Με κριτήριο την γρήγορη υλοποίηση του έργου για τη διασύνδεση Αττικής-Κρήτης και την αποφυγή επιπλοκών και καθυστερήσεων, το υπουργείο Ενέργειας στηρίζει διακριτικά την επιλογή  ΑΔΜΗΕ με χρηματοδότηση ΕΣΠΑ και στόχο την ολοκλήρωση  του εντός του 2022.

Η διαπίστωση αυτή ενδεχομένως σε συνδυασμό με το μηδενικό αποτέλεσμα των επαφών των δύο εταιρειών ΑΔΜΗΕ-EuroAsia έφερε την προσφυγή του EuroAsia στο Συμβούλιο της Επικρατείας και το Διοικητικό Εφετείο, με αποτέλεσμα πλέον η πορεία του έργου να κρίνεται από αυτές τις αποφάσεις.

Ο Σεπτέμβριος είναι ο κρίσιμος μήνας για την εξέλιξη του έργου καθώς στις 5/9 εκδικάζεται η προσφυγή του EuroAsia στο ΣτΕ ενώ η EuroAsia έχει προσφύγει στο διοικητικό Εφετείο Αθηνών  κατά της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για την απόφασή της να αναθέσει στην «Αριάδνη» το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική και η αίτηση αυτή επίσης θα συζητηθεί το Σεπτέμβριο.Υπενθυμίζεται ότι η Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών απέρριψε  την προσφυγή  του EuroAsia κατά του διαγωνισμού της «Αριάδνης» για τους Σταθμούς Μετατροπής της ηλεκτρικής διασύνδεσης  Συνεχούς Ρεύματος μεταξύ Κρήτης και Αττικής.

Με τις δύο κρίσιμες νομικές αποφάσεις να αναμένονται, συνεχίζονται οι διαγωνισμοί του ΑΔΜΗΕ τόσο για την προμήθεια καλωδίων για τον οποίο έχουν ήδη κατατεθεί προσφορές όσο και για τους σταθμούς μετατροπής που λήγει στις 30 Αυγούστου.

Αν το Συμβούλιο της Επικρατείας απορρίψει την Αίτηση,  οι διαγωνισμοί θα  εξελιχθούν κανονικά και το έργο δεν θα καθυστερήσει. Αν όμως η Αίτηση γίνει δεκτή, τότε υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τα χρονοδιαγράμματα να τιναχθούν στον αέρα και να μην επιτευχθεί ο στόχος του υπουργείου για υλοποίηση του σημαντικού project το συντομότερο δυνατό.

Τι λέει η Κομισιόν

Πριν λίγες ημέρες η Κομισιόν τοποθετήθηκε στο θέμα της διαμάχης των δύο εταιρειών, μέσω της επιστολής Μπόρχαρτ, στην οποία τονίζεται ότι εταιρείες όπως η εταιρεία Αριάδνη δεν είναι επιλέξιμοι για το συγκεκριμένο έργο από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό. Τούτο σημαίνει ότι η ελληνική εταιρεία δεν μπορεί να διεκδικήσει τη λειτουργία της κάτω από το καθεστώς των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), κατ’ επέκταση πρόκειται να χαθεί η προβλεπόμενη για το έργο, κοινοτική χορηγία, ύψους 335 εκατ. ευρώ.

Η Κομισιόν επισημαίνει  στην ελληνική κυβέρνηση,   ότι η διασύνδεση Αττικής – Κρήτης που προωθεί ο ΑΔΜΗΕ, θα απενταχθεί από τα επιχορηγούμενα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος και θα μπορεί να κατασκευαστεί μόνο ως εθνικό έργο, εφόσον η ελληνική πλευρά επιμείνει να εφαρμόζει την απόφαση της ΡΑΕ, που το 2018, παρά τις κοινοτικές ενστάσεις, είχε προχωρήσει σε απευθείας ανάθεση του project στην εταιρεία Αριάδνη.

Τέλος ο κ. Μπόρχαρτ καλεί την ελληνική πλευρά να εφαρμόσει τον περίφημο «Οδικό Χάρτη» του έργου που έχει καταρτίσει η Κομισιόν, με όλα τα τεχνικά, χρηματοδοτικά και θέματα διασυνδεσιμότητας μεταξύ των διαφορετικών τμημάτων του έργου, δηλαδή των Αττικής – Κρήτης, Κρήτης – Κύπρου και Κύπρου – Ισραήλ. Σημειώνει μάλιστα πως αν η ελληνική πλευρά δεχόταν να υπογράψει τον Χάρτη, τότε αυτό θα επέτρεπε στην εταιρία Αριάδνη να αποτελέσει το ειδικό όχημα για το Κρήτη – Αττική ως τμήμα φυσικά του ευρύτερου έργου, δηλαδή του διευρωπαϊκού project Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ.

Ποιες είναι οι διαφωνίες των δύο πλευρών

Οι διαφωνίες των δύο πλευρών ΑΔΜΗΕ και EuroAsia αφορούν τεχνικά, οικονομικά θέματα αλλά και τη διαδικασία των διαγωνισμών.

Τον περασμένο Ιούλιο, οι διαπραγματεύσεις  μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, δηλαδή του ελληνικού ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) και της κυπριακής εταιρείας Euroasia Interconnector ltd,  κατέρρευσαν και η  Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ανέθεσε  στην εταιρεία ειδικού σκοπού Ariadne Interconnection του ΑΔΜΗΕ την υλοποίηση του ελληνικού τμήματος του  μεγάλου έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας).

  1. Πρώτα η διασύνδεση Κρήτης –Αττικής ή όλο μαζί;

Ακολούθησε  αλληλογραφία μεταξύ του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της ΕΕ,  με κύρια διαφωνία αν το έργο θα προκηρυχθεί όλο μαζί ως συνολικό πρότζεκτ και ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI),  ή αν θα προηγηθεί η  υλοποίηση του τμήματος Κρήτης – Αττικής. Η ελληνική πλευρά επέλεξε να προχωρήσει το τμήμα του έργου που αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Αττικής, καθώς για το ΥΠΕΝ  προείχε η ασφάλεια εφοδιασμού της Κρήτης και  τόνιζε την επείγουσα ανάγκη διασύνδεσης του νησιού με την ηπειρωτική χώρα,  λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα μεγάλο μέρος των μονάδων παραγωγής ενέργειας του νησιού, πρέπει να σταματήσουν  το 2020 τη λειτουργία τους, για περιβαλλοντικούς λόγους.

  1. Οι τεχνικές προδιαγραφές –η Διασφάλιση Διαλειτουργικότητας της διασύνδεσης Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας

Ο Φορέας Υλοποίησης (EuroAsia) όπως και η Κομισιόν επιμένει στην ανάγκη διασφάλισης της διαλειτουργικότητας του όλου συστήματος, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μόνο με εξασφάλιση της συμβατότητας της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής με τα υπόλοιπα σκέλη του έργου (δηλ. Κρήτη-Κύπρος, Κύπρος-Ισραήλ) ώστε να καταστεί εφικτή η διασύνδεση της ενεργειακά και ηλεκτρικά απομονωμένης Κύπρου με το ελληνικό και κατ’ επέκταση ευρωπαϊκό σύστημα. Όπως λένε «η επιμονή της ελληνικής πλευράς να διαχωρίσει το έργο για να προκηρύξει η ίδια ξεχωριστό διαγωνισμό με ξεχωριστές τεχνικές προδιαγραφές καθιστά ανέφικτή την συνολική σύνδεση του έργου».

Η ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector έχει σχεδιαστεί και εγκριθεί από τις Ρυθμιστικές Αρχές Κύπρου και Ελλάδας σαν ενιαίο πολυτερματικό σύστημα (multiterminal system).

Έχει επιβεβαιωθεί από όλους τους κατασκευαστές σταθμών μετατροπής (HVDC Converter Stations) και εξειδικευμένους τεχνικούς συμβούλους και Ευρωπαίους διαχειριστές ότι δεν είναι δυνατή η διασφάλιση της διαλειτουργικότητας του συστήματος εάν αυτό αναπτυχθεί τμηματικά (δηλ. σαν multiterminal – multivendor) αλλά μόνο διαμέσου ενιαίας ανάπτυξης (multiterminal single vendor) που διασφαλίζεται διαμέσου μιας ενιαίας προκήρυξης.

  1. Διαδικασίες προμηθειών

Άλλη  διαφωνία των δύο πλευρών αφορά τις διαδικασίες προμηθειών. Η ελληνική πλευρά θεωρούσε  ότι, με δεδομένο ότι το κόστος διασύνδεσης Αττικής-Κρήτης θα ανακτηθεί από τους Έλληνες καταναλωτές,  έπρεπε να διεξαχθεί διαγωνισμός σύμφωνα με τους κανόνες περί δημοσίων συμβάσεων, ώστε να εξασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα και η διαφάνεια της διαδικασίας. Από την άλλη, η Κομισιόν υποστήριζε τη διαδικασία των ενοποιημένων προμηθειών και για τα τρία σκέλη του έργου (Αττική – Κρήτη, Κρήτη – Κύπρος, Κύπρος – Ισραήλ).

  1. Το αρχικό κεφάλαιο και οι χρηματοδοτήσεις

Όσον αφορά το αρχικό κεφάλαιο της εταιρείας ειδικού σκοπού (SPV) του έργου, το ΥΠΕΝ θεωρεί ότι η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της ΕΕ, δίνει  περιθώριο για επανακαθορισμό του μετοχικού κεφαλαίου, κάτω των 200 εκατ. ευρώ,  εάν δοθούν εγγυήσεις χρηματοδοτικής επάρκειας από την κυπριακή Euroasia Interconnector ltd.

Κι αυτό γιατί για να προχωρήσει ένα έργο της κλίμακας της διασύνδεσης Αττικής-Κρήτης, πρέπει να εξασφαλιστούν από την αρχή κεφάλαια και τραπεζικός δανεισμός. Η Ariadne Interconnection διαθέτει μετοχικό κεφάλαιο 200 εκατομμύρια ευρώ, ικανό να εξασφαλίσει το σύνολο του δανεισμού που απαιτεί το έργο, ενώ, «η Euroasia Interconnector ltd,  σύμφωνα με τις εγγράφως κατατεθειμένες προτάσεις της, διαθέτει κεφάλαιο 24.000 ευρώ».

Η Euroasia Interconnector, σύμφωνα με πληροφορίες, φέρεται να έχει υποβάλλει στην Κομισιόν αίτημα χρηματοδότησης του έργου, το οποίο όμως δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί εάν δεν συνυπογράψει και η ελληνική πλευρά.

  1. Ο Οδικός χάρτης

Η Κομισιόν καλεί την Ελλάδα να εφαρμόσει τον περίφημο «Οδικό Χάρτη» του έργου που έχει καταρτίσει, με όλα τα τεχνικά, χρηματοδοτικά και θέματα διασυνδεσιμότητας μεταξύ των διαφορετικών τμημάτων του έργου, δηλαδή των Αττικής – Κρήτης, Κρήτης – Κύπρου και Κύπρου – Ισραήλ. Σημειώνει μάλιστα πως αν η ελληνική πλευρά δεχόταν να υπογράψει τον Χάρτη, τότε αυτό θα επέτρεπε στην εταιρία Αριάδνη να αποτελέσει το ειδικό όχημα για το Κρήτη – Αττική ως τμήμα φυσικά του ευρύτερου έργου, δηλαδή του διευρωπαϊκού project Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ.