Γιατί το μεγαλύτερο κρατικό ταμείο επενδύσεων του κόσμου οδηγείται σε ρευστοποιήσεις

Το κρατικό ταμείο επενδύσεων της Νορβηγίας ύψους 950 δισ. δολαρίων -το μεγαλύτερο παγκοσμίως- είναι έτοιμο να γράψει ιστορία καθώς ετοιμάζεται να προχωρήσει σε ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων προκειμένου να καλύψει τις κυβερνητικές δαπάνες.

Η κρίση που πυροδότησε η πανδημία του κορονοϊού εξελίσσεται για τον γιγάντιο αυτό επενδυτή πολύ διαφορετικά από την μεγάλη ύφεση του 2008. Τότε, το κρατικό ταμείο επενδύσεων της Νορβηγίας είχε αξιοποιήσεις το παγκόσμιο sell-off για να αγοράσει φθηνές μετοχές. Αυτή τη φορά το fund θα χρειαστεί πιθανότητα να ρευστοποιήσει ένα σημαντικό τμήμα του χαρτοφυλακίου ομολόγων του.

Η Νορβηγία αντιμετωπίζει το χειρότερο οικονομικό σοκ  σε μισό αιώνα. Καθώς τα έσοδα του πετρελαίου μειώνονται δραματικά, η κυβέρνηση έχει πολύ λιγότερα κεφάλαια να χρησιμοποιήσει για να χρηματοδοτήσει τα μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να ρευστοποιήσει ιστορικά ποσά από το κρατικό ταμείο επενδύσεων προκειμένου να εξασφαλίσει ρευστότητα.

Ενώ οι αναλήψεις που είχε πραγματοποιήσει στο παρελθόν καλύπτονταν εύκολα από την ταμειακή ροή του fund, αυτό πλέον δεν ισχύει. Οι εταιρείες στις οποίες επενδύει, αναστέλλουν τώρα μαζικά τη διανομή μερισμάτων, ως απάντηση στην κρίση.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος του ταμείου, Yngve Slyngstad έχει ήδη πει ότι οι ταμειακές ροές φέτος θα είναι “σημαντικά χαμηλότερες” από ότι αναμενόταν. Το 2019, το ταμείο έλαβε 243 δισεκατομμύρια κορώνες (23 δισεκατομμύρια δολάρια). Στο μεταξύ, οι υπολογισμοί του Bloomberg News δείχνουν ότι η κυβέρνηση της Νορβηγίας θα χρειαστεί να αποσύρει τουλάχιστον 266 δισεκατομμύρια κορώνες από το ταμείο αυτό το έτος (υποθέτοντας ότι οι τιμές του πετρελαίου παραμένουν στα σημερινά επίπεδα σε όλο το 2020).

Η κατάσταση επιδεινώνεται γρήγορα και οι αριθμοί είναι πιθανό να αλλάξουν.  Πριν από μία εβδομάδα, φαινόταν ότι τα χρήματα που θα χρειαζόταν να αποσύρει η κυβέρνηση θα φθάσουν μόλις στα 150 δισεκατομμύρια κορώνες, ή περίπου 14 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι τελευταίες εκτιμήσεις της κυβέρνησης καλύπτουν ένα σενάριο σύμφωνα με το οποίο η οικονομική κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία θα διαρκέσει δύο μήνες. Αν οι ζημιές συνεχίσουν για άλλους δύο μήνες μετά, ο προϋπολογισμός για το 2020 θα δεχθεί περαιτέρω χτύπημα πάνω από 110 δισεκατομμύρια κορώνες, δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Jan Tore Sanner, σε επιστολή προς το Κοινοβούλιο τη Δευτέρα. Αυτό θα αναγκάσει το ταμείο να καταφύγει σε ακόμη πιο μεγάλες πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων.

Κανόνας εξισορρόπησης

Στο μεταξύ, ένας κανονισμός που θα απαιτεί από το ταμείο να αναδιαρθρώσει το χαρτοφυλάκιό του πιθανότατα θα ενεργοποιηθεί την Τρίτη, αφού το χαρτοφυλάκιο μετοχών υποχώρησε περίπου 5% κάτω από το στόχο του 70% την περασμένη εβδομάδα. Αυτό σημαίνει ότι οι αποσύρσεις θα πρέπει να καλυφθούν από πωλήσεις ομολόγων, δήλωσε ο Slyngstad.

Η αντίθεση με το 2008-2009 είναι εντυπωσιακή. Το πρώτο τρίμηνο του 2009, το Αμοιβαίο Κεφάλαιο αγόρασε φθηνές μετοχές αξίας 136 δισεκατομμυρίων κορώνων, θέτοντας τις βάσεις για τη θεαματική άνοδο που σημείωσε κατά τη διάρκεια του δεκαετούς ράλι που ακολούθησε. Επιπλέον, το εισόδημα πετρελαίου της Νορβηγίας βρέθηκε στο υψηλότερο επίπεδο το 2008 και η κυβέρνηση κατέβαλε πλεόνασμα μετρητών στο ταμείο.

Ο Slyngstad, ο οποίος πρόκειται να αποχωρήσει το τρέχον έτος, έχοντας παραμείνει στο τιμόνι του κρατικού ταμείου επενδύσεων της Νορβηγίας επί 12 έτη, περιέγραψε την περίοδο που ακολούθησε της οικονομικής κρίσης του 2008 ως τη “σκληρότερη”  – αλλά και εκ των υστέρων την “καλύτερη”,  της θητείας του.

Το Ταμείο και οι κρατικές δαπάνες:

-Το ταμείο της Νορβηγίας δημιουργήθηκε στη δεκαετία του 1990 και επενδύει σε μετοχές, ομόλογα και ακίνητα στο εξωτερικό

-Η σκανδιναβική χώρα έχει έναν αυτοεπιβαλλόμενο κανόνα για τον περιορισμό των δαπανών του πετρελαϊκού πλούτου, στο 3% της αξίας του ταμείου κατά τη διάρκεια των ετήσιων προϋπολογισμών μακροπρόθεσμα, με στόχο να δαπανήσει μόνο την απόδοση. Αυτό το έτος, το ποσοστό πιθανόν θα ανέλθει σε τουλάχιστον 3,9%

-Το εισόδημα του κράτους από την παραγωγή πετρελαίου (φόροι, άμεσες συμμετοχές σε κοιτάσματα πετρελαίου, μέρισμα της Equinor ASA) χρησιμοποιείται για την κάλυψη των πετρελαϊκών δαπανών, με το υπόλοιπο να μεταφέρεται στο Ταμείο Επενδύσεων. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να πραγματοποιήσει τις πρώτες αποσύρσεις κεφαλαίων από το ταμείο το 2016 και το 2017, μετά την πτώση των τιμών του πετρελαίου