Με όπλα ένα σχέδιο μετάβασης από το λιγνίτη που ετοιμάζεται  και μια συνδυαστική χρηματοδότηση  από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το ΕΣΠΑ, η κυβέρνηση προσβλέπει σε ένα επενδυτικό σοκ στις περιοχές που θα επηρεαστούν από την απολιγνιτοποίηση, με τη δυνατότητα επενδύσεων να φτάνει τα 3,7-4,4 δις. ευρώ.
Η Ελλάδα θα καταθέσει ένα Εθνικό Σχέδιο Μετάβασης, αυτό που μέχρι τώρα ονομάζαμε masterplan για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, το οποίο θα είναι έτοιμο έως  το καλοκαίρι και κεντρικός του άξονάς του  θα είναι η δημιουργία νέων πόλων ανάπτυξης και νέων θέσεων εργασίας για τις περιοχές αυτές.
Η κυβερνητική Επιτροπή που συνεδριάζει σήμερα Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2020 υπό την προεδρία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κωστή Χατζηδάκη, θα συζητήσει τόσο θέματα χρηματοδότησης, αλλά και τους τομείς που θα αφορά το Σχέδιο Μετάβασης από το λιγνίτη στην  Περιφέρεια   Δυτικής Μακεδονίας και στο Δήμο Μεγαλόπολης.
Το εύρος και η σημασία του Σχεδίου Μετάβασης φαίνεται από τη μεγάλη συμμετοχή υπουργών  αφού εκτός από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην Κυβερνητική Επιτροπή θα συμμετέχουν οι Υπουργοί Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας, Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδωνις Γεωργιάδης, Εσωτερικών κ. Τάκης Θεοδωρικάκος, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Μάκης Βορίδης, ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γεράσιμος Θωμάς και ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Γιάννης Τσακίρης.
Στη συνεδρίαση θα μετάσχει και η Ευρωπαία Επίτροπος κα Elisa Ferreira, αρμόδια για «Θέματα Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων», η οποία θα παρουσιάσει τα σχέδια της Κομισιόν για το θέμα.
Από που θα προέλθει η χρηματοδότηση
Η Ελλάδα προτείνεται να λάβει περίπου 300 εκατ. ευρώ  από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, σημείωσε χθες ο κ Γεράσιμος Θωμάς, κεφάλαια αυτά θα πρέπει να «παντρευτούν» με κεφάλαια από το ΕΣΠΑ (Ταμείο Συνοχής και εθνικούς πόρους), ώστε  να φτάσουμε –όσον αφορά στην συνεισφορά του πρώτου πυλώνα- σε ένα ποσό της τάξης των 900 εκατ.-1,5 δις ευρώ για την Ελλάδα.
Στον ίδιο σχεδιασμό, είπε θα μπει και ο δεύτερος πυλώνας, με επίκεντρο το πρόγραμμα InvestEU, το διάδοχο του λεγόμενου «Ταμείου Γιούνκερ» για την περίοδο 2021-2027.   Εκεί προσβλέπουμε σε χρηματοδοτήσεις της τάξης των 1,8 δις. ευρώ  τουλάχιστον, ίσως να πάρουμε και περισσότερα, με δεδομένο και το ότι η  Ελλάδα είχε υψηλή απορροφητικότητα από το Ταμείο Γιούνκερ.
Και τρίτον, προσβλέπουμε σε ποσό 1-1,2 δις. ευρώ  για δάνεια προς τον δημόσιο τομέα.  Συνολικά,  στο πακέτο αυτό προσφέρεται η δυνατότητα για επενδύσεις –και στους τρεις πυλώνες που προανέφερα- της τάξης των 3,7-4,4 δις. ευρώ.
Όσον αφορά στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, αν κάνουμε τους υπολογισμούς για τα χρήματα που παίρνει η Ελλάδα ανά θέση εργασίας στα ορυχεία, η Ελλάδα έρχεται δεύτερη στην Ευρώπη με ποσό που αντιστοιχεί σε 73.400 ευρώ ανά εργαζόμενο. Είναι ένα πολύ καλό πακέτο αν είμαστε σωστά προετοιμασμένοι και έχουμε ολοκληρωμένα projects προς χρηματοδότηση.
Δήμοι και Περιφέρειες θα πρέπει να  εκπονήσουν ένα ολοκληρωμένο Εθνικό Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης και να το υλοποιήσουν πολύ γρήγορα για να απορροφήσουν όλους αυτούς τους πόρους.
Μεταξύ άλλων το σχέδιο θα περιλαμβάνει την αποκατάσταση της γης και των ορυχείων από τη ΔΕΗ, κάτι για το οποίο έχει δεσμευθεί και ο διευθύνων σύμβουλος της Επιχείρησης κ. Γιώργος Στάσσης. Το σχέδιο ωστόσο έχει και αναπτυξιακή παράμετρο η οποία αφορά σε διάφορους πυλώνες, καλύπτοντας τον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα, με έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στην επανεκπαίδευση των ανθρώπων κλπ, στην ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.

Τι πρότεινε η  Επιτροπή

Η Επιτροπή πρότεινε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τους αρχηγούς κρατών (των χωρών-μελών της ΕΕ) τρεις πυλώνες και ένα συνολικό πακέτο με το οποίο θα γίνει η δίκαιη μετάβαση όλης της Ευρώπης ώστε να φτάσουμε το 2030 στους στόχους που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να φτάσουμε το 2050 σε μια Ευρώπη με μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου. «Αυτή η μετάβαση είναι δύσκολη και πρέπει να υποστηριχθεί από την Ευρώπη και από κάθε κράτος ξεχωριστά, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές του», σημείωσε χθες ο κ Θωμάς.
Σύμφωνα με το μοντέλο που επέλεξε η Ευρώπη, η χρηματοδοτική στήριξη πρέπει να επικεντρωθεί στις περιοχές που έχουν πρόβλημα με την απόσυρση του άνθρακα ή του λιγνίτη, να ενθαρρύνει την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην αναπτυξιακή προσπάθεια. Τα εργαλεία που έχει χτίσει η ΕΕ έχουν ένα σκέλος κρατικών παρεμβάσεων που θα συνδυαστούν με μόχλευση ώστε να προσελκυσθούν ιδιωτικά κεφάλαια.
Ειδικότερα, οι τρεις πυλώνες του σχεδίου της Επιτροπής είναι οι ακόλουθοι:
-Πρώτον, χρήματα που θα δοθούν για την ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο τα οποία θα προέλθουν από τον «κουμπαρά» του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (συνολικού ύψους 7,5 δις. ευρώ κατά την πρόταση της Κομισιόν) και τα οποία θα μοχλευθούν με χρήματα από το ΕΣΠΑ.
-Δεύτερον, επενδύσεις, πρωτίστως του ιδιωτικού τομέα, που θα χρηματοδοτηθούν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλες αναπτυξιακές τράπεζες
-Τρίτον δάνεια που θα χορηγηθούν για έργα που θα υλοποιήσουν οι δημοτικές-περιφερειακές αρχές, στο πλαίσιο ενός public sector lending facility από την ΕΤΕπ.