Πόσο εύκολα μπορεί να γυρίσει η κλειδαριά των συναισθημάτων. Αλλά και πόσο καταλυτική είναι η δύναμη της εικόνας. Μέσα από την οποία «μιλάει» και η γλώσσα του σώματος…

Τα φωτογραφικά στιγμιότυπα δείχνουν τον ασπρομάλλη Δημήτρη Κουτσολιούτσο να βαδίζει υποβασταζόμενος προς το ανακριτικό γραφείο.

Έχει το κεφάλι του σκυφτό. Σαν να μη θέλει να αντικρίσει κατάματα τη σκληρή πραγματικότητα. Δεν θα μπορούσε άλλωστε, αφού η αντι-covid μάσκα που φοράει καλύπτει σχεδόν όλο του το πρόσωπο.

Πηγούνι, στόμα, μύτη, ακόμη και τα μάτια. Μόνο το αυλακωμένο από τις ρυτίδες μέτωπο μένει ελεύθερο. Όσο για τα χέρια του, τα έχει σταυρωμένα πισθάγκωνα. Θαρρείς και φοβάται μήπως αγγίξουν το πεπρωμένο…

Κάτι που εν τέλει δεν μπόρεσε να αποφύγει, καθώς η ανακριτική και η εισαγγελική ετυμηγορία οδήγησαν τον 77χρονο ιδρυτή, διοικητικό ηγέτη και βασικό μέτοχο της Folli Follie στη φυλακή.

Την ίδια κατάληξη είχε και ο 50χρονος μονάκριβος γιος του, Τζώρτζης, που επί 18 χρόνια κατείχε το νευραλγικό πόστο του Διευθύνοντος Συμβούλου στην αμαρτωλή εταιρεία. Με τη μητέρα και σύζυγο Καίτη Κουτσολιούτσου να είναι η μόνη από την οικογένεια που θα συνεχίσει να κοιμάται σπίτι της, μέχρι να γίνει η δίκη. Αφού μετά από την απολογία της αφέθηκε ελεύθερη, με περιοριστικά μέτρα.

Όλα αυτά ήρθαν έπειτα από την παρέλευση 828 ημερών, από τότε που βγήκε στον αφρό της δημοσιότητας η μεγάλη απάτη των Folli. Στην οποία σύμφωνα με το βαρύ κατηγορητήριο, τον πρωτεύοντα ρόλο διαδραμάτισε η εγωκεντρική «αγία» οικογένεια των Κουτσολιούτσων. Στην οποία μάλλον ταιριάζει «γάντι» η κυνική αναφορά του Νικολό Μακιαβέλλι ότι «η αρετή και ο πλούτος σπάνια πάνε στο ίδιο άτομο…».

Ο καταλυτικός ρόλος του οικονομικού εισαγγελέα Δραγάτση

Παράμετρος πρώτη: Αν η διερεύνηση του μεγαλύτερου σκανδάλου στη σύγχρονη επιχειρηματική ιστορία του τόπου δεν είχε ανατεθεί στον εξαιρετικά έμπειρο και αποτελεσματικό οικονομικό εισαγγελέα Γιάννη Δραγάτση, κανένας δεν είναι σίγουρος ότι θα έφτανε στο τέλος της.

Με τους «Λύκους» της Folli να οδηγούνται στις φυλακές Κορυδαλλού και Τρικάλων.

Έχοντας ειδικές γνώσεις στην οικονομία και στο σύνθετο περιβάλλον της χρηματιστηριακής αγοράς, ο 55χρονος εισαγγελικός λειτουργός κατάφερε να θεμελιώσει έγκαιρα ένα ολοκληρωμένο κατηγορητήριο, που ήταν πρακτικά δύσκολο, αν όχι ανέφικτο, να μην υιοθετηθεί από τη μεταγενέστερη συνέχεια της υπόθεσης. Όσος χρόνος κι αν χρειαζόταν για τις δικαστικές αποφάσεις.

Άλλωστε εξ αρχής, η κυρίαρχη αίσθηση ανάμεσα στους νομικούς κύκλους ήταν ξεκάθαρη: «Αφού ανέλαβε ο Δραγάτσης την έρευνα, δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρει άκρη και να μην πληρώσουν οι υπεύθυνοι».

Δεν ήταν βέβαια η πρώτη, ούτε και η μοναδική φορά που ο οικονομικός εισαγγελέας, αναλάμβανε να βγάλει τα κάστανα απ’ τη φωτιά. Με χαρακτηριστικότερο δείγμα γραφής του, εκείνο του “λαθροθήρα” Λαυρέντη Λαυρεντιάδη, οποίος οδηγήθηκε στη φυλακή, κατόπιν των διεξοδικών ερευνών και της δικογραφίας που σχηματίστηκε σε βάρος του.

Μάλιστα στην υπόθεση Λαυρεντιάδη, ο Γιάννης Δραγάτσης κατάφερε να πετύχει κάτι που έγινε για πρώτη φορά: Να επαναφέρει δηλαδή 51 εκατ. ευρώ στα ταμεία της πολύπαθης Proton Bank, δεσμεύοντας παράλληλα μεγάλους λογαριασμούς που είχε ο αποκαλούμενος «Λούα-Λούα» σε τράπεζες του εξωτερικού…

Στην περίπτωση των ανομημάτων στην Folli, ο οικονομικός εισαγγελέας συνέταξε δύο πορίσματα, εκ των οποίων το πρώτο, μέσα σε έξι μήνες από τότε που ανέλαβε την έρευνα.

Έχοντας προφανώς απέναντί του πολλά και διάφορα, που κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, δεν στάθηκαν ικανά να αναχαιτίσουν την έρευνα. Παρακαταθήκη της οποίας είναι και ορισμένες άλλες πτυχές του σκανδάλου, που είναι υπό διερεύνηση από τις αρμόδιες αρχές.

Το «χτύπημα» του αινιγματικού Γκάμπριελ Γκρέγκο

Παράμετρος δεύτερη: Αν δεν υπήρχε το… καταδρομικό χτύπημα από τον αινιγματικό Γκάμπριελ Γκρέγκο του (συγκριτικά μικρού) αμερικανικού fund QCM, το πιθανότερο είναι ότι οι Κουτσολιούτσοι δεν είχαν θα κανένα πρόβλημα. Θα συνέχιζαν να φορούν ανενόχλητοι μέχρι σήμερα το φανταχτερό διάδημα της επιχειρηματικής αυτοκρατορίας.

Με την Folli Follie να συνεχίζει να πουλάει καθρεφτάκια στους ιθαγενείς των αγορών, έχοντας αναγάγει σε υψηλή τέχνη, την πλαστογράφηση των οικονομικών της στοιχείων.

Από οποιοδήποτε σημείο κι αν ξεκίνησε ο Γκρέγκο, οποιαδήποτε πληροφόρηση μπορεί να είχε από πρόσωπα που γνώριζαν, ή ακόμη κι αν ο «Ρομπέν των επενδυτών» τα έπραξε όλα μόνος του, το αποτέλεσμα είναι εκείνο που μετράει.

Και προφανέστατα το αποτέλεσμα τον δικαιώνει απόλυτα. Όχι μάλιστα για πρώτη φορά, αφού φαίνεται να έχει αποκτήσει ειδίκευση ώς τιμωρός των κακών της αγοράς. Ο ίδιος μάλιστα δείχνει να έχει ακριβέστατη εικόνα για την ελληνική πραγματικότητα.

Κάτι το οποίο πιστοποιείται και από τις τοποθετήσεις που κατά καιρούς έχει κάνει για τις εξελίξεις με φόντο την Folli. Με καταληκτική εκείνη που ακολούθησε μετά από την προφυλάκιση των βασικών υπαιτίων της απάτης: «Η δικαιοσύνη μπορεί να αργεί, άλλα έρχεται πάντα…».

Μόνο ο «αλάνθαστος» Γκότσης τα έβλεπε όλα σωστά…

Παράμετρος τρίτη: Τόσο η (προηγούμενη) Διοίκηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς όσο και η ΕΛΤΕ, που είναι η εθνική εποπτική αρχή του ελεγκτικολογιστικού επαγγέλματος, αποδείχθηκαν κατώτερες των περιστάσεων.

Κατ’ αρχάς, αν και από τον Δεκέμβριο του 2015 είχε φτάσει στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ανώνυμη επιστολή που υποδείκνυε τις ανορθογραφίες στα λογιστικά στοιχεία της θυγατρικής της Folli στην Ασία, κανείς δεν μπήκε στον κόπο των ελέγχων εις βάθος. Ώσπου στις 4 Μαΐου του 2018 άρχισαν τα όργανα με την έκθεση ρουκέτα του QCM.

Οι χειρισμοί που ακολούθησαν από την εποπτική αρχή της αγοράς, σαφώς και δεν διεκδικούν δάφνες ταχύτητας και αποτελεσματικότητας. Κάτι που ο μόνος που το διακηρύττει, είναι ο «αλάνθαστος», πρώην πρόεδρος Χαράλαμπος Γκότσης, για τον οποίο όλα έγιναν σωστά και στην ώρα τους…

Είναι ο ίδιος που μιλώντας στη Βουλή λίγες μέρες μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου (17 Μαΐου του 2018) είχε πει ανάμεσα στα άλλα: «Δεν μπορώ να δικαιολογήσω με οικονομικούς όρους τη συμπεριφορά της αγοράς». Τέτοια ωραία.

Χρειάστηκε να γίνουν 15 χρηματιστηριακές συνεδριάσεις μέχρι να ανασταλεί η διαπραγμάτευση της μετοχή της Folli, αφού προηγουμένως είχε χάσει το 68,7% της αξίας της.

Σε αυτό το διάστημα, ο συναλλακτικός τζίρος στο «χαρτί» έφτασε τα 100,5 εκατ. ευρώ, ενώ ο μέσος όρος των μετόχων της εταιρείας εκτινάχτηκε στους 8.828.

Οι περισσότεροι από τους οποίους συνωστίσθηκαν στην έξοδο, ενώ υπήρξαν και αρκετοί που πίστεψαν τις καθησυχαστικές δηλώσεις Κουτσολιούτσου και καθώς η μετοχή «έπαιζε» κανονικά, έβαλαν χρήμα το οποίο και έγινε στάχτη.

Για άλλους ο «μουτζούρης» και για άλλους η χλιδάτη ζωή

Συνολικά 2.595 επενδυτές έμειναν με τον «μουτζούρη», έχοντας μετοχές ως τη στιγμή που πάγωσε η διαπραγμάτευσή τους. Και μάλιστα έπειτα από αίτημα της ίδιας της εταιρείας, καθώς δεν είχε καταφέρει να πιστοποιήσει τα ταμιακά της διαθέσιμα.

Παίρνοντας συνεχώς αναβολές από την κεφαλαιαγορά, για κάτι που θα μπορούσε να πιστοποιηθεί μέσα σε μια-δυό μέρες, με την προσκόμιση των τραπεζικών extrait…

Από εκεί και πέρα χρειάστηκε να περάσουν 94 μέρες, μέχρι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς να επιβάλει τα πρώτα πρόστιμα στα «άνθη του κακού». Οι φάκελοι με τις διοικητικές ποινές και μόνο (χωρίς δηλαδή να βγει μπροστά η εποπτική αρχή ως απευθείας μηνυτής) διαβιβάστηκαν μετά από 18 μέρες στην Εισαγγελία Πρωτοδικών.

Παρήλθαν άλλες 8 μέρες μέχρι οι φάκελοι αυτοί να φτάσουν στον αρμόδιο οικονομικό εισαγγελέα Γιάννη Δραγάτση…

Είναι ακόμη χαρακτηριστικό ότι για πολλούς ακόμη μήνες μετά από την αποκάλυψη της μεγάλης απάτης, η «αγία» οικογένεια των Κουτσολιούτσων συνέχιζε να είναι εκείνη που επί της ουσίας κινούσε τα νήματα στη Folli.

Με την εποπτική αρχή σε ρόλο παθητικού θεατή. Και τους Κουτσολιούτσους να αλωνίζουν ελεύθεροι και ωραίοι και, προπάντων, χλιδάτα. Χωρίς να αποχωρίζονται τον μάγειρα, τον κηπουρό, το προσωπικό ασφαλείας, αλλά και τον στόλο των ακριβών αυτοκινήτων. Όλα περασμένα στο όνομα και τα έξοδα της εταιρείας.

Και με τον Τζώρτζη Κουτσολιούτσο να τριγυρνά στα «σικ» στέκια της Κηφισιάς, ντυμένος με τη λιβρέα της αναμελιάς… Πιστεύοντας προφανώς, μέχρι την ύστατη ώρα, αυτό που παλαιότερα είχε γράψει στο Instagram. «Είναι απλά μια καμπή, όχι το τέλος».

Χρειάστηκε να έρθει η νέα κυβέρνηση και η νέα Διοίκηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, έτσι ώστε με τις απαιτούμενες νομοθετικές και δικαστικές παρεμβάσεις, να αποκοπεί ο ομφάλιος λώρος των Κουτσολιούτσων με τη Folli, σε επίπεδο διοικητικής εποπτείας.

Κι όλα αυτά για ένα σκάνδαλο με ζημιές περί το 1,5 δισ. για τους μετόχους μειοψηφίας και τους ομολογιούχους.

Οι παθογένειες και η «πυξίδα» της Alvarez & Marsal

Παράμετρος τέταρτη: Από τη στιγμή που αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο της Folli Follie, η λογική λέει ότι θα έπρεπε να πάει κάποιος στην Κίνα για επιτόπιο έλεγχο στην εκεί θυγατρική και τις δορυφορικές της. Σε ανάλογη περίπτωση στην Αμερική, θα είχε αναλάβει άμεση δράση κλιμάκιο του FBI.

Mε βάση όμως την ελληνική νομοθεσία, η ίδια η αμαρτωλή Folli Follie έπρεπε να είναι εκείνη που θα επιλέξει την εταιρεία η οποία θα διενεργούσε τον εγκληματολογικό έλεγχο… Αυτό και έγινε μεν, αλλά με μεγάλη υστέρηση χρόνου δε.

Δίνοντας εκ των πραγμάτων την άνεση, σε όσους το ήθελαν, να απαλλαγούν από τα περισσότερα ενοχοποιητικά στοιχεία. Τουλάχιστον τα πιο «καυτά». Κανένας δεν θα άφηνε στους υπολογιστές κάτι το επίμαχο, γνωρίζοντας ότι θα έρθει ο έλεγχος…

Εν τέλει ο έλεγχος έγινε (μόνο για το πρώτο από τα δύο σκέλη του) από την Alvarez & Marsal. Το πόρισμα της οποίας κατέδειξε της… πλαστογραφίας το κάγκελο. Επισημαίνοντας ότι το πλασματικό οικονομικό «οικοδόμημα» της Folli Follie, με επίκεντρο τις θυγατρικές στη Ασία, είχε αρχίσει να «χτίζεται» από το 2001 ή και προγενέστερα.

Την περίοδο από το 2007 έως το 2015, η βιομηχανία της απάτης ανέβασε στροφές και στη συνέχεια το… τερμάτισε. Και τούτο γιατί από τα 1,1 δισ. δολάρια που είχε δείξει πωλήσεις η «μητρική» θυγατρική της Ασίας, το 1 δισ. ήταν «πέτσινο».

«Μαϊμού» ήταν επίσης και τα 290,4 από τα 296,8 εκατ. δολάρια που δήλωνε ότι είχε στο ταμείο της. Εκείνο που δεν επιδέχεται αμφισβήτησης είναι ότι το πόρισμα της Alvarez & Marsal αποτέλεσε τον κεντρικό πυλώνα για τη μετέπειτα εισαγγελική έρευνα.

Γιατί το μεγάλο κόλπο στήθηκε στη Ασία

Παράμετρος πέμπτη: Στη μεγάλη απάτη της Folli Follie η «μήτρα» της ήταν στην αχανή Κίνα. Εκεί, και στον εν γένει ασιατικό περίγυρο, είχαν βλαστήσει 27 εταιρείες, μέσα από τις οποίες είχε στηθεί τα μεγάλο κόλπο.

Διόλου τυχαία η επιλογή του τόπου, καθώς από εκεί είναι σχεδόν ανέφικτο να διασταυρώσει στοιχεία κάποιος τρίτος. Από εκεί λοιπόν γέμιζαν με “αέρα κοπανιστό” τις οικονομικές επιδόσεις, που τις ενοποιούσαν στη συνέχεια στον όμιλο της Folli. Πλασάροντας στους ανύποπτους επενδυτές την πλασματική εικόνα ενός εύρωστου και διεθνοποιημένου ομίλου.

Αν είχε θεσπιστεί μια καλά μελετημένη χρηματιστηριακή νομοθεσία, θα έπρεπε να υπήρχαν δικλείδες ασφαλείας και φραγμοί στο πώς ενοποιούνται οικονομικά στοιχεία από θυγατρικές που δραστηριοποιούνται σε χώρες, οι οποίες λογίζονται ως «γκρίζες» ζώνες. Ειδικά μάλιστα όταν από εκεί προέρχεται το πλειοψηφικό μερίδιο στις οικονομικές επιδόσεις ενός ομίλου.

Η απατηλή λάμψη της ματαιοδοξίας

Ούτως ή άλλως και όπως λέει μια αμερικανική παροιμία όσο κι αν ψηλώσουν τα δέντρα, δεν θα φτάσουν ποτέ στον ουρανό. Ίσως ο Δημήτρης Κουτσολιούτσος, πλασαριζόμενος ως… εξερευνητής πολιτισμών, λάτρης της Iστορίας και… γευσιγνώστης, να μην αγαπά τις αμερικανικές παροιμίες.

Ειδικά μάλιστα όταν επί χρόνια κατάφερνε να απολαμβάνει την απατηλή λάμψη της ματαιοδοξίας. Πιστεύοντας ενδόμυχα ότι δεν θα αποκαλυφθεί ποτέ ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός.

Με πλαστούς τίτλους σπουδών από ιταλικά πανεπιστήμια, τόσο ο ίδιος όσο και ο γιος του, Τζώρτζης, είχαν διαμορφώσει ένα επίζηλο οικονομικό status.

Μαζί και με την δεσποτική κυρία Καίτη συνέθεταν μια οικογένεια ενταγμένη στην ελίτ του τόπου, με ερείσματα ισχυρά, σε διαφόρους τομείς.

Οι μόνοι που δύσκολα κερδίζονται σε τέτοιες περιπτώσεις είναι οι εκφραστές του «παλαιού» χρήματος, που κατά κανόνα έχουν σε απόσταση τους νεόκοπους πλουσίους…

Όπως και να’ χει, όλα δείχνουν ότι η πλευρά Κουτσολιούτσου κινήθηκε βάσει σχεδίου για να απογειωθεί. Να φουσκώνονται δηλαδή τα οικονομικά μεγέθη της Folli Follie, να παρουσιάζονται εικονικά κέρδη, να ανεβαίνει η χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας και, εν τέλει, να πουλιούνται ευκολότερα «πακέτα» μετοχών από τον βασικό μέτοχο. Ενθυλακώνοντας σημαντικά κεφάλαια.

Στην απολογία του, ο Δημήτρης Κουτσολιούτσος πήρε πάνω του τη μισή ευθύνη, λέγοντας ότι συναίνεσε στην πρόταση της παραποίησης των οικονομικών στοιχείων, προκειμένου να διασωθεί η εταιρεία που είχε βρεθεί σε δύσκολη θέση. Χωρίς όμως να γνωρίζει τι έκαναν οι στενοί του συνεργάτες.

Η χρηματιστηριακή εκτόξευση και η συντριβή

Η Folli Follie μπήκε στο χρηματιστήριο στις 29 Οκτωβρίου του 1997, από τη… μικρή του πόρτα. Την Παράλληλη Αγορά. Με κεφαλαιοποίηση 30,9 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία άλλαξε επίπεδο από το 2010, όταν το σχήμα μεγάλωσε με την εξαγορά πρωτίστως των ΚΑΕ, αλλά και της σαφώς μικρότερης Εlmec.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ιούνιο του 2014 η Folli Follie είχε φτάσει να αποτιμάται στα 2,3 δισ. ευρώ. Δηλαδή… 7.343% πιο πάνω από την εισαγωγή της στο χρηματιστήριο. Έκτοτε βέβαια άρχισε να παίρνει την κάτω βόλτα για να βρεθεί στα τέλη του 2017 στα 1,27 δισ. ευρώ και να ακολουθήσει στη συνέχεια η αποκάλυψη της απάτης. Που έκανε όλα τα μεγαλεία των Κουτσολιούτσων να φαντάζουν σαν τις παλιές δεκάρες που χορεύουν στο τενεκεδάκι του ζητιάνου.

Ο Δημήτρης Κουτσολιούτσος, στην απολογία του, έδωσε την εικόνα του πενόμενου. Τουλάχιστον όμως σε ό,τι αφορά τα στοιχεία των πυκνών του χρηματιστηριακών συναλλαγών, αυτά δείχνουν ότι, από το δεύτερο εξάμηνο του 2011 μέχρι και το 2017, έκανε αγορές μετοχών της Folli Follie αξίας 15,7 εκατ. ευρώ. Ενώ αντίστοιχα τα «χαρτιά» που πούλησε του απέφεραν 130,5 εκατ. ευρώ.

Αφήνοντάς του στην τσέπη ένα υπόλοιπο περίπου 115 εκατ. ευρώ. Στα οποία θα πρέπει να προστεθούν κι άλλα 120 εκατ. ευρώ, περίπου, από εισπραχθέντα μερίσματα και χρηματικές διανομές την περίοδο 2000-2015.

Σε κάθε περίπτωση, μέσα στις δύσκολες συνθήκες της φυλακής, ο ιδρυτής της αμαρτωλής Folli Follie μπορεί να έχει χρόνο για διάβασμα.

Αν τυχόν επιλέξει Τάσο Λειβαδίτη, θα πέσει πάνω στον στίχο που λέει πως «απ’ το βάθος, μακριά, με κοίταζε σαν ξένο η πιο δική μου ζωή»…

Ή θα σκοντάψει στην άλλη αναφορά του ποιητή: «Κι όλη τη νύχτα ακούγαμε τους σιδεράδες που ετοίμαζαν τα καρφιά, σαν να υπήρχε κάποιος Ιησούς ανάμεσα στους τρεις μας».