Όλες οι αλλαγές σε συντάξεις και εισφορές για 4 εκατομμύρια ασφαλισμένους

Δομικές αλλαγές σε ασφαλιστικές εισφορές και συντάξεις φέρνει το 2020 που επηρεάζει περισσότερα από 4 εκατομμύρια εργαζόμενους – ασφαλισμένους και συνταξιούχους. Πρόκειται για πάνω από 3,3 εκατομμύρια ασφαλισμένους – μισθωτούς ιδιωτικού τομέα, δημοσίους υπαλλήλους, αγρότες, αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες – όπως επίσης και περίπου 800.000 συνταξιούχους που θα δουν σταδιακά εντός του 2020 αναπροσαρμογές εισφορών, συντάξεων και μισθών. Αναλυτικά οι αλλαγές που έρχονται είναι:

1. Νέες εισφορές για 950.000 ελευθέρους επαγγελματίες

Νέο τοπίο εισφορών φέρνει το 2020 για αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες. Οι εισφορές αποσυνδέονται από το δηλωθέν στην εφορία εισόδημα και τον κατώτατο μισθό και θεσμοθετούνται 6 ασφαλιστικές κατηγορίες ελεύθερης επιλογής, με το ύψος των εισφορών να κυμαίνονται από 220 έως 576 ευρώ. Για τους νέους επαγγελματίες με δραστηριότητα έως 5 ετών θα υπάρξει 7^η υποκατώτατη κατηγορία με 126 ευρώ εισφορά το μήνα.

Ο κάθε ασφαλισμένος θα επιλέγει, σε πρώτο στάδιο, μια φορά τον χρόνο κάθε Δεκέμβριο την κατηγορία των ασφαλιστικών εισφορών που θα καταβάλλει. Η πρώτη ασφαλιστική κατηγορία θα είναι υποχρεωτική και οι επόμενες προαιρετικές. Όσο υψηλότερες εισφορές καταβάλει  κάποιος τόσο μεγαλύτερη σύνταξη θα λάβει στο τέλος του ασφαλιστικού του βίου.

Τρεις είναι οι κατηγορίες εισφορών για επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ. Η κατώτατη εισφορά για επικουρική θα είναι 42 ευρώ/μήνα (αφορά δικηγόρους, μηχανικούς, πρατηριούχους υγρών καυσίμων και αρτοποιούς). Η κατώτατη εισφορά για εφάπαξ θα είναι 26 ευρώ/μήνα (αφορά δικηγόρους, μηχανικούς, γιατρούς).

2. Νέες εισφορές για 450.000 αγρότες

Οι εισφορές των αγροτών αλλάζουν από 1/1/2020 με τον ίδιο μηχανισμό που θα εφαρμοστεί και στους ελεύθερους επαγγελματίες.  Η εισφορά αποσυνδέεται από το δηλωθέν εισόδημα. Οι αγρότες θα μπορούν να επιλέγουν προαιρετικά την κατηγορία στην οποία επιθυμούν να ενταχθούν τον Δεκέμβριο κάθε έτους. Θα υπάρχει ειδική πρόβλεψη για τους αγρότες που θα δραστηριοποιούνται για πρώτη φορά και για μία 5ετία. Οι εισφορές αυτές πρόκειται να αυξηθούν από την 1/1/2021.

3. Αύξηση των συντελεστών αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων

Μετά και την απόφαση του ΣτΕ που δημοσιεύτηκε στις 4 Οκτωβρίου του 2019, στο νέο ασφαλιστικό αυξάνονται οι συντελεστές αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων, ώστε να οδηγούν σε αναπλήρωση της τάξης του 51% για 40 έτη ασφάλισης (έναντι 42,80% σήμερα) και 40% – 40,5% για 35ετία ασφάλισης (έναντι 33,81% σήμερα) στην ανταποδοτική σύνταξη. Αυτό σημαίνει αύξηση άνω των 8 ποσοστιαίων μονάδων για την 40ετία και άνω των 6 ποσοστιαίων μονάδων για την 35ετία. Στην 5ετία 30-35 η σωρευτική αύξηση θα είναι μικρότερη. Στην ανταποδοτική θα προστίθεται η εθνική των 384 ευρώ. Η υπόλοιπη δομή του συστήματος υπολογισμού παραμένει ίδια.

Η αναπροσαρμογή των συντελεστών μεταφράζεται σε αυξήσεις κύριων συντάξεων για 3+2 κατηγορίες παλαιών και νέων συνταξιούχων. Τρεις κατηγορίες συνταξιούχων θα δουν… ζεστό χρήμα στην τσέπη, ενώ άλλες δυο κατηγορίες θα αντιληφθούν την αύξηση στο εκκαθαριστικό τους, καθώς διατηρούν προσωπική διαφορά. Δεδομένου ότι το ασφαλιστικό θα ψηφιστεί τον Ιανουάριο, η αύξηση θα τεθεί σε ισχύ αναδρομικά από τις 4 Οκτωβρίου.

Η κλιμακωτή αύξηση της αναπλήρωσης κοντά στο 51% για τη 40ετία δείχνει αυξήσεις της τάξης του 10% στα τελικά ποσά των συντάξεων για συντάξιμες αποδοχές έως 1.500 ευρώ και έως 15% για υψηλότερες. Για όλες τις αναπροσαρμογές η αφετηρία μπαίνει στις 4 Οκτωβρίου 2019.

4. Αύξηση επικουρικών για 300.000 συνταξιούχους.

Αναδρομικές αυξήσεις από 5 ευρώ έως 196 ευρώ που θα φτάνουν μεσοσταθμικά στα 99,57 ευρώ το μήνα για περίπου 300.000 δικαιούχους επικουρικών συντάξεων φέρνει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Τις αυξήσεις θα λάβουν μετά από την ψήφιση του νομοσχεδίου μαζί με τα αναδρομικά από 4 Οκτωβρίου όσοι είχαν άθροισμα κύριας και επικουρικής πάνω από 1.300 ευρώ το καλοκαίρι του 2016 και είδαν τις επικουρικές τους τότε να μειώνονται. Υπενθυμίζεται πως όλες οι επικουρικές συντάξεις επανυπολογίστηκαν με ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης 0,45%. Όσοι συνταξιούχοι είχαν άθροισμα κάτω από 1.300 ευρώ διατήρησαν «προσωπική διαφορά» στην επικουρική. Όσοι είχαν άθροισμα από 1.300 ευρώ και πάνω έχασαν την προσωπική διαφορά μέχρι του ορίου των 1.300 ευρώ. Αυτοί οι συνταξιούχοι θα επιστρέψουν τώρα στο ποσό της επικουρικής που είχαν τον Μάιο του 2016. Πάνω από 40% αύξηση θα έχουν πάνω από 156.000 συνταξιούχοι κυρίως μισθωτοί του πρ. ΙΚΑ – ΕΤΕΑΜ.

5. Αύξηση 20% του κόστους εξαγοράς πλασματικών ετών στο Δημόσιο

Αυξάνεται κατά 20% από 1/1/2020 το κόστος εξαγοράς πλασματικών ετών για τους δημοσίους υπαλλήλους στο πλαίσιο της μεταβατικής περιόδου του νόμου Κατρούγκαλου. Όσοι προλάβουν να υποβάλλουν αίτηση αύριο 30/12 και μεθαύριο 31/12 μπορούν να κερδίσουν από 400 έως 1.200 ευρώ για κάθε πλήρες πλασματικό έτος (12 μήνες) που αναγνωρίζουν.  Αρκεί η υποβολή της αίτησης στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και η λήψη αριθμού πρωτοκόλλου καθώς η εξόφληση θα γίνει με την έκδοση της συνταξιοδοτικής απόφασης.

Περίπου 50.000 δημόσιοι υπάλληλοι μπορούν να εξαγοράσουν μέχρι και 12 χρόνια, ώστε να συνταξιοδοτηθούν πριν τα 67 την επόμενη 5ετία. Για τις αιτήσεις εξαγοράς που θα υποβληθούν μέχρι μεθαύριο, το κόστος υπολογίζεται στο 16,67% επί των συντάξιμων αποδοχών τον τρέχοντα Δεκέμβριο. Από 1/1/2020 θα απαιτείται η καταβολή του 20%. Η εξαγορά συμφέρει όσους επιζητούν να κατοχυρώσουν δικαίωμα με τις διατάξεις του 2010, του 2011 ή του 2012 αλλά και όσους θέλουν να συνταξιοδοτηθούν αργότερα (π.χ. με 40 έτη στα 62) αλλά επιθυμούν να κατοχυρώσουν το κόστος. Οι αυξήσεις των συντελεστών αναπλήρωσης καθιστά την εξαγορά ακόμη πιο συμφέρουσα. Το ποσό καταβάλλεται σε τόσες μηνιαίες δόσεις, όσοι είναι και οι μήνες που αναγνωρίζονται. Εναλλακτικά καταβάλλεται εφάπαξ μέσα σε 3 μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης, οπότε παρέχεται έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς.

6. Νέα αύξηση ορίων ηλικίας

Νέες αλλαγές στα όρια ηλικίας χιλιάδων ασφαλισμένων έρχονται από 1^η Ιανουαρίου 2020 στο πλαίσιο της μεγάλης μεταβατικής περιόδου που ξεκίνησε το 2015 και ολοκληρώνεται το 2022. Μοναδική κατηγορία ασφαλισμένων που μένουν ανεπηρέαστοι από την νέα αύξηση είναι όσοι είχαν οριστικά θεμελιώσει δικαίωμα την 19^η Αυγούστου 2015, είχαν δηλαδή συμπληρώσει τότε και τις δύο προϋποθέσεις: το όριο ηλικίας και τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης. Επιπρόσθετα δεν επηρεάζεται η δυνατότητα συνταξιοδότησης όσων αποχωρούν με βαρέα και ανθυγιεινά. Αντίθετα, η νέα αύξηση ορίων που έρχεται από 1/1/2020 επηρεάζει την ηλικία συνταξιοδότησης για όλους όσοι έχουν κατοχυρωμένο  δικαίωμα σύνταξης με τα παλαιά όρια και μπορούν να αποχωρήσουν νωρίτερα από τα 62 ή τα 67 μέχρι και 31/12/2022. Τα νέα όρια αφορούν κυρίως συνταξιοδοτούμενους με 35ετία και 37ετία, γονείς στο δημόσιο ή το ΙΚΑ κ.α. Η αύξηση κυμαίνεται από 3 έως 21 μήνες.

Α. Συνταξιοδότηση με 35ετία και 37ετία

*Σε σύγκριση με τα αντίστοιχα όρια του 2019

Β. Συνταξιοδότηση σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις

**Σε σύγκριση με τα αντίστοιχα όρια του 2019

*Σε όλες τις περιπτώσεις κατοχύρωσης ορίου ηλικίας για λήψη μειωμένης σύνταξης όπου το νέο όριο είναι άνω των 62 ετών, «κλειδώνει» σε κάθε περίπτωση το 62^ο με τις ίδιες προϋποθέσεις.

7. Κατάργηση της διπλής εισφοράς των μισθωτών  που έχουν και «μπλοκάκι» – ανατροπές στους τίτλους κτήσης

Αλλάζει ριζικά το καθεστώς εισφορών για τους μισθωτούς που διατηρούν παράλληλα και δεύτερη δραστηριότητα αυτοαπασχόλησης με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών (μπλοκάκι). Σύμφωνα με πληροφορίες, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας όσοι καλύπτουν από το μισθό τους την ελάχιστη εισφορά για σύνταξη και υγεία των 210 ευρώ θα απαλλάσσονται από την καταβολή εισφοράς από το ελεύθερο επάγγελμά τους.

Αν οι ασφαλιστικές κρατήσεις εργαζόμενου και εργοδότη για το 27,10% (σύνταξη και υγεία) δεν καλύπτουν το ποσό των 210 ευρώ, τότε ο ασφαλισμένος θα έχει υποχρέωση να καταβάλλει στο «μπλοκάκι» κατ’ ελάχιστον το υπόλοιπο. Ταυτόχρονα αλλάζει ριζικά το καθεστώς των τίτλων κτήσης (πρώην αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης). Εξετάζεται το ετήσιο όριο των 10.000 ευρώ να πέσει σημαντικά στις 3.000 ευρώ και να απαλλαγεί από την υποχρέωση παρακράτησης ασφαλιστικών εισφορών (σήμερα ισχύουν εισφορές 20,28%).

8. Μείωση στο μισό του «πέναλτι» για τους απασχολούμενους συνταξιούχους

Αύξηση 75% φέρνει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο από το 2020 για τους απασχολούμενους συνταξιούχους, καθώς αναμένεται να μειωθεί η περικοπή της σύνταξης λόγω απασχόλησης από το 60% στο 30%. Η  αλλαγή του ποσοστού παρακράτησης των κύριων και επικουρικών συντάξεων αναμένεται να ισχύσει για το σύνολο των συνταξιούχων που εργάζονται πριν και μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου (12Μαίου 2016).

9. Μείωση εισφορών 2,21% για 1,5 εκατομμύριο μισθωτούς με πλήρη απασχόληση

Μείωση εισφορών έρχεται και για τους μισθωτούς, αλλά μόνο για όσους εργάζονται με πλήρη απασχόληση το δεύτερο εξάμηνο του 2020. Η μείωση του 2020 θα είναι 0,9 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ θα φτάσει σωρευτικά τις 5 μονάδες μέχρι και το 2023. Η αφαίρεση 0,9 ποσοστιαίων μονάδων από τον όγκο των ασφαλιστικών εισφορών εργοδότη και εργαζόμενου που σήμερα φτάνουν αθροιστικά στο 40,56% μεταφράζεται σε ελάφρυνση 2,21% του μη μισθολογικού κόστους που αφορά στην ασφάλιση. Μεγαλύτερη θα είναι η ελάφρυνση από 1/1/2021 και μετά. Το μέτρο αφορά περίπου 1,5 εκατομμύριο μισθωτούς, εργαζόμενους με πλήρη απασχόληση. Η εν λόγω αλλαγή δεν θα επηρεάσει τις συντάξιμες αποδοχές των εργαζομένων καθώς η μείωση δεν θα προέλθει από το 20% των εισφορών υπέρ ΕΦΚΑ αλλά από τα συνεισπρατόμενα υπέρ ΟΑΕΔ.