Έργο του Μπάνσκι αποσύρθηκε από δημοπρασία του Sotheby’s μία ώρα πριν την εκκίνησή της

Έργο του 2004, στημένο για ένα διάστημα (ώσπου να το «απελευθερώσουν»!)  σε μια μικρή πλατεία στο Σόχο του Λονδίνου, «Ο Πότης» του Banksy, με αξία που αποτιμάται σε 1,3 εκατ. δολάρια,  αποσύρθηκε μόλις μία ώρα πριν από δημοπράτησή του από τον Sotheby’s  με την λακωνική δικαιολογία του διεθνούς οίκου δημοπρασιών, πως  «Το έργο αποσύρθηκε, σε συμφωνία με τον αποστολέα».

Γενικότερα ωστόσο οι δημοπρασίες έργων του Μπάνκσι, του διάσημου καλλιτέχνη του δρόμου με την άγνωστη ακόμη ταυτότητα είναι «επικίνδυνες», αφού ακριβώς πριν ένα χρόνο σε δημοπρασία των Sotheby’s του Λονδίνου και πάλι, ένα από τα διασημότερα έργα του το «Κορίτσι με μπαλόνι», που είχε κατακυρωθεί σε πλειοδότη αντί 860.000 λιρών, διαλύθηκε επί τόπου από τον ίδιο, μέσω ενός μηχανισμού αυτοκαταστροφής, όπως άλλωστε παραδέχτηκε από το Instagram. Γεγονός προκάλεσε σάλο διεθνώς στο χώρο της τέχνης και όχι μόνον.

Όσον αφορά τον «Πότη», που οι ομοιότητές του με τον «Σκεπτόμενο» του Ροντέν είναι κάτι παραπάνω από εμφανείς, άλλωστε ο Μπάνκσι έχει κατηγορηθεί συχνά για αντιγραφή έργων ή βανδαλισμό, αν και αυτό αποτελεί μέρος του δικού του έργου, η περίπτωση είναι ιδιαζόντως περίπλοκη:

Ο Μπάνκσι το είχε τοποθετήσει στο Σόχο επάνω σε ένα βάθρο, απ΄ όπου όμως το «αφαίρεσε» ο Άντι Λινκ, επικεφαλής της σατιρικής καλλιτεχνικής ομάδας Art Kieda και γνωστός ως AK47. Ο ίδιος δήλωσε στην αστυνομία, ότι επρόκειτο για ένα «καλλιτεχνικό εύρημα» (!) και κατόπιν αυτού ζήτησε από τον Μπάνκσι 5.000 λίρες Αγγλίας ως λίτρα ή έστω ένα άλλο έργο του, προκειμένου να του το επιστρέψει. Γιατί μ΄αυτά θα κάλυπτε τα … έξοδά του από όλη αυτή την, σουρεαλιστική χωρίς άλλο,  διαδικασία.

Η απάντηση όμως από τον Μπάνκσι ήταν αναμενόμενη: «Θα του δώσω αρκετά χρήματα για πετρέλαιο και σπίρτα και να το κάψει το αναθεματισμένο».

Αλλά το έργο δεν κάηκε. Τοποθετήθηκε στον κήπο του σπιτιού του Άντι Λινκ στο East End απ΄ όπου όμως «απελευθερώθηκε» το 2007 από συνεργάτες του Στιβ Λαζαρίντες, που ήταν πρώην ατζέντης του Μπάνκσι. Έμεινε σε αποθήκη για οκτώ περίπου χρόνια ώσπου το 2014 βρέθηκε να έχει νέο ιδιοκτήτη (άγνωστο πώς), ο οποίος και το έστειλε στον Sotheby’s για να δημοπρατηθεί.

Και ενώ θα ανέμενε κανείς να υπάρξει σχόλιο – τουλάχιστον – από τον ίδιο τον Μπάνκσι για το θέμα, αυτός που διαμαρτυρήθηκε ήταν ο Λινκ, δηλώνοντας στον «Guardian», ότι τα δικαιώματα του έργου είναι δικά του. Μπέρδεμα στο οποίο ο βρετανικός οίκος προφανώς δεν θέλησε να αναμιχθεί.

Από την άλλη σαφής η πρόθεση βέβαια του ιδιοφυούς, ανατρεπτικού και πολέμιου του υπερ-καταναλωτισμού καλλιτέχνη να γελοιοποιήσει ακόμη μια φορά την εμπορική αξία του έργου τέχνης. Δουλεύοντας κυρίως γκράφιτι με μία ειδική τεχνική του στένσιλ, ο Μπάνκσι κάνει με τα έργα του πολιτικό και κοινωνικό σχολιασμό, καταγγέλλει τις κοινωνικές ανισότητες και την υποκρισία των κυβερνώντων. Παρ΄όλα αυτά ο συνδυασμός της αισθητικής τους, της κριτικής ματιάς και του μαύρου χιούμορ που τα συνοδεύει συχνά, τα έχει κάνει περιζήτητα ανά τον κόσμο, κατά ειρωνικό τρόπο μάλιστα, από αυτούς, που ο ίδιος καταγγέλλει αλλά είναι σε θέση να τα πληρώσουν…  Όταν και εφόσον εμφανιστούν προς πώληση βέβαια, γιατί ο ίδιος αρνείται την πώλησή τους, παρ΄ότι, όπως είναι γνωστό, οίκοι δημοπρασιών έχουν προσπαθήσει να δημοπρατήσουν κάποια από αυτά, παρακάμπτοντας τον δημιουργό και αφήνοντας στον αγοραστή την επίλυση του ζητήματος ιδιοκτησίας.

Στον αντίποδα όλων αυτών φάνηκε έτσι, να βρίσκεται ένα κατάστημα, που άνοιξε ο ίδιος ο Μπάνκσι πριν λίγο καιρό, την 1^η Οκτωβρίου  στο Λονδίνο με την επωνυμία «Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν». Στην πραγματικότητα όμως επρόκειτο για μία ακόμη κριτική απέναντι στην εμπορευματοποίηση του δημιουργικού έργου και στην αγορά τέχνης. Άλλωστε στο κατάστημα, που είχε προαναγγελθείσα διάρκεια ζωής μόλις 15 ημερών, υπήρχαν μόνον φωτογραφίες των προς πώληση αντικειμένων _ όπως μαξιλάρια με την επιγραφή «Η ζωή είναι πολύ μικρή για να παίρνεις συμβουλές από ένα μαξιλάρι», ταφόπλακες με σκαλισμένη τη φράση «Τώρα φτάσατε στον προορισμό σας» ή και ντισκομπάλες από αστυνομικά κράνη, διακοσμημένα πάντα από τον ίδιον_  αφού ο ενδιαφερόμενος θα έπρεπε να τα αγοράσει μέσω διαδικτύου.

Έχοντας δημιουργήσει γκράφιτι σε όλον τον κόσμο ο Μπάνκσι, που είναι επίσης σκηνοθέτης και συγγραφέας, έχει κατορθώσει ωστόσο ακόμη να παραμένει ανώνυμος. Άλλοι τον ταυτίζουν με έναν παλιό μαθητή καθολικού σχολείου του Μπρίστολ, άλλοι λένε, ότι δεν είναι ένας αλλά ομάδα καλλιτεχνών, άλλοι ότι πρόκειται για γυναίκα. Κάποιοι μάλιστα τον «είδαν» και να κάνει γκράφιτι. Η αλήθεια όμως παραμένει ακόμη κρυφή.