ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Την προσωπικότητα του Γιάννη Τσαρούχη ως πνευματικού ανθρώπου, γνήσιου εκφραστή της ελληνικής παιδείας, λάτρη της αριστείας, κλασσικού αλλά και επαναστάτη ανέδειξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Προκόπης Παυλόπουλος, εγκαινιάζοντας στην Άνδρο και στο Ίδρυμα Κυδωνιέως, την έκθεση «Γιάννης Τσαρούχης, επίκαιρος και διαχρονικός», παρουσία και της υπουργού Πολιτισμού κ. Λίνας Μενδώνη.
Η κορυφαία εικαστική έκθεση παρουσιάζει 100 έργα του κορυφαίου έλληνα ζωγράφου, που υπήρξε εισηγητής μια κοσμοπολίτικης ελληνικότητας στην ζωγραφική, με επιμέλεια της Ιστορικού Τέχνης Αθηνάς Σχινά και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά γεγονότα του εφετινού ελληνικού καλοκαιριού.
Το Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως της Άνδρου, για την πραγματοποίηση της εφετινής έκθεσης με σκοπό να παρουσιάσει έναν πραγματικά διεθνώς καταξιωμένο καλλιτέχνη, συνεργάστηκε με το Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη και την Νίκη Γρυπάρη και με την Συλλογή πολλαπλών και πρωτοτύπων έργων του χαρισματικού κ. Δημήτρη Τσίτουρα, ενός μακροχρόνια αφοσιωμένου, στενού και αγαπητού φίλου του ζωγράφου, που δημιούργησε τη μοναδική στο είδος της Συλλογή του, το βιβλίο της οποίας κλείνει κι αυτό 30 χρόνια από την πρώτη του έκδοση.
«Δυστυχώς επικρατεί ακόμη η δικτατορία των μετρίων»
Ο κ. Παυλόπουλος, αναφερόμενος στην τέχνη του Γιάννη Τσαρούχη, σημείωσε ότι αποδεικνύει ότι ήταν είναι και θα είναι επίκαιρος και διαχρονικός. Μιλώντας γι αυτόν, στάθηκε στην προσωπικότητα του ως γνήσιου εκφραστή αυτού που λέμε κλασσική ελληνική παιδεία. «Είναι άδικο να βλέπουμε μόνο την πλευρά του ζωγράφου και όχι την άλλη την πνευματική του πλευρά», σημείωσε.
«Ο Αντρέ Μαλρώ στην ομιλία του στις 28 Μαΐου το 1959 μιλώντας για την ελληνική παιδεία, είπε ότι η παιδεία είναι το σύνολο των έργων της τέχνης και του πνεύματος. Η παιδεία περιλαμβάνει τα έργα της τέχνης και του πνεύματος στο βαθμό που ανταποκρίνονται στο επίπεδο του πολιτισμού που διακρίνει κάθε λαό και κάθε έθνος. Αυτής της παιδείας είναι γνήσιος εκπρόσωπος ο Γιάννης Τσαρούχης. Αν δούμε το λόγο του, τα γνωμικά του, αντιλαμβανόμαστε την πνευματική του πλευρά. Για τον Γιάννη Τσαρούχη, δεν ξέρουμε αν είναι ένας ζωγράφος που εκφράστηκε και με τον πνεύμα του ή ένας πραγματικός εκπρόσωπος του πνεύματος που εκφράστηκε και με τη ζωγραφική του.
Πιστεύω ότι είναι το δεύτερο, ο Γιάννης Τσαρούχης ήταν ένας πνευματικός άνθρωπος που υπηρέτησε το πνεύμα και εκφράστηκε και με τη ζωγραφική του. Είναι εκφραστής της παιδείας, είναι από τους λίγους εκπροσώπους του πνεύματος και παρέμεινε αυθεντικά ελληνικός, και περισσότερο επηρέασε παρά επηρεάστηκε. Είναι κλασσικός γιατί αγάπησε επηρεάστηκε και εμπνεύστηκε από την παράδοση.
Όμως ο Γιάννης Τσαρούχης δεν είναι μόνο κλασσικός είναι και επαναστάτης. Όπως είπε ο Ελύτης, αποκάλυψε την αξία της παράδοσης απελευθερώνοντάς την από τα περιττά. Η μεγάλη συνεισφορά του Τσαρούχη είναι ότι διέσωσε την ουσία τις αρχές και τις ρίζες της παράδοσης. Επαναστάτης γιατί την απάλλαξε από τα περιττά, κλασσικός γιατί μας παρέδωσε την ουσία της.
Ο Γιάννης Τσαρούχης ζούσε και πέθανε σε μια μικρή κάμαρα, σε ένα σιδερένιο κρεββάτι, και ο επαναστατικός κλασικισμός του αποδεικνύεται από κάτι άλλο. Στα χρόνια της δικτατορίας, πολλοί είχαν μείνει με την εντύπωση ότι οι συνταγματάρχες θα έμεναν για καιρό. Και όταν η Μελίνα είπε στον Τσαρούχη γι αυτόν τον φόβο της, ο Τσαρούχης της απάντησε:
«Οι συνταγματάρχες θα φύγουν και μάλιστα κακήν κακώς. Αυτό από το οποίο δεν θα απαλλαγούμε είναι η δικτατορία των μετρίων». Ο Γιάννης Τσαρούχης ήταν ο εκφραστής της αριστείας. Αυτός ο λαός αν θέλει να πάει μπροστά πρέπει να αναγνωρίζει ότι μεγάλο και σημαντικό έχει. Δεν τον τιμήσαμε όσο έπρεπε τον Γιάννη Τσαρούχη, απλώς μέσα από αυτή την παράλειψη αναδείξαμε αυτό που έλεγε ο Τσαρούχης: Δυστυχώς επικρατεί ακόμη η δικτατορία των μετρίων».
Λίνα Μενδώνη: Το έργο του Τσαρούχη είναι κλασσικό, λαϊκό, ερωτικό, ποιητικό
Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων, η υπουργός Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη, αναφέρθηκε στις μνήμες της από τον Γιάννη Τσαρούχη όταν άκουγε τις συζητήσεις του στην Τζια, όταν ήταν νεαρή αρχαιολόγος:
«Πέρασαν 30 χρόνια που έφυγε ο Τσαρούχης και το έργο του γίνεται με το χρόνο όλο και πιο συναρπαστικό, απολύτως κλασσικό παραμένοντας συγχρόνως λαϊκό, ερωτικό, ποιητικό. Ο Πλους μας προσκαλεί και μας προκαλεί να πλεύσουμε προς τη γνώση με την πυξίδα να δείχνει σταθερή πορεία και στόχο την ανάδειξη των αξιών του σύγχρονου πολιτισμού μας.
Είμαι βέβαιη ότι σήμερα ο Τσαρούχης είναι ευτυχής βλέποντας τις δημιουργίες του στην Άνδρο. Αγαπούσε τις Κυκλάδες. Την αγωνία και τη λιτότητα που εκπέμπει η φύση και η τέχνη τους στη μακρά ιστορική τους διάρκεια. Και αυτό το έλεγε ο ίδιος, όταν νεαρή αρχαιολόγος του είχα τη μοναδική τύχη να παρακολουθήσω τις συζητήσεις του με του ομότεχνούς του, απολαμβάνοντας τη σαλάτα των αχινών από τα πεντακάθαρα νερά της Τζιας.»
Αναφερόμενη στο έργο του Ιδρύματος Κυδωνιέως, τόνισε ότι θα έχει πάντα τη στήριξη του υπουργείο Πολιτισμού: «Είναι άξια επαίνου η διαρκής αγάπη που εκφράζεται μέσα από τις δραστηριότητες του ιδρύματος τόσο για την τέχνη και τον πολιτισμό όσο και για το νησί της Άνδρου. Οι υποτροφίες σε αποφοίτους Λυκείου, τα μαθήματα μουσικής παιδείας και κεραμικής, το πλήθος εκδηλώσεων και το εκδοτικό έργο του Ιδρύματος προσφέρει παιδεία και πολιτισμό αλλά και αγάπη για τον τόπο», σημείωσε.
Η ιστορικός Τέχνης Αθηνά Σχινά σημείωσε:
«Εφέτος ολοκληρώνονται 25 χρόνια από την αρχή λειτουργίας του εικαστικού θεσμού «ΠΛΟΕΣ» στο Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως της Άνδρου. Παράλληλα, η χρονιά αυτή έχει απόσταση 30 χρόνων από τότε που ο κορυφαίος Γιάννης Τσαρούχης άφησε τον μάταιο κόσμο μας, για τις γειτονιές των αγγέλων. Πρόκειται για μια διπλή επομένως επέτειο, που δίνει πολλαπλές αφορμές για να φέρει κανείς, με τον πλέον δόκιμο κι αντιπροσωπευτικό τρόπο, αυτόν τον μέγιστο καλλιτέχνη στο προσκήνιο, μέσα από την αξεπέραστη κι ανεξάντλητη σε σημασίες ζωγραφική του. Κι ο λόγος δεν είναι τυπικός, αλλά ουσιώδης, τόσο σε πνευματικό, όσο και σε αισθητικό επίπεδο.
Ο Γιάννης Τσαρούχης μπορεί να είναι ένας ξεχωριστός εικαστικός δημιουργός της Γενιάς του ’30, αλλά είναι εκείνος που πρωτοστατώντας, άνοιξε τον δρόμο για μια διαφορετική προσέγγιση της ζωγραφικής, μέσα από ρηξικέλευθες λύσεις και νεωτερικές αντιλήψεις, που γεφύρωσαν διαλεκτικά την ανατολίτικη κοσμοθέαση με την δυτικότροπη.»
Όπως αντιστοίχως εισηγητές της κοσμοπολίτικης ελληνικότητας υπήρξαν όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί και διανοητές εκείνης της κορυφαίας γενιάς (Σεφέρης, Ελύτης, Εμπειρίκος, Κάλας, Τόμπρος, κλπ) που χάραξε ανεξίτηλα τα ελληνικά γράμματα και τον ελληνικό πολιτισμό μπολιάζοντας τον με το ευρωπαϊκό πνεύμα.
Διάρκεια έκθεσης : 27/07 έως 30/09/19.
Το ίδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως
Το Ίδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως, από το 1993 που δημιουργήθηκε (με κληροδότημα των Ιδρυτών του) έχει στηρίξει κι αναδείξει τον πολιτισμό στο πλαίσιο του θεσμού Πλόες.
Μέχρι σήμερα έχει παρουσιάσει τη δουλειά 240 καλλιτεχνών.
Η Μαρίκα Κυδωνιέως και ο αδελφός της Λεωνίδας Σιγάλας είχαν έφεση στις τέχνες και το απραγματοποίητο όνειρο τους υπήρξε κινητήριος μοχλός στη δημιουργία του Ιδρύματος που σκοπό έχει την ανάδειξη των σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών από το Β Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.
Η αρχή έγινε με αναδρομικές εκθέσεις των μεγάλων μεγάλους της γενιάς του ’60: Τσόκλης, Takis, Παύλος Κεσσανλής και μετά άρχισαν να φιλοξενούνται σταδιακά ομαδικές εκθέσεις νεωτέρων καλλιτεχνών σύμφωνα με το σκεπτικό της Αθηνάς Σχινά που είναι η curator των Πλόων.
Το Ιδρυμα λειτουργεί και τους χειμερινούς μήνες περισσότερο ως σχολείο με διάφορα εργαστήρια που κυρίως απασχολούν Ανδριώτες. Τους δύο μήνες και τη μία εβδομάδα που είναι ανοιχτό το Ιδρυμα στο πλαίσιο της ετήσιας του έκθεσης τους θερινούς μήνες, συγκεντρώνει έναν αριθμό επισκεπτών από 15 – 25.000.
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
