Οι επενδυτές δάνεισαν 487,5 εκατ. δολάρια στην ελληνική κυβέρνηση τον περασμένο μήνα. Όταν αυτό το χρέος θα ωριμάσει μετά από 13 εβδομάδες, θα λάβουν πίσω ελαφρώς λιγότερα χρήματα από αυτά που έδωσαν.

Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει αίσθηση στην αγορά ομολόγων. Οι επενδυτές αρνιόνταν να δανείσουν στην Ελλάδα ό,τι κι αν τους έδινε κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη την περίοδο 2009-2015, οδηγώντας τη χώρα σε τρία πακέτα διάσωσης. Τώρα, πληρώνουν την Αθήνα για να «φυλάξει» τα μετρητά τους.

Η εντυπωσιακή αυτή μεταστροφή αποτελεί, εν μέρει, ένδειξη ότι η ελληνική οικονομία και τα δημοσιονομικά του κράτους ανακάμπτουν σταδιακά μετά τη δραματική βουτιά που υπέστησαν. Ωστόσο, οι κυριότεροι παράγοντες είναι εξωτερικοί και η πώληση των ελληνικών ομολόγων είναι μόνον η κορυφή του πελώριου παγόβουνου του παγκόσμιου χρέους.

Μετά το πανίσχυρο ράλι ομολόγων που σημειώθηκε φέτος, περίπου 11,5 τρισ. δολάρια χρέους -πάνω από το 1/5 του συνόλου των ομολόγων που έχουν εκδοθεί από κυβερνήσεις και εταιρείες ανά τον κόσμο- διαπραγματεύονται με αρνητικές αποδόσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές που τα έχουν στην κατοχή τους, μέχρι τη λήξη τους είναι εγγυημένο ότι θα χάσουν χρήματα.

Η αύξηση των αρνητικών αποδόσεων δεν έχει λογική εξήγηση. Έχοντας ξεκινήσει από παραδοσιακούς παραδείσους, όπως είναι τα ιαπωνικά και τα γερμανικά κρατικά ομόλογα, η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει σύγχυση στους επενδυτές, καθώς εξαπλώθηκε και σε ομόλογα που συνήθως θεωρούνται υψηλού ρίσκου επενδύσεις.

«Το να πουλάει η Ελλάδα με αρνητικές αποδόσεις είναι παράλογο», υποστηρίζει ο Μοχάμεντ Ελ-Εριάν, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της Allianz και πρώην επικεφαλής επενδύσεων ομολόγων του κολοσσού Pimco. «Δείχνει σε ποιο βαθμό έχουν στρεβλωθεί οι αγορές. Ένα-ένα, πράγματα που φάνταζαν αδύνατα πριν από μερικά χρόνια τώρα συμβαίνουν», προσθέτει.

Οι τιμές των ομολόγων έχουν εκτιναχθεί, καθώς οι κεντρικές τράπεζες απαντούν στην επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας εφαρμόζοντας όλο και πιο επιθετικά μέτρα χαλάρωσης. Μεταξύ των οποίων είναι και τα αρνητικά επιτόκια, όπως και οι τεράστιες αγορές ομολόγων, στην Ιαπωνία και στην Ευρωζώνη.

Το παγκόσμιο ράλι σταμάτησε από τη στιγμή που ο όγκος του χρέους με αρνητικές αποδόσεις έφτασε στο υψηλό των 17 τρισ. δολαρίων στο τέλος του Αυγούστου. Ωστόσο, ο δείκτης Barclays Global Aggregate, ένας ευρύς δείκτης για τις αγορές ομολόγων του πλανήτη, έχει ενισχυθεί κατά 6% φέτος.

Με τις αποδόσεις σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα παγκοσμίως, πολλοί επενδυτές αναρωτιούνται αν το ράλι των αγορών έχει άλλα περιθώρια να συνεχιστεί. Αν δεν έχει, οι επενδυτές που αγοράζουν σήμερα είναι εγγυημένο ότι θα καταγράψουν απώλειες.

Παρόλα αυτά, κάποια θα συνεχίσουν να επενδύουν. Οι ασφαλιστικές και τα συνταξιοδοτικά ταμεία είναι υποχρεωμένα να έχουν στην κατοχή τους μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα προκειμένου να ανταποκρίνονται στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις που έχουν απέναντι στους ασφαλισμένους ή στους συνταξιούχους τους. Πολλές τράπεζες πρέπει να έχουν στην κατοχή τους ομόλογα ως collateral υψηλής ποιότητας έναντι δανείων.

«Εξακολουθεί να υπάρχει μια μεγάλη κατηγορία επενδυτών που δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να επενδύσουν σε στοιχεία ενεργητικού με αρνητική απόδοση», λέει η Isobel Lee, επικεφαλής του τμήματος ομολόγων της Insight Investment.

«Μπορεί να μην τους αρέσει καθόλου, αλλά δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να τους κάνει πραγματικά», προσθέτει.

Μερικοί προστατεύουν απλά το κεφάλαιό τους, «καταπίνοντας» μια μικρή αρνητική απόδοση αντί να αναλάβουν μεγαλύτερο ρίσκο αλλού ή ρισκάρουν να βρεθούν αντιμέτωποι με ένα ακόμη πιο αρνητικό επιτόκιο από την κεντρική τράπεζα. Για άλλους, ένα ερώτημα καθίσταται όλο και πιο επιτακτικό: γιατί να αγοράσουν ένα περιουσιακό στοιχείο από το οποίο θα χάσουν σίγουρα χρήματα;

«Δεν νομίζω ότι έχει λογική για έναν μακροπρόθεσμο επενδυτή να αγοράσει κρατικά ομόλογα με αρνητικές αποδόσεις», λέει ο Oliver Brennan, επικεφαλής μακροοικονομικής στρατηγικής στην εταιρεία αναλύσεων TS Lombard. «Αυτό αλλάζει θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται τα ομόλογα αυτά και είναι πιθανό να μη δούμε τα αποτελέσματα πριν ξεσπάσει κρίση», προσθέτει.

Μερικοί διαχειριστές κεφαλαίων αμφισβητούν τον ρόλο που διαδραματίζουν συνήθως στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια τα ομόλογα υψηλής διαβάθμισης, ως αντίβαρο απέναντι στα assets υψηλότερου ρίσκου. Η λογική ενός παραδοσιακού χαρτοφυλακίου «60/40», όπου το 60% των χρημάτων επενδύεται σε μετοχές και το υπόλοιπο σε ομόλογα επενδυτικής κατηγορίας είναι ότι στην περίπτωση που υπάρξει sell off στις μετοχές, οι απώλειες θα αντισταθμιστούν από τα κέρδη των ομολόγων.

Αν όμως οι τιμές των ομολόγων δεν έχουν πολλά περιθώρια αύξησης, τότε αυτό δεν έχει πλέον νόημα, λέει ο Ludovic Colin, διαχειριστής χαρτοφυλακίων στη Vontobel Asset Management. Για να αντισταθμίσουν μία υποχώρηση των μετοχών της τάξης του 10%, οι Ευρωπαίοι επενδυτές θα χρειάζονταν ένα ράλι ομολόγων που θα οδηγούσε την απόδοση του 10ετούς γερμανικού ομολόγου από το -0,35% που είναι σήμερα σχεδόν στο -2%.

Ο κ. Colin πιστεύει ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο. Σε κάποιο σημείο, οι επενδυτές θα προτιμήσουν να κρατήσουν τα χρήματά τους σε μετρητά αντί να «βουτήξουν» σε ακόμη πιο βαθιές αρνητικές αποδόσεις, υποστηρίζει.

«Ο κόσμος χαρακτηρίζει τα ομόλογα αυτά ασφαλές καταφύγιο, αλλά δεν είναι», λέει. «Αν δεν συμβεί τίποτα παίρνεις μια αρνητική απόδοση, αλλά δεν προσφέρουν και πολλή προστασία σε περίπτωση sell-off  στις μετοχές. Πρέπει να δούμε να πέφτουν τόσο οι μετοχές όσο και τα ομόλογα για να ξυπνήσουν οι επενδυτές», προσθέτει.

Παρά τις επιφυλάξεις αυτές, οι προοπτικές να εξαφανιστούν κάποια στιγμή σύντομα από το επενδυτικό τοπίο οι αρνητικές αποδόσεις είναι ελάχιστες. Η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας εξακολουθεί να ελέγχει τις αποδόσεις των ομολόγων συνεχίζοντας το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της στην προσπάθειά της να τονώσει την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία μόλις ξαναξεκίνησε το δικό της πρόγραμμα αγοράς ομολόγων μετά από διακοπή 10 μηνών, αναμένεται να διατηρήσει τα επιτόκια κάτω από το μηδέν για αρκετά χρόνια.

Ακόμα κι έτσι όμως, μπορεί να υπάρχουν όρια στο τι μπορούν να ανεχθούν οι επενδυτές της αγοράς ομολόγων. Η πώληση γερμανικών ομολόγων 30ετούς διάρκειας στα τέλη Αυγούστου – η οποία για πρώτη φορά στην περίπτωση ενός τόσο μακροπρόθεσμου ομολόγου δεν προσέφερε στους επενδυτές τακτικές πληρωμές τόκων – προσέλκυσε τη μικρότερη ζήτηση από οποιαδήποτε άλλη γερμανική δημοπρασία από το 2011 και μετά. Το παγκόσμιο sell off τροφοδοτήθηκε όμως και από μία σειρά αδύναμων δημοπρασιών ομολόγων στην Ιαπωνία.

Ο Ελ-Εριάν θεωρεί πως οι επενδυτές έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν δυσανεξία στις αρνητικές αποδόσεις. Εάν αλλάξει η κατάσταση, λέει, αυτό θα γίνει αρχής γενομένης από την πρωτογενή αγορά, όπου οι επενδυτές αγοράζουν νέα κρατικά και εταιρικά ομόλογα.

“Εκεί είναι που οι πραγματικά μεγάλοι επενδυτές κατανέμουν τα κεφάλαιά τους», λέει ο Ελ-Εριάν. «Εάν δείτε τους αγοραστές να απέχουν, θα είναι σημάδι ότι ο κόσμος έχασε την πίστη του στην αποτελεσματικότητα των κεντρικών τραπεζών. Τα πράγματα θα γίνουν δύσκολα πολύ γρήγορα», λέει.

Με λίγα λόγια, θα υπάρξουν μεγάλες επιπτώσεις σε όλα τα περιουσιακά στοιχεία, αν και το πόσο μεγάλες ακριβώς παραμένει απρόβλεπτο.

 

© The Financial Times Limited 2024. All Rights Reserved. Not to be redistributed, copied or modified in any way.
mononews.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation.