Το σόλο του Λεωνίδα Καβάκου ορόσημο για την Επίδαυρο

Σύμφωνα με τους διοργανωτές, η εμφάνιση του Λεωνίδα Καβάκου στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου θα αποτελέσει ορόσημο για την ιστορία του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, που φέτος πραγματοποιήθηκε αφού πέρασε από Συμπληγάδες (και με διαφοροποιημένο πρόγραμμα).

Ο περίφημος βιολιστής θα σταθεί μόνος του στην ορχήστρα του Αρχαίου Θεάτρου της Επιδαύρου για να ερμηνεύσει έργα του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (1685-1750): η συγκλονιστική «σύζευξη» αναμένεται να ευφράνει τις ψυχές των θεατών σε αυτό το αρχαίο θεραπευτήριο, τόπο λατρείας του Ασκληπιού, εν μέσω ενός θέρους εξαιρετικά ζοφερού για την ανθρωπότητα.

Αυτός ο «έξοχος βιολονίστας» (The New York Times) και «το ιδιοφυές ταλέντο, με την καταπληκτική τεχνική» (The Guardian) έχει αναγνωριστεί ως βιρτουόζος στο πάνθεον των σύγχρονων μουσικών για την ιδιοφυή και ταυτοχρόνως συγκροτημένη δεξιοτεχνία του.

Γαλουχημένος στη μουσική από την οικογένειά του (βιολιστές ο πατέρας και ο παππούς του, πιανίστρια η μητέρα του) και αργότερα τον δάσκαλό του στο Ωδείο Αθηνών Στέλιο Καφαντάρη, κατάφερε μόλις στην ηλικία των 21 ετών να βγει πρώτος των πρώτων στους τρεις μεγαλύτερους μουσικούς διαγωνισμούς στον κόσμο: Σιμπέλιους (1985, ο νεώτερος από τους διαγωνιζόμενους), Παγκανίνι και Νάουμπουργκ στη Νέα Υόρκη (1988), πράγμα που τον οδήγησε στην ηχογράφηση της πρωταρχικής εκδοχής του Κοντσέρτου για βιολί σε ρε μινόρε του Σιμπέλιους για την οποία και βραβεύτηκε από την Γκραμοφόν (Gramophone Concert of the Year) το 1991. Έκτοτε συνέλεξε πολλά ακόμη βραβεία (Πανευρωπαϊκό βραβείο Λεονάρντο ντα Βίντσι την ίδια χρονιά, ως Gramophone καλλιτέχνης της χρονιάς το 2014 ενώ το 2017 τιμήθηκε με το σημαντικότερο βραβείο της Δανίας Λεονί Σόνινγκ –Léonie Sonning).

Ο Καβάκος διατηρεί στενές επαφές με τις σπουδαιότερες ορχήστρες του κόσμου ενώ έχει αρχίσει να χτίζει ισχυρό προφίλ και ως μαέστρος. Μόνο την περυσινή σαιζόν (2019-2020) συνέπραξε με τη Φιλαρμονική του Μονάχου (και πάλι στο Κάρνεγκι Χολ –Carnegie Hall- της Νέας Υόρκης), τη Συμφωνική Ορχήστρα του Σικάγου υπό τη διεύθυνση του ιταλού σούπερ σταρ Ρικάρντο Μούτι και (από την Ευρώπη) με τη Συμφωνική ορχήστρα του Λονδίνου μεταξύ πολλών άλλων συνεργασιών και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι τον διακρίνει μία προτίμηση να αναμετριέται με τους κορυφαίους Μπετόβεν και Μπαχ. Τον Ιούνιο του 2018 υπέγραψε αποκλειστικό συμβόλαιο συνεργασίας με τη Sony Classical από την οποία απορρέει και η πιο πρόσφατη δισκογραφική του δουλειά (19 Ιουνίου) με όλες τις σονάτες για βιολί και πιάνο του Μπετόβεν (με το φίλο και συνεργάτη του Ενρίκο Πέις στο πιάνο). Πριν από δύο χρόνια κυκλοφόρησε διπλό άλμπουμ περιλαμβάνοντας το Κοντσέρτο για βιολί, το δημοφιλές Septet και άλλες παραλλαγές για πιάνο και φλάουτο ή βιολί ad libitum με αφορμή τον εορτασμό των διακοσίων πενήντα χρόνων από τη γέννηση του συνθέτη. Ο Καβάκος έχει δηλώσει ότι «όλες οι συνθέσεις του Μπετόβεν έχουν ένα υλικό που παραμένει επαναστατικό».

Αναμένεται με άκρατο ενθουσιασμό η επόμενη δισκογραφική δουλειά με σονάτες και παρτίτες του Μπαχ από τη Sony Classics. Είχε ερμηνεύσει το κοντσέρτο για βιολί του Μπαχ (BWV 1052) το 2016 και για τη Φιλαρμονική ορχήστρα της Νέας Υόρκης στο πλαίσιο του προγράμματος φιλοξενίας καλλιτεχνών (Artist in Residence, πρόγραμμα Mary James Wallace) αλλά και το 2018 με τη Συμφωνική ορχήστρα της Βιέννης inter allia. Τα έργα ρεπερτορίου που θα παρουσιάσει σόλο στην Επίδαυρο, οι Σονάτες και Παρτίτες για σόλο βιολί του 1720 «τοποθετούν το βιολί στο επίκεντρο. Μάλιστα, ο Μπαχ είχε αρχικά τιτλοφορήσει αυτά τα κομμάτια Έξι σόλο έργα για βιολί δίχως συνοδεία, θέλοντας να καταδείξει την αυτάρκεια του βιολιού ως σολιστικού οργάνου», όπως διευκρινίζει ο μουσικολόγος Αλέξανδρος Χαρκιολάκης.

Τελευταία του μεγάλη εμφάνιση πριν από τον εγκλεισμό πραγματοποιήθηκε πάλι στο Κάρνεγκι Χολ με τον διάσημο αμερικανό τσελίστα Γιο Γιο Μα σε τρεις βραδιές αφιερωμένες στον Μπετόβεν. «Μία αξιομνημόνευτη και συγκινητική εμπειρία εφόσον ήταν ξεκάθαρο ότι τα πάντα έμελλε να σταματήσουν», σημείωνε ο ίδιος τον Απρίλιο. «Και δικαίως… Τώρα πρόκειται για πολύτιμη ανάμνηση και όμορφο όνειρο για το μέλλον οποτεδήποτε μας επιτρέψει να κάτσουμε ο ένας δίπλα στον άλλον για να δημιουργήσουμε και πάλι μουσική. Προς το παρόν, πολύς χρόνος απομένει για να σκεφτεί κανείς και να προσπαθήσει να καταλάβει με ποιο τρόπο συνιστά ίσως και δική μας ευθύνη αυτό που σήμερα αντιμετωπίζουμε. Και κατά συνέπεια τι χρειάζεται ίσως να κρατήσουμε ή να αλλάξουμε ώστε να βγούμε πιο σοφοί από αυτήν την κρίση. Πάνω από όλα, οι σκέψεις μας με αυτούς που παλεύουν για την επιβίωσή τους και τους ήρωες που στέκονται στο πλευρό τους διακινδυνεύοντας τη ζωή τους για τη ζωή των άλλων. Ας υποκλιθούμε στην αλληλεγγύη».

Αμέσως μετά τη λήξη του εγκλεισμού παρουσίασε με τον μαέστρο Ζουμπίν Μεχτά και την ορχήστρα Maggio Musicale στη Φλωρεντία (με live streaming και ένα μικρό κοινό στο θέατρο) έργα των Φραντς Σούμπερτ και Άλμπαν Μπεργκ.

Έμπλεος με συγκίνηση σχετικά με την εμφάνισή του στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου παρατήρησε (αγγλιστί) ότι «πρόκειται για ένα από τα θαύματα του ανθρώπινου είδους. Η μοναδική σύλληψη στο συγκεκριμένο αλλά και σε όλα τα θέατρα που κατασκευάστηκαν από τους προγόνους μας, συνίσταται στην τοποθέτησή τους σε πλήρη αρμονία με το γύρω περιβάλλον τους. Ποτέ δεν επέβαλλαν τα κτίρια στο τοπίο. Η μορφή του έχει συλληφθεί ως ανατέλλον ήλιος, καθαρή μαγεία. Το φως από την αδιάσπαστη τριάδα Λόγου, Χορού, Μουσικής σε τέλεια Αρμονία με τον Ήλιο, τον ύστατο εγγυητή της ζωής. Η λειτουργία τους παρότι παρέμεινε αναλλοίωτη ανά τους αιώνες, στη σύγχρονη εποχή έχει υποβιβαστεί στην παρουσίαση εκδηλώσεων ενώ ο ρόλος της αδιάσπαστης τριάδας παραμένει μέρος μίας ευρύτερης προσέγγισης στη θεραπεία της ψυχής. Θα μπορούσε άραγε να ιδωθεί ξανά με αυτόν τον τρόπο στην εποχή μας; Πιστεύω πως ναι, οπωσδήποτε! Ωστόσο απαιτεί γενναία, επαναστατική απόφαση από την Πολιτεία: την απο-περιθωριοποίηση της Τέχνης από τον κόσμο της ψυχαγωγίας και την αποδοχή της στη ζωή μας με τρόπο που της επιτρέπει να εκπληρώσει την αποστολή της. Το επίκεντρο της ζωής μας! Νιώθω τιμή και δέος για την εμφάνισή μου στο Θέατρο στις 17 Ιουλίου».

Πληροφορίες:

Στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου στις 17/07/2020 ώρα 21:00. Διάρκεια 1 ώρα και 15 λεπτά, με δύο παύσεις.

Πρόγραμμα:

Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ

Παρτίτα αρ. 3 για σόλο βιολί σε μι μείζονα, BWV 1006

Preludio

Loure

Gavotte en Rondeau

Menuett I

Menuett II

Bourrée

Gigue

 

Σονάτα για σόλο βιολί αρ. 1 σε σολ ελάσσονα, BWV 1001

Adagio

Fuga (Allegro)

Siciliana

Presto

 

Παρτίτα αρ. 2 για σόλο βιολί σε ρε ελάσσονα, BWV 1004

Allemande

Courante

Sarabande

Gigue

Chaconne

Λεωνίδας Καβάκος, βιολί

 

Διάρκεια 70΄ (χωρίς διάλειμμα)