Πέντε ριζικές αλλαγές στην αγορά εργασίας αναμένεται να ενεργοποιηθούν το Σεπτέμβριο με νομοσχέδιο που θα καταθέσει στη Βουλή το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Βασικός στόχος του υπό κατάρτιση νομοσχεδίου θα είναι η παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας σε εργοδότες και εργαζόμενους κυρίως σε ό,τι αφορά στον χρόνο και στον τόπο απασχόλησης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, θα τεθεί σε λειτουργία το ψηφιακό ωράριο και η ηλεκτρονική κάρτα εργασίας, ενώ αναμένεται ακόμη να οριοθετηθεί η τηλεργασία, να δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία στις ώρες απασχόλησης των εργαζομένων και να εξορθολογιστεί η χρήση και το κόστος των υπερωριών.

Στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, υπό τον αρμόδιο υπουργό Γιάννη Βρούτση, μετά την δημοσίευση του προσχεδίου της έκθεσης της Επιτροπής Πισσαρίδη για την Ανασυγκρότηση της Ελληνικής Οικονομίας, ξεκίνησαν οι συσκέψεις για την διαμόρφωση των διατάξεων του νομοσχεδίου με στόχο τον εκσυγχρονισμό των θεσμών της αγοράς εργασίας.

Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και η πανδημία του κορονοϊού είχαν ως αποτέλεσμα να μετατεθεί η κατάθεση του νομοσχεδίου «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ»που θα περιλαμβάνει όλες τις αλλαγές.

Πηγές από το υπουργείο Εργασίας αναφέρουν ότι θα έχουν σημαντικά οφέλη περισσότερες από 257.000 επιχειρήσεις λόγω της μείωσης της γραφειοκρατίας και του λειτουργικού κόστος, αλλά και περισσότεροι από 2 εκατομμύρια εργαζόμενοι μέσω της πλήρους καταγραφής των υπερωριών και του περιορισμού της μερικής απασχόλησης.

Αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου το φθινόπωρο θα τεθεί σε εφαρμογή το «ψηφιακό ωράριο», αλλά και η πιλοτική χρήση της ηλεκτρονικής κάρτας εργασίας σε μεγάλες επιχειρήσεις με την καθολική εφαρμογή της να ολοκληρώνεται στο τέλος του 2021.

Στόχος του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννη Βρούτση είναι η αναβάθμιση, ο εκσυγχρονισμός και η απλοποίηση των διαδικασιών στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ»,προκειμένου να περιοριστεί η γραφειοκρατία, η υποδηλωμένη εργασία και η καταστρατήγηση της εργατικής νομοθεσίας.

Ακόμη μέσω των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στα εργασιακά οι αρμόδιοι στο υπουργείο Εργασίας υποστηρίζουν ότι θα υπάρξει αλλαγή στη νοοτροπία εργοδοτών- εργαζομένων, προσέλκυση επενδύσεων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Οι αλλαγές που θα ενεργοποιηθούν ψηφιακό ωράριο

Αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου και την έκδοση των υπουργικών αποφάσεων όλες οι επιχειρήσεις της χώρας θα πρέπει να μπουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» και να συμπληρώσουν τα νέα απλοποιημένα έντυπα που θα έχουν αναρτηθεί για την έναρξη της λειτουργίας του «ψηφιακού ωραρίου».

Οι εργοδότες θα δηλώνουν τα σχήματα ωραρίου ή τροποποίησης ωραρίου με ψηφιακές επιλογές, επιδεχόμενες αυτόματης επεξεργασίας και διασταύρωσης σε πραγματικό χρόνο και θα σταματήσει η υποβολή κειμένου ή σαρωμένου αρχείου pdf όπως γινόταν μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, καθημερινά υποβάλλονται 38.000 δηλώσεις για μεταβολές ωραρίου που επηρεάζουν 100.000 θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας, με το νέο σύστημα θα απαιτούνται λίγες, απλές και αυτοματοποιημένες κινήσεις για την καταγραφή του ωραρίου του συνόλου των εργαζομένων στη χώρα, αλλά και των μεταβολών στις ώρες εργασίας μέσω της αναβάθμισης του συστήματος.

Με αυτό τον τρόπο θα γίνεται αυτοματοποιημένα πλέον και ο έλεγχος από τους επιθεωρητές του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, οι οποίοι πριν μπουν σε μια επιχείρηση θα έχουν την πλήρη ηλεκτρονική καταγραφή όλων των ωρών απασχόλησης και των μεταβολών τους για το σύνολο των εργαζομένων που απασχολούνται.

Με αυτό τον τρόπο θα υπάρχει καλύτερη διασταύρωση των στοιχείων για την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας και την επιβολή προστίμων σε διαφορετική περίπτωση.

Η εφαρμογή του ψηφιακού ωραρίου έρχεται να συμπληρώσει την αύξηση του κόστους κατά 12% των υπερωριών που προωθεί το υπουργείο Εργασίας με στόχο να πατάξει την ψευδώς δηλωμένη μερική απασχόληση των εργαζομένων. Σύμφωνα με την έκθεση Πισσαρίδη, απαιτείται εξορθολογισμός των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων από τις επιχειρήσεις.

Οι ισχύοντες κανονισμοί για την αποτροπή εκμετάλλευσης των εργαζομένων από τους εργοδότες έχουν οδηγήσει σε μια σειρά γραφειοκρατικών υποχρεώσεων εκ μέρους των εργοδοτών έναντι του κράτους. Οι υποχρεώσεις αυτές είναι όμως ορισμένες φορές αδύνατον να εκπληρωθούν (π.χ. ενημέρωση εκ των προτέρων για υπερωριακή απασχόληση για την κάλυψη έκτακτων αναγκών).

Με την προώθηση του ψηφιακού ωραίου η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας θεωρεί ότι πολλές υποχρεώσεις των εργοδοτών- επιχειρήσεων θα απλοποιηθούν και θα εξορθολογιστούν, προκειμένου να εξαλειφθούν «παράνομες» πρακτικές.

Ηλεκτρονική κάρτα- Υπερωρίες

Με την εφαρμογή του ψηφιακού ωραρίου ανοίγει ο δρόμος για την εφαρμογή της ηλεκτρονικής κάρτας του εργαζόμενου που θα είναι συνδεδεμένη με το σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» σε πραγματικό χρόνο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, θα καταγράφεται η ώρα εισόδου και εξόδου των εργαζομένων με σκοπό την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, αλλά και την διασταύρωση των υπερωριών που δηλώνονται από τους εργοδότες.

Τα στοιχεία αυτά θα καταγράφονται σε ηλεκτρονικό ρολόι παρουσίας προσωπικού (ωρομέτρηση) και θα διαβιβάζονται αυτόματα με ηλεκτρονικό τρόπο στο σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ», όπου και θα διασταυρώνονται.

Η χρήση της ηλεκτρονικής κάρτας θα ξεκινήσει πιλοτικά σε μεγάλες επιχειρήσεις με περισσότερους από 50 εργαζόμενους, σε τράπεζες, αλλά και σε σούπερ μάρκετ και θα υπάρξει υποχρεωτική εφαρμογή σε όλες τις επιχειρήσεις πιθανότατα έως το τέλος του 2021.

Με την χρήση της ηλεκτρονικής κάρτας θα καταγράφονται όλες οι υπερωρίες, οι οποίες θα πρέπει στη συνέχεια να αποπληρώνονται. Η ηλεκτρονική κάρτα εργασίας θεσπίστηκε το 2011 με τον νόμο 3996/2011, ωστόσο δεν εφαρμόστηκε ποτέ με αποτέλεσμα όπως καταγγέλλουν εργαζόμενοι να υπάρχουν εργοδότες που μειώνουν πλασματικά τις ώρες εργασίας, λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού.

Η Επιτροπή Πισσαρίδη έχει προτείνει τον εξορθολογισμό της χρήσης και του κόστους των υπερωριών, επισημαίνοντας ότι η ευελιξία στη χρήση υπερωριών είναι σημαντική για την οικονομική δραστηριότητα και ότι το κόστος των υπερωριών είναι απαραίτητο να ευθυγραμμιστεί με εκείνο στα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ.

Μεταξύ άλλων στο νομοσχέδιο θα καθορίζονται αντικειμενικά κριτήρια για τον προσδιορισμό της έννοιας του διευθυντικού στελέχους που δεν θα δικαιούται υπερωρίες, κάτι που μέχρι σήμερα ερμηνεύεται κατά διαφορετικό τρόπο από κάθε Επιθεώρηση Εργασίας, με αποτέλεσμα όλες οι επιχειρήσεις να κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή με πρόστιμα.

Τηλεργασία

Σύμφωνα με πληροφορίες, το νομοσχέδιο θα προβλέπει την προσαρμογή του τόπου εργασίας στις ανάγκες του εργαζομένου και της επιχείρησης, ιδίως καθιστώντας την τηλεργασία δικαίωμα του εργαζομένου και του εργοδότη, που ο αντισυμβαλλόμενος μπορεί να αρνηθεί μόνο σε περίπτωση σοβαρού λόγου.

Οι πρώτοι κανόνες τέθηκαν με το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε τον προηγούμενο μήνα στη Βουλή για την εξ αποστάσεως απασχόληση. Υπενθυμίζεται ότι o εργοδότης υποχρεούται να τηρεί το ωράριο εργασίας και να σέβεται την ιδιωτική ζωή του τηλεργαζόμενου, ενώ απαγορεύεται ρητά η χρήση της κάμερας (web cam για τον έλεγχο του τηλεργαζομένου.

Αν τεθεί σε λειτουργία οιοδήποτε σύστημα ελέγχου, αυτό πρέπει να σέβεται τη νομοθεσία περί δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, να επιβάλλεται από τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης και να περιορίζεται στο πλαίσιο του επιδιωκόμενου σκοπού.

Στην περίπτωση, δε, που ο εργοδότης δεν προμηθεύσει τον εξοπλισμό στον τηλεργαζόμενο ή δεν καλύψει το κόστος χρήσης αυτού και σε κάθε περίπτωση το κόστος συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών είναι ανίσχυρη η συμφωνία περί τηλεργασίας και η εργασία παρέχεται στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.

Η τελεργασία είναι μια μορφή απασχόλησης που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και δεν θίγει το καθεστώς απασχόλησης και εν γένει τη σύμβαση εργασίας του τηλεργαζομένου ως πλήρους, μερικής, εκ περιτροπής ή άλλης μορφής απασχόλησης, αλλά μεταβάλλει μόνο τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται η εργασία.

Το ωράριο τηλεργασίας, καθώς και η αναλογία τηλεργασίας και εργασίας στις εγκαταστάσεις του εργοδότη, δηλώνονται στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ.

Ευελιξία ωραρίου

Στο νομοσχέδιο, σε συνδυασμό με την αλλαγή του καθεστώτος των υπερωριών και της δήλωσης τους στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ σε πραγματικό χρόνο, θα προβλέπεται η προσαρμογή του χρόνου εργασίας στις ανάγκες του εργαζομένου και της επιχείρησης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, θα δίνεται η δυνατότητα σε εργοδότη και εργαζόμενο να συμφωνούν την «κάλυψη» της υπέρβασης του χρόνου απασχόλησης μιας ημέρας με αντίστοιχη μείωση σε άλλη ημέρα, ρεπό, πρόσθετη άδεια κλπ, κατόπιν αιτήματος του εργαζομένου ή του εργοδότη που ο αντισυμβαλλόμενος μπορεί να αρνηθεί μόνο για σοβαρό λόγο.

Ακόμη εξετάζεται η θεσμοθέτηση αλλαγών και στο βιβλίο αδειών.

Αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο

Μεταξύ άλλων εξετάζεται η δημιουργία Εθνικού Μητρώου Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, όπου θα αναρτώνται όλες οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας (επιχειρησιακές, κλαδικές και διαιτητικές αποφάσεις) και θα έχει πρόσβαση σε αυτές το σύνολο των εργαζομένων και εργοδοτών της χώρας. Ακόμη επί τάπητος θα τεθεί η ηλεκτρονική ψηφοφορία των συνδικαλιστών για τη λήψη αποφάσεων, όπως για παράδειγμα η διεξαγωγή απεργίας.

Η νέα διάταξη θα εφαρμοστεί σε συνδυασμό με την ισχύουσα διάταξη που προβλέπει την παρουσία του 50% των οικονομικά ενεργών μελών της πρωτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης στη γενική συνέλευση, ώστε να τεκμαίρεται απαρτία και να λαμβάνεται έγκυρη απόφαση για απεργία.

Παράλληλα, θα προβλεφθεί η δημιουργία ηλεκτρονικών μητρώων για συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων αλλά και εργοδοτών.