Έσπασαν τα δεσμά του φόβου για τους Έλληνες καταθέτες, οι οποίοι δείχνουν πλέον, πολύ μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα, καθώς το ρίσκο της χώρας έχει αποκλιμακωθεί , δίνοντας τη θέση του, στη βαθμιαία επιστροφή στην κανονικότητα.

Αυτά φαίνεται να είναι τα κεντρικά μηνύματα που εκπέμπονται μέσα από τα επίσημα στοιχεία του Ταμείου Εγγύησης  Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ). Στοιχεία τα οποία καταγράφουν την αλματώδη άνοδο που παρουσιάζουν οι…μη εγγυημένες καταθέσεις. Δηλαδή τα ανασφάλιστα, αποταμιευτικά διαθέσιμα ιδιωτών και επιχειρήσεων , των οποίων τα υπόλοιπα ξεπερνούν το «πλαφόν» των 100.000 ευρώ, ανά δικαιούχο λογαριασμού ,σε κάθε μία από τις τράπεζες που λειτουργούν στη χώρα.

Όπως προκύπτει από την τελευταία, ετήσια έκθεση του ΤΕΚΕ, το συνολικό ύψος των καταθέσεων που δεν καλύπτονται από εγγυήσεις σε περίπτωση…τραπεζικού ατυχήματος, ήταν στα 27,748 δισ. ευρώ στα τέλη του 2018. Πρόκειται για αύξηση της τάξεως του 45,7% , αν συγκριθούν με τα 19,041 δις των μη εγγυημένων καταθέσεων , στα τέλη του Ιουνίου του 2015 , όταν και τέθηκαν σε εφαρμογή τα capital controls. Τα οποία σήμερα συμπληρώνουν 1.515 μέρες ζωής και όπως όλα δείχνουν, η πλήρης άρσης τους θα γίνει εντός του ερχόμενου Σεπτεμβρίου. Πιθανότατα θα ανακοινωθεί από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, αφού ήδη έχει δοθεί το «πράσινο φως» από την Τράπεζα της Ελλάδος.

Αν μη τι άλλο ,τα στοιχεία έρχονται να καταδείξουν ότι ήδη οι Έλληνες καταθέτες έχουν ξεθαρρέψει, διαβλέποντας ότι δεν υπάρχουν στον ορίζονται οι κίνδυνοι ή έστω οι φοβίες του παρελθόντος.

Το καταθετικό παζλ και η ερμηνεία

Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό, ότι οι μη εγγυημένες καταθέσεις «τρέχουν» καταφανώς με πολύ μεγαλύτερους ρυθμούς, συγκριτικά με τις άλλες δυο κατηγορίες καταθέσεων, που αποτελούν μετρήσιμα στοιχεία για το ΤΕΚΕ. Ήτοι τις εγγυημένες και τις επιλέξιμες καταθέσεις.

Στην πρώτη περίπτωση, εγγυημένες είναι οι καταθέσεις των οποίων τα υπόλοιπα είναι μέχρι 100.000 ευρώ ανά δικαιούχο λογαριασμού, σε κάθε τράπεζα. Αφαιρουμένων των τυχών ληξιπρόθεσμων οφειλών προς αυτήν, στη περίπτωση τεθεί ζήτημα αποζημίωσης των καταθετών.

Τον Ιούνιο του 2015 το σύνολο των εγγυημένων καταθέσεων ήταν 111,241 δισ. ευρώ, ενώ στα τέλη του 2018 έφτασαν στα 104,327 δισ. σημειώνοντας ποσοστιαία αύξηση 12,6%.

Από την άλλη πλευρά επιλέξιμες χαρακτηρίζονται οι καταθέσεις, που μπαίνουν στα γενικότερο «καλάθι» της αξιολόγησης του Ταμείου Εγγύησης των Καταθέσεων.  Πρόκειται δηλαδή για το συγκερασμό εγγυημένων και μη εγγυημένων καταθέσεων. Το ύψος λοιπόν των επιλέξιμων καταθέσεων ( στις οποίες δεν περιλαμβάνεται ο Δημόσιος Τομέας, ούτε και οι καταθέσεις για ίδιο λογαριασμό των τραπεζών) ήταν στα 118,214 δις ευρώ στα τέλη του Ιουνίου του 2015 και έφτασε στα 132,07 δισ. στα τέλη του 2018. Καταγράφοντας αύξηση 18,2%.

Σε απόλυτα νούμερα, οι επιλέξιμες καταθέσεις έχουν ενισχυθεί κατά 20, 35 δισ. ευρώ, εκ των οποίων οι εγγυημένες καταθέσεις έχουν αυξηθεί κατά 11,65 δισ. και οι μη εγγυημένες κατά 8,7 δις ευρώ.

Εκτιμάται ότι η ποσοστιαία υπεροχή που εμφανίζουν οι ανασφάλιστες καταθέσεις, οφείλεται πρωτίστως στις επιχειρήσεις και ειδικά σε εκείνες του τουριστικού τομέα και του λιανεμπορίου. Με καθοριστικό στοιχείο την εκτεταμένη χρήση των ηλεκτρονικών πληρωμών, μέσω καρτών POS. Όμως και από πλευράς ιδιωτών φαίνεται να υπάρχει μεγαλύτερη προθυμία στο να ενισχύσουν τα καταθετικά τους υπόλοιπα. Παρά το γεγονός ότι τα επιτόκια είναι αναιμικά, ενώ παράλληλα ένας σημαντικός όγκος κεφαλαίων παραμένει ακόμη εκτός τραπεζικού συστήματος, σε κάθε είδους ατομικές κρυψώνες και με ιδιαίτερη προτίμηση στις τραπεζικές θυρίδες.

Σε ότι αφορά το ΤΕΚΕ, που είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και εποπτεύεται από τον υπουργό οικονομικών, πέρασε προ μηνών τα δικά του stress tests. Η άσκηση προσομοίωσης αφορούσε τον έλεγχο της χρηματοδοτικής του ικανότητας και έγινε με τις κατευθυντήριες γραμμές που χάραξε η Ευρωπαϊκή Αρχή των τραπεζών (EBA). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η χρηματοδοτική ικανότητα του ΤΕΚΕ ,που έχει ως ιδρυτικούς φορείς την Τράπεζα της Ελλάδος και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, είναι αρκετά ικανοποιητική με περιθώρια βελτίωσης.

Στο σκέλος της κάλυψης των καταθέσεων, υπάγονται εν συνόλω 18 τράπεζες. Εξ αυτών οι 15 έχουν έδρα την Ελλάδα. Πέραν των τεσσάρων συστημικών ( Πειραιώς, Εθνική, Alpha Bank, Eurobank) συγκαταλέγονται η Attica bank, οι συνεταιριστικές Ηπείρου, Δράμας, Θεσσαλίας, Καρδίτσας, Σερρών, Χανίων και Παγκρήτια, όπως επίσης η Praxia, η Aegean Baltic Bank που έχει περάσει στον έλεγχο Fund, αλλά και η Επενδυτική Τράπεζα Ελλάδος που ελέγχεται από τον όμιλο της Motor Oil και θα αναπτυχθεί ως Optima Bank.  Οι άλλες τρεις ξένες τράπεζες που είναι επίσης μέλη του ΤΕΚΕ είναι n Bank of America, η Bank Saderat και η τουρκική Ziraat Bank.

Λίγες οι τράπεζες, 34,9 εκατ. λογαριασμοί καταθέσεων

Δηλωτικό των ανακατατάξεων που έχουν επέλθει στο τραπεζικό τοπίο στα χρόνια της κρίσης, είναι ότι το 2009 κάλυψη καταθέσεων από το ΤΕΚΕ είχαν… 35 τράπεζες με έδρα την Ελλάδα και άλλες τέσσερις ξένες. Τον Ιούνιο του 2015 υπό την «αιγίδα» του ΤΕΚΕ ήταν 21 τράπεζες.

Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων που προσφέρει από τα μεγαλύτερα καταθετικά επιτόκια της αγοράς, δεν καλύπτεται από το Ταμείο Εγγύησης των καταθέσεων. Στην προκειμένη περίπτωση το καταθετικό ρίσκο είναι να μην πτωχεύσει το… υπουργείο οικονομικών.

Κατά τα άλλα στην παρούσα φάση υπάρχουν στις τράπεζες…34,988 εκατομμύρια λογαριασμοί καταθέσεων, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων έχει μικροποσά, ήσσονος σημασίας.