000 τόνων. Η άνοδος δηλαδή υπήρξε ιλιγγιώδης και θα συνεχιζόταν στα επόμενα χρόνια, παρ’ ότι το 1977 ο Γιάννης Μαρτίνος θα φύγει από τη ζωή. Η Ελένη Μαρτίνου εξάλλου θα κρατήσει το παλαιοπωλείο, γκαλερί τέχνης σήμερα, με άπειρους θησαυρούς.

Τα τρία αδέρφια πάντως, από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 θα χωρίσουν τις περιουσίες τους, δημιουργώντας ισάριθμες εταιρείες: Ο Θανάσης Μαρτίνος την Eastern Mediterranean Maritime (EastMed), ο Ανδρέας την Minerva Marine, ενώ ο Ντίνος θα αναλάβει μόνος του την Thenamaris. Κάτι που δεν θα επιδράσει αρνητικά στην οικονομική τους επιφάνεια, το αντίθετο, αλλά ούτε και στις μεταξύ τους σχέσεις, που είναι άριστες. Σήμερα έτσι, ο Θανάσης Μαρτίνος διαθέτει 74 ποντοπόρα πλοία εκ των οποίων τα 29 τάνκερ, 39 φορτηγά πλοία και 10 containerships ενώ ταυτόχρονα είναι ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές ακινήτων στη χώρα, διαθέτοντας τεράστιες εκμεταλλεύσιμες εκτάσεις και ακίνητα, ειδικά στην Αττική.

Η οικογένεια

Με σπουδές Οικονομικών στην Αθήνα και ναυτιλιακών στο Λονδίνο ο Θανάσης Μαρτίνος παντρεύτηκε νεότατος, το 1974, την Μαρίνα Μαρτίνου με την οποία απέκτησαν τρεις κόρες, την Αθηνούλα, την Γεωργία και την Μαρίνα.  Ο θάνατος όμως της Αθηνούλας, σε ηλικία μόλις 20 ετών, υπήρξε βαρύ πλήγμα στην οικογένεια, από αυτά που δεν ξεπερνιούνται. Πολλές φιλανθρωπικές δράσεις του Θανάση και της Μαρίνας Μαρτίνου φέρουν έτσι, το όνομα της αδικοχαμένης κόρης τους, όπως το Κολυμβητικό Κέντρο «Αθηνούλα Μαρτίνου» στο campus του Κολλεγίου Αθηνών, από όπου είχε και η ίδια αποφοιτήσει, στην Κάντζα ή η Βιβλιοθήκη «Αθηνούλα Μαρτίνου» του Ναυτικού Μουσείου στον Πειραιά.

Την πολιτική έχει επιλέξει, όπως είναι γνωστό εξάλλου, η Γεωργία, βουλευτής σήμερα της ΝΔ, έχοντας ξεκινήσει πάντως ήδη από το 2010 από την Τοπική Αυτοδιοίκηση ως δημοτική σύμβουλος του δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης. Στη Βουλή πρώτη φορά εκλέχθηκε το 2012 για να επανεκλεγεί το 2015 και το 2019. Οι εξαιρετικές σπουδές της στην Σχολή Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και Μαθηματικών στο Imperial College του Λονδίνου με μεταπτυχιακά στην Πληροφορική στο University College London της έχουν δώσει στέρεες βάσεις, τόσο επαγγελματικά όσο και στην προσωπική της ζωή, που χαρακτηρίζεται, όπως και όλης της οικογένειας, από την ίδια διακριτικότητα και εργατικότητα με σαφή μάλιστα προσανατολισμό της ίδιας στην οικολογία. Παρ’ όλα αυτά η αυθόρμητη κίνησή της να δρασκελίσει τα έδρανα της Βουλής, πηδώντας από πάνω τους, προκειμένου να καθίσει στη θέση της είχε προκαλέσει μεγάλο ξάφνιασμα αλλά και σχόλια εντός και εκτός Κοινοβουλίου.

Η μικρότερη αδελφή της, Μαρίνα, εξάλλου, νευροψυχολόγος που ζει μόνιμα στο Λονδίνο με τον σύζυγό της, Παντελή Χατζή, είναι αυτή που έχει κάνει ήδη δύο φορές παππού τον Θανάση Μαρτίνο.

Σίγουρα πάντως από τις δυσάρεστες στιγμές του Θανάση Μαρτίνου υπήρξε η ανάμιξη του ονόματός του με μία βίλα στο Σούνιο όπου έκανε τις διακοπές του ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με την οικογένειά του ως φιλοξενούμενος -υποτίθεται- από αυτόν. Και η αλήθεια είναι ότι ώσπου να αποσαφηνιστεί ότι το σπίτι, το οποίο πράγματι του ανήκει, υπενοικιαζόταν από άλλο άτομο, τον επιχειρηματία Κώστα Γιώτη, στον Αλέξη Τσίπρα η φημολογία με τις ανάλογες υπερβολές είχε λάβει τεράστιες διαστάσεις.

Μόνιμος κάτοικος Νοτίων Προαστίων και ο ίδιος, συγκεκριμένα της Γλυφάδας, ο Θανάσης Μαρτίνος θεωρεί ότι «οι Έλληνες έχουμε το προνόμιο να κατοικούμε σε μια από τις πιο όμορφες χώρες του κόσμου». Και για του λόγου το αληθές την γνωρίζει σπιθαμή προς σπιθαμή πεζοπορώντας, όταν και όσο του επιτρέπουν οι υποχρεώσεις του. Ένας άνθρωπος απλός, προσιτός, ευγενής από την σπάνια κάστα εκείνων που δημιουργούν, διαπρέπουν και ευεργετούν χωρίς τυμπανοκρουσίες και με ειλικρινή πίστη και αφοσίωση.

Ο εφοπλιστής, ο εργοδότης

Ο Θανάσης Μαρτίνος, πρωτότοκος γιος της «Νουνού» Αθηνάς Μαρτίνου, ίσως της πρώτης μεγάλης κυρίας της ελληνικής ναυτιλίας, είναι γνωστός στο πανελλήνιο για την φιλανθρωπική του δράση, την υποστήριξή του προς την Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά και την αγάπη του για τα έργα τέχνης.

Γνωστός είναι επίσης και για το επάγγελμά του, ως εφοπλιστής. Ένας από τους μεγαλύτερους στην Ελλάδα. Η εταιρεία του μεγαλώνει διαρκώς τον στόλο της, επενδύοντας σε νέα πλοία και πουλώντας την κατάλληλη στιγμή τα μεγαλύτερα σε ηλικία. Τόσο όσο χρειάζεται κάθε φορά ώστε να εξυπηρετεί, με την υψηλότερη συνέπεια και ποιότητα, τους μεγάλους ναυλωτές με τους οποίους συνεργάζεται εδώ και δεκαετίες.

Η φήμη της εταιρείας Eastern Mediterranean (EASTMED), που στεγάζει τα γραφεία της στη Γλυφάδα, είναι εξαιρετική και σε ό,τι αφορά τις εργασιακές σχέσεις. Θεωρείται από τους καλύτερους εργοδότες στην πιάτσα, κάτι που «κληρονόμησε» από την μητέρα του, η οποία στα χρόνια που είχε τα ηνία της οικογενειακής ναυτιλιακής εταιρείας έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς από τους εργαζόμενους να «ανοίξουν» τα φτερά τους και να δοκιμάσουν την τύχη τους στην διαχείριση πλοίων.

Η εταιρεία του κ. Μαρτίνου, η EASTMED, που ιδρύθηκε το 1991, διαχειρίζεται έναν στόλο από 78 πλοία όλων των τύπων (δεξαμενόπλοια, πλοία μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου και μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων), με συνολική μεταφορική ικανότητα 7,2 εκατ. τόνων εμπορευμάτων. Ειδικότερα διαθέτει 29 δεξαμενόπλοια, 39 bulk carriers και 10 containerships. Απασχολεί επίσης 200 άτομα στην ξηρά και 3.000 συνολικά ναυτικούς.