Νικόλαος: Φωτογραφίζει την Ελλάδα των ονείρων του

“Θεωρώ τη φύση κορυφαίο δημιουργό” έχει δηλώσει ο Νικόλαος του οποίου η έκθεση φωτογραφίας “Aegean Desert” εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης.

Εύλογος ο τόπος φιλοξενίας της έκθεσης εφόσον οι φωτογραφίες προκύπτουν από τα ταξίδια του Νικόλαου στην Ντόχα και την έρημο του Κατάρ καθώς και το Αιγαίο, το οποίο έχει αλωνίσει εξονυχιστικά -ένα τοπίο εξίσου«ερημικό» μέσα στο άπειρο γαλάζιο του.

Ο Νικόλαος είχε την ευκαιρία να απαθανατίσει την έρημο του Κατάρ ύστερα από πρόσκληση στην Ντόχα από την ίδια την αδελφή του νυν Εμίρη του Κατάρ Αλ Μαγιάσα Μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι, η οποία απολαμβάνει ρόλο μαικήνα των τεχνών στη χώρα της.

Η διάσημη σεΐχα  σκόπευε μάλιστα να μετατρέψει την ελληνική νήσο Οξυά που είχε αγοράσει ο πατέρας της (και πρώην Εμίρης) σε art island (νησί τέχνης). Η επένδυση σε συνεργασία με το αρχιτεκτονικό γραφείο του Στέλιου Αγιοστρατίτη έφτανε τα 300 εκατομμύρια ευρώ και θα επέβαλλε το εμιράτο ως μέκκα σύγχρονης τέχνης στον παγκόσμιο χάρτη.

Με τις δύο αυτές φωτογραφικές σειρές ταξιδιωτικών βιωμάτων του από το Κατάρ και την Ελλάδα, στήνονται ουσιαστικά δύο φωτογραφικές εγκαταστάσεις σε δύο διαφορετικούς προορισμούς:

Στο Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης στην Αθήνα, ορισμένες φωτογραφίες φιλοξενούνται σε πραγματική χειμωνιάτικη σκηνή Βεδουίνων (ονομάζεται μπέιτ αλ σάαρ) η οποία μεταφέρθηκε μέσω της πρεσβείας του Κατάρ ειδικά για την έκθεση και τοποθετήθηκε στην αυλή του Μουσείου.

Κάτω από τη σκέπη της στεγάζονται έντεκα από τα δέκα οχτώ συνολικά φωτογραφικά έργα της έκθεσης. Η εκτύπωσή τους σε αλουμίνιο, υλικό εξαιρετικά ανθεκτικό στις πιο αντίξοες καιρικές συνθήκες, εξασφαλίζει ότι δεν θα φθαρούν παρά την έκθεσή τους σε εξωτερικό χώρο.

Τα στοιχεία της φύσης διαχρονικά εμπνέουν τον φωτογράφο και τον προκαλούν να τα «οικειοποιηθεί» στην τέχνη του.

Στο δεύτερο (ή παράλληλο) κομμάτι της έκθεσης στην Ντόχα, τα έργα παρουσιάζονται σε παραδοσιακό αιγαιοπελαγίτικο ανεμόμυλο που θα κατασκευαστεί στον πολιτιστικό κέντρο Katara.

Γέφυρα ανάμεσα στις δύο φωτογραφικές εγκαταστάσεις, η απεραντοσύνη της φύσης και η ρευστότητα της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα της.

“Ξέρετε έχω επισκεφτεί την έρημο πολλές φορές και στην αρχή νόμιζα ότι θα χαθώ“, εξομολογείται ο Νικόλαoς στο περιθώριο της εκδήλωσης. “Όμως σιγά σιγά άρχισα να αναγνωρίζω το σημείο όπου βρισκόμουν. Αρχικά θεωρούσα ότι οι αμμόλοφοι μετακινούνται διαρκώς. Όχι, παραμένουν έτσι για αιώνες“.

Έχει εξερευνήσει την ελληνική θάλασσα μέχρι τελευταίας ρανίδας στα ταξίδια του με την Axion Hellas.

Εν προκειμένω παρουσιάζονται εξαιρετικής ευκρίνειας φωτογραφικά έργα που λούζονται με τα βαθιά, ζεστά, τοπικά χρώματα. Παραπέμπουν αμυδρά στις αδρές πινελιές της μεταπολεμικής αφηρημένης τέχνης -τηρουμένων των αναλογιών προσιδιάζουν τα έργα του Μαρκ Ρόθκο.

Σταθερό σημείο έμπνευσής του, το απαράμιλλο ελληνικό φως. Εξάλλου και στα κοινωνικά δίκτυα αυτοαποκαλείται με το ποιητικό ψευδώνυμό του “sky light chaser“, εξερευνητής του ορίζοντα.

“Ορισμένοι αναρωτιούνται αν επεμβαίνω ηλεκτρονικά στις φωτογραφίες μου και εγώ πάντα απαντώ αρνητικά”, σημειώνει. “Απλώς καταγράφω την πραγματικότητα. Μία πραγματικότητα που οποιοσδήποτε μπορεί να συναντήσει εάν έχει υπομονή και εάν βρεθεί στο σωστό σημείο“. Και για αυτό “θεωρώ βλάσφημο να πειράζεις τα έργα της φύσης“.

Όλα ξεκίνησαν εξ απαλών ονύχων:  “Μικρός φωτογράφιζα οικογενειακά πρόσωπα αλλά σταδιακά τα μοντέλα μου μεγάλωσαν και άρχισαν να μου κάνουν παράπονα“, παρατηρεί παιγνιωδώς.

Τώρα πια δεν φωτογραφίζει ποτέ πορτρέτα. Στη συγκεκριμένη έκθεση εξαιρούνται δύο εικόνες με τίτλο Looking West και Looking East όπου διαφαίνονται μακριά στον ορίζοντα δύο ανθρώπινες φιγούρες.

Στην έκθεση τα έργα έχουν στηθεί αντικριστά ώστε να φαίνεται σαν τα δύο σώματα να αλληλοκοιτάζονται, να συνομιλούν: ο καταριανός κοιτάζει προς Δυσμάς και ο Ηγούμενος από την Κρήτη προς Ανατολάς.

Πολλές φορές παίζει με το φωτογραφικό μέσο ώστε να εξερευνά καινούργια αισθητικά μονοπάτια: δεκάδες φορές πέταξε μακριά στην έρημο μία μεγάλου μεγέθους φωτογραφία από  αλουμίνιο η οποία απεικόνιζε το πέλαγος έξω από τους Λειψούς για να βρει την ιδεατή της θέση πάνω στην άμμο και έτσι να τη φωτογραφίσει.

Το αποτέλεσμα, μία φωτογραφία στην έρημο της φωτογραφίας του στο Αιγαίο. Έτσι προέκυψε το έργο που τιτλοφορείται Aegean in the Desert.

Υπάρχει και το αντίστοιχο Desert in the Aegean που δοκίμασε στον βυθό μιας παραλίας στην Αντίπαρο με μια φωτογραφία από την έρημο.

Εν προκειμένω, μέσα στη θάλασσα βύθισε το έργο Elusive Summit (Φευγαλέα κορυφή…): στις κανονικές της διαστάσεις αυτή η φωτογραφία απεικονίζει την κορυφή ενός αμμόλοφου να “σβήνει” από τον αέρα που φυσάει.

“Είδα τα σχήματα και τα τοπία της ερήμου και μου θύμισαν Ελλάδα, το πώς μετακινούνται τα κύματα της θάλασσάς της”, εξηγεί ο φωτογράφος για τη μούσα του. Έτσι θάλασσα και έρημος συναντιούνται σε αέναο διάλογο φωτίζοντας μυστικά η μια την άλλη.

Οι ίδιες μεταμορφώσεις και μετατοπίσεις δημιουργούν την παραίσθηση ότι το μόνο που τις διαφοροποιεί παραμένει (και πάλι) το χρώμα…

Επειδή όταν φωτογραφίζει ακούει μουσική, η επιμελήτρια της έκθεσης Μαριλένα Κουτσούκου σκέφτηκε να επενδύσει το χώρο με μελωδίες που δημιούργησαν ειδικά για την έκθεση η Ευανθία Ρεμπούτσια και η καταριανή Ντάνα Αλφαρντάν.

Η πρώτη επαφή του πρίγκιπα Νικόλαου με τη φωτογραφία πραγματοποιήθηκε τα καλοκαίρια των παιδικών του χρόνων στην Ισπανία όταν παρατηρούσε τον θείο του και βασιλιά Χουάν Κάρλος (μέσω της βασίλισσας Σοφίας, αδελφής του πατέρα του) να φωτογραφίζει φίλους και συγγενείς χρησιμοποιώντας μακροσκοπικό φακό.

Σταδιακά άρχισε να συλλέγει φακούς και διάφορα φωτογραφικά γκάτζετ μέχρι που μια φορά έχασε τα πάντα σε ένα ταξίδι του στην Μπανκόγκ.

Έκτοτε δανειζόταν διάφορες φωτογραφικές μηχανές μέχρι που η σύζυγός του πριγκίπισσα Τατιάνα (nee Μπλάτνικ) του δώρισε μία ψηφιακή κάμερα. Σε ένα ταξίδι τους στην Αριζόνα την οποία φωτογράφιζε καταγοητευμένος ομολόγησε στη συμβία του πως ήθελε να αφοσιωθεί στη φωτογραφία, πράγμα που και εκείνη υποστήριζε εκ βαθέων.

Το 2013 όταν εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Αθήνα (τρία χρόνια μετά τον γάμο τους στις Σπέτσες) άρχισε η συστηματική, “επαγγελματική” (αν μπορεί να προσδιοριστεί έτσι η Τέχνη) φωτογραφική του πορεία.

Πρώτη φορά παρουσίασε έργα του στον οίκο Christie’s στο Λονδίνο ενώ ύστερα από τέσσερις μήνες συμμετείχε στην ομαδική έκθεση που διοργάνωσε η εφημερίδα New York Times στο πλαίσιο ενός συνεδρίου στο Κατάρ. Εκεί γνώρισε την Αλ Μαγιάσα που ύστερα τον κάλεσε να φωτογραφίσει την έρημό της…

Εκθέσεις με τα φωτογραφικά έργα του Νικόλαου έχουν παρουσιαστεί στη Μελβούρνη (όπου το 2018 πραγματοποιήθηκε η πρώτη του ατομική έκθεση με τίτλο Phos: a Journey of Light) και την Κοπεγχάγη (Celestial Choreography, δηλαδή Ουράνια Χορογραφία). Έχουν επίσης συμπεριληφθεί στο βιβλίο A Taste of Greece (Γεύση της Ελλάδας) του εξαιρετικού εκδοτικού οίκου teNeus.

Η φωτογραφία που ξεχωρίζει από την τωρινή έκθεση τιτλοφορείται Black Gold, Naturally και στέκεται μοναχικά σε έναν τοίχο χωρίς να συνδιαλέγεται με την αντίστοιχή της από το Αιγαίο. Αγαπημένο έργο και του ίδιου του καλλιτέχνη, που ενδεχομένως να αισθάνεται κάποιες φορές την ίδια μοναξιά μέσα στην πολυκοσμία που πάντα τον πολιορκεί.

Ο νόστος εξάλλου διαχρονικά απασχόλησε το τρίτο παιδί και δεύτερο γιο του Κωνσταντίνου.

Παρότι γεννήθηκε στη Ρώμη, γαλουχήθηκε κατ’ οίκον με ελληνική παιδεία ενώ όταν μετοίκησε με την οικογένειά του στο Λονδίνο φοίτησε στο περίφημο τότε ελληνικό σχολείο (στην ίδρυση του οποίου συνέβαλε ο πατέρας του).

Έτσι και στη συγκεκριμένη έκθεση αναζητά τις πολιτισμικές ρίζες και τις συγγένειες των δύο εθνών σε μια προσπάθεια να εντοπίσει τα χαρακτηριστικά που συνιστούν την έννοια της πατρίδας. Στην καρδιά του πάντως πλημμυρίζει το ελληνικό Αιγαίο.

Όταν ένας επισκέπτης στα εγκαίνια της έκθεσης τον αποκαλεί “Εξοχότατο“, εκείνος γελάει και απαντά: “όχι, όχι, παρακαλώ απλώς Νικόλαε” .

Πληροφορίες: 

Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης, Αγίων Ασωμάτων 22 και Διπύλου 12

Διάρκεια έκθεσης: 10 Οκτωβρίου 2019 – 19 Ιανουαρίου 2020