Στην ερώτηση «τι κρύβεται πίσω από την αιφνιδιαστική παρέμβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού στις τράπεζες», η απάντηση δεν είναι του ενός εκατομμυρίου, αλλά πολλών εκατομμυρίων.

Αυτό τουλάχιστον φαίνεται ότι υποστηρίζει η Viva, ο πάροχος ηλεκτρονικού χρήματος, στην καταγγελία του οποίου στηρίχθηκε η Επιτροπή Ανταγωνισμού και προχώρησε χθες σε έφοδο στις τέσσερις συστημικές τράπεζες και στην Τράπεζα Αττικής.

Η έρευνα επεκτάθηκε όχι μόνο στα γραφεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών… αλλά ακόμα και στα γραφεία του διατραπεζικού συστήματος ΔΙΑΣ, η διοίκηση του οποίου μόλις την προηγούμενη εβδομάδα είχε διευκρινίσει ότι «οι χρεώσεις της ΔΙΑΣ για τη χρήση της Υπηρεσίας DIASATM ανέρχονται, κατά μέγιστον, στο ποσό των έξι λεπτών του ευρώ (€ 0,06) ανά συναλλαγή» και ότι «πέραν της αμοιβής αυτής, ουδεμία άλλη χρέωση, ανελαστική ή μη, άμεση ή έμμεση επιβάλλεται από τη ΔΙΑΣ».

Πολιτικές προεκτάσεις 

Η είδηση, που έσκασε αιφνιδιαστικά τις πρώτες πρωινές ώρες χθες, συνδέθηκε με τη συζήτηση που αναπτύσσεται το τελευταίο διάστημα για τις τραπεζικές χρεώσεις.

Πολλοί μάλιστα είδαν πίσω από αυτή την κίνηση πολιτικές προεκτάσεις, αφού έχει προηγηθεί η παραίνεση του ίδιου του πρωθυπουργού προς τις τράπεζες να επανεξετάσουν κάποιες από τις τραπεζικές χρεώσεις.

Τον τόνο ωστόσο είχε δώσει ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης όταν στις 22 Οκτωβρίου, δηλαδή 2,5 εβδομάδες περίπου πριν στην ομιλία του κατά το 11ο ετήσιο συνέδριο της ΕΕΔΕ, με θέμα «11th Risk Management and Compliance», κάλεσε τους εκπροσώπους των τραπεζών να έχουν ευήκοα ώτα στην κοινωνία», έτσι ώστε, όπως χαρακτηριστικά είχε δηλώσει τότε ενώπιον μάλιστα τραπεζιτών «να μην υπάρχει η αίσθηση ότι συνεννοούνται στις προμήθειες που επιβάλλουν π.χ. σε θέματα καρτών».

Είναι λοιπόν διαβολική σύμπτωση το γεγονός ότι η αναφορά αυτή συνέπεσε με την καταγγελία και στη συνέχεια με τη συζήτηση που αναπτύχθηκε για τις προμήθειες των τραπεζών ή πρόκειται τελικά για ένα καλά ενορχηστρωμένο timing; Ότι και να είναι … ίσως τελικά να έχει μικρή σημασία, γιατί κάποιες φορές η δυναμική των πραγμάτων είναι αυτή που καθορίζει και την εξέλιξή τους…

Τα γεγονότα

Προς το παρόν ας μείνουμε στα γεγονότα…

Γεγονός Νο 1 είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες τον Ιούλιο του 2018 αποφασίζουν να επιβάλλουν στους κατόχους ξένων καρτών που κάνουν αναλήψεις μετρητών από ATM τράπεζας στην Ελλάδα, προμήθεια από 2 έως 3 ευρώ. Η χρέωση ονομάζεται τέλος άμεσης πρόσβασης (direct access fee), δηλαδή DAF

Γεγονός Νο 2 είναι ότι η κίνηση προκαλεί την αντίδραση εκατοντάδων ευρωπαίων τουριστών κυρίως από χώρες του βορρά, οι οποίοι είναι ασυνήθιστοι σε παρόμοιες χρεώσεις. Παρόμοιες χρεώσεις επιβάλλουν κυρίως οι χώρες του νότου όπως η Ισπανία και εσχάτως η Ελλάδα και η Ιταλία, θέλοντας – ίσως όχι άδικα – να εκμεταλλευτούν το τουριστικό κύμα που υπάρχει στις χώρες τους και να ενισχύσουν τα έσοδά τους.

Γεγονός Νο 3 είναι ότι στο θέμα παρεμβαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εγκαλεί τις ελληνικές τράπεζες ότι παραβιάζουν τον Κανονισμό 924/2009 της Ε.Ε. που ορίζει ότι οι τράπεζες υποχρεούνται να εφαρμόζουν ενιαία τιμολόγηση στους πελάτες τους οπουδήποτε στην Ευρώπη. Με βάση τον σχετικό κανονισμό, αν κάποιος κάνει διασυνοριακές πληρωμές σε ευρώ εντός της Ένωσης, η τράπεζα δεν μπορεί να χρεώσει με παραπάνω ποσό από ό,τι θα χρέωνε για αντίστοιχη συναλλαγή εντός της χώρας στην οποία έχει την έδρα της.

Γεγονός Νο 4 είναι ότι τον Ιούλιο του 2019 οι ελληνικές τράπεζες διευρύνουν τη σχετική χρέωση των 2 έως 3 ευρώ όχι μόνο για τους κατόχους ξένων καρτών που κάνουν ανάληψη μετρητών από ΑΤΜ τράπεζας στην Ελλάδα, αλλά και στους Έλληνες κατόχους καρτών που κάνουν ανάληψη από ATM τράπεζας στην οποία δεν διατηρούν λογαριασμό, κάνοντας δηλαδή χρήση του διατραπεζικού συστήματος ΔΙΑΣ.

Γεγονός Νο 5 είναι ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού γίνεται αποδέκτης καταγγελίας από τη Viva. Η καταγγελία συνοδεύεται με πολυσέλιδη αναφορά για σειρά ενεργειών  που συνιστούν φραγμό εισόδου της στην αγορά.

Το κατά πόσο η επεισοδιακή έφοδος της Επιτροπής Ανταγωνισμού στα γραφεία των τραπεζών είχε πολιτικά κίνητρα ή κίνητρα εντυπωσιασμού είναι μια υπόθεση εργασίας.

Το αποτέλεσμα της έρευνας δεν μπορεί όμως να στοιχειοθετηθεί από υποθέσεις, παρά μόνο από στοιχεία.