Στον αέρα και επισήμως βρίσκεται πλέον η επένδυση της ΔΕΗ για την Πτολεμαΐδα 5, καθώς οι Βρυξέλλες δεν ανταποκρίθηκαν στη δραματική έκκληση Παναγιωτάκη και από σήμερα ισχύει ο νέος  Κανονισμός της Κομισιόν, χωρίς να έχει προκύψει η πολυπόθητη έγκριση του ελληνικού Μηχανισμού Αποζημίωσης Ισχύος.

Η βιωσιμότητα της νέας μονάδας της ΔΕΗ, Πτολεμαΐδα 5, επένδυσης άνω του 1,5 δισ. ευρώ, που θα ολοκληρωθεί το 2021, εξαρτάται  από τις αποζημιώσεις ΑΔΙ, που αν τις λάβει εκτιμώνται σε 60 εκατ. ευρώ ετησίως.

Με αυτά θα αντισταθμίσει το κόστος των ρύπων το οποίο υπολογίζεται με τις σημερινές τιμές ρύπων στα 28 ευρώ/τόνος στα 120 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ σημειώνεται ότι το business plan βάσει του οποίου ξεκίνησε η επένδυση στη μονάδα είχε βασιστεί σε τιμές ρύπων 5 ευρώ/τόνος.

Όμως, το αν η μονάδα θα πάρει τελικά ΑΔΙ, εξαρτάται από το αν θεωρείται ότι ο Μηχανισμός Αποζημίωσης Ισχύος που ψηφίστηκε στις αρχές Ιουνίου έγκυρος παρότι δεν έχει εγκριθεί από την Κομισιόν.

Για το υπουργείο Ενέργειας, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα ούτε με τα ΑΔΙ ούτε με το Μηχανισμό για τον οποίο θεωρεί ότι δεν χρειάζεται η έγκριση της Κομισιόν και  από τη στιγμή που νομοθετήθηκε πλέον υφίσταται.

Ωστόσο, ο Πρόεδρος της ΔΕΗ,  κ. Παναγιωτάκης, σημείωνε πρόσφατα ότι η νομική γνωμάτευση πάνω στην οποία βασίζει ο υπουργός τους ισχυρισμούς του δεν είναι ισχυρή και ότι για να τεθεί σε λειτουργία ο Μηχανισμός θα πρέπει να πάρει πράσινο φως από την Κομισιόν. Γι αυτό και θεωρούσε απαραίτητη την έγκριση του μηχανισμού από την Κομισιόν.

Υπενθυμίζεται ότι στην επιστολή που είχε αποστείλει ο κ Παναγιωτάκης στην Κομισιόν στις 19/6/2019, ενώ είχε ήδη ψηφιστεί η τροπολογία για το Μηχανισμό Ισχύος, είχε τονίσει: «Η καθιέρωση Μηχανισμού Αποζημίωσης Ισχύος πριν την έναρξη ισχύος του Κανονισμού της ΕΕ, (στις 4/7/) είναι απολύτως αναγκαία για τη βιωσιμότητα της επένδυσης του 1,4 δισ. ευρώ, της «Πτολεμαΐδας V». Το αντίθετο θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τη ΔΕΗ, και συνακόλουθα την ελληνική αγορά ενέργειας αλλά και την εθνική οικονομία, δεδομένου του ρόλου και του μεγέθους της».

Ο νέος Κανονισμός: Τι προβλέπει και η ελπίδα ένταξης στην πολωνική εξαίρεση 

Από σήμερα, 4 Ιουλίου, τίθεται σε εφαρμογή ο νέος Κανονισμός της Κομισιόν για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και καταργεί τα ΑΔΙ μελλοντικών μεγάλων μονάδων, αφήνοντας μόνο μια εξαίρεση, που πέτυχε η Πολωνία (την «πολωνική εξαίρεση») που προσπαθεί να αξιοποιήσει και η Ελλάδα.

Ειδικότερα, το άρθρο 22, παράγραφος 4 του νέου κανονισμού της Ε.Ε. αναφέρεται ρητά ότι  “το αργότερο από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του κανονισμού, η δυναμικότητα παραγωγής που ξεκίνησε εμπορική παραγωγή κατά την εν λόγω ημερομηνία ή μετά από αυτήν και εκπέμπει πάνω από 550 gr CO2 ορυκτής προέλευσης ανά kWh ηλεκτρικής ενέργειας δεν δεσμεύεται ούτε λαμβάνει πληρωμές ή δεσμεύσεις για μελλοντικές πληρωμές στο πλαίσιο κάποιου μηχανισμού ισχύος”.

Όμως έπειτα από απαίτηση της Πολωνίας, που στηρίζει την ηλεκτροπαραγωγή της, άρα την οικονομία της, σε πολύ μεγάλο βαθμό στον άνθρακα, υιοθετήθηκε τον Δεκέμβριο μια εξαίρεση: Τα συμβόλαια για μηχανισμούς ισχύος που θα έχουν υπογραφεί έως τα τέλη του 2019 θα συνεχίσουν κανονικά να ισχύουν.

Η εξέλιξη αυτή ήταν σωσίβιο για τη μονάδα “Πτολεμαΐδα 5”, καθώς διαφορετικά, ακριβώς επειδή ο νέος σταθμός αναμένεται να λειτουργήσει μέσα στο 2021, θα υπάγονταν στη κατηγορία όσων εξαιρούνται άμεσα από τις αποζημιώσεις. Μόνη προϋπόθεση για να ισχύσει η εξαίρεση ήταν να υπάρχει μηχανισμός ισχύος και να έχουν υπογραφεί τα συμβόλαια μέχρι τα τέλη του 2019.

Γι αυτό  η ελληνική πλευρά νομοθέτησε με τροπολογία Μηχανισμό Ισχύος  στις αρχές Ιουνίου με στόχο  να προκηρυχθεί διαγωνισμός για ΑΔΙ μέσα στο 2019, οπότε και δεν θα έχει ακόμη αλλάξει το πανευρωπαϊκό μοντέλο. Και επειδή ακριβώς τα ΑΔΙ είναι προϊόντα 4ετίας, θα δοθεί με τον τρόπο αυτό η δυνατότητα στην «Πτολεμαΐδα 5» να μπει στο μηχανισμό αποζημίωσης επάρκειας ισχύος για το 2ο μισό της 4ετιας.

Ετσι ο σταθμός θα κατοχυρώσει από τώρα με τον τρόπο αυτό ότι εντάσσεται κανονικά στις μονάδες που παίρνουν ΑΔΙ και δεν εξαιρούνται.

Εμπόδιο στα σχέδια αυτά είναι ότι δεν έχει εγκριθεί ο Μηχανισμός από την Κομισιόν.

Το πρόβλημα με το Μηχανισμό Ισχύος

Ο Κανονισμός προβλέπει ότι για να  λαμβάνει πληρωμές ή δεσμεύσεις για μελλοντικές πληρωμές, μια μονάδα που δεν είναι ήδη σε λειτουργία, πρέπει το κράτος μέλος, κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του Κανονισμού, να εφαρμόζει ήδη μηχανισμό ισχύος. Η ελληνική κυβέρνηση   με τροπολογία στις αρχές Ιουνίου θεσμοθέτησε Μηχανισμό, χωρίς να έχει προϋπάρξει όμως έγκριση της Ε.Ε., για να  καταταχθεί στις χώρες που «εφαρμόζουν ήδη Μηχανισμούς ισχύος».

Ακόμη όμως και στην περίπτωση που δεχτεί η Κομισιόν την ύπαρξη του Μηχανισμού, θα πρέπει σύντομα να εγκριθεί από την Κομισιόν το ελληνικό σχέδιο για Μηχανισμό, έτσι ώστε να προλάβει η χώρα να ενσωματώσει τις παρατηρήσεις της Κομισιόν και στη συνέχεια να κάνει διαγωνισμό ώστε να μπορέσει η Πτολεμαϊδα 5 να έχει υπογράψει Σύμβαση μέχρι το τέλος του 2019. Και όλη η διαδικασία είναι οριακή γιατί  αν εκκρεμεί γνωμοδότηση της Κομισιόν για ένα εθνικό σχέδιο, δεν μπορεί η χώρα να συνάψει νέες συμβάσεις και ας έχει νομοθετήσει μηχανισμό.

Διχασμός ΔΕΗ: Ζητά ΑΔΙ και έχει προσφύγει κατά του προσωρινού Μηχανισμού των ΑΔΙ

Πρόσθετο πρόβλημα στην προσπάθεια έγκρισης των ΑΔΙ που ζητάει η ΔΕΗ από  την Κομισιόν αποτελεί η προσφυγή της  ίδιας της ΔΕΗ στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά του προσωρινού Μηχανισμού των ΑΔΙ (Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος).

Κύκλοι της αγοράς θεωρούν ότι είναι τουλάχιστον άτοπο η ίδια η ΔΕΗ που έχει ενεργή προσφυγή κατά των ΑΔΙ να ζητά τώρα δικά της ΑΔΙ.

Πράγματι, η ΔΕΗ την ίδια στιγμή που πιέζει την ΕΕ να επισπεύσει την έγκριση του Μόνιμου Μηχανισμού ΑΔΙ προκειμένου να ενισχύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις μονάδες της Μελίτης και της Μεγαλόπολης, στρέφεται κατά της Επιτροπής και προσβάλλει με προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο την απόφαση έγκρισης του Προσωρινού Μηχανισμού, τον οποίο εισηγήθηκε το υπουργείο Ενέργειας!

Η προσφυγή κατατέθηκε από τη ΔΕΗ στις 17 Νοεμβρίου 2018 (Υπόθεση Τ-694/18) και προς στήριξη αυτής προβάλλει δυο λόγους ακύρωσης της απόφασης της ΕΕ.

Κατά τον πρώτο ισχυρισμό «η Προσβαλλόμενη Πράξη πάσχει από πρόδηλο σφάλμα εκτίμησης περί το δίκαιο και τα πραγματικά περιστατικά και παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας κατά την ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 108(2) ΣΛΕΕ, κατά το μέτρο που η Επιτροπή δεν κίνησε την επίσημη διαδικασία έρευνας».

Κατά τον δεύτερο ισχυρισμό, «η Προσβαλλόμενη Πράξη πάσχει από πρόδηλο σφάλμα εκτίμησης περί το δίκαιο και τα πραγματικά περιστατικά, όσον αφορά την κρίση ότι ο νέος Μεταβατικός Μηχανισμός Αποζημίωσης Ευελιξίας πληρεί τα κριτήρια των Κατευθυντήριων Γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας (2014-2020) για την αξιολόγηση της συμβατότητας της ενίσχυσης με την εσωτερική αγορά με βάση το άρθρο 107(3)(γ) ΣΛΕΕ και ειδικότερα τα κριτήρια της αναγκαιότητας, της αναλογικότητας, της καταλληλότητας, του χαρακτήρα κινήτρου και της αποφυγής αδικαιολόγητων επιπτώσεων στον ανταγωνισμό».

Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, η προσφυγή της ΔΕΗ δεν αφήνει περιθώρια ευελιξίας στην Επιτροπή για μια χαλαρή αξιολόγηση της κατάστασης, ενώ παράλληλα δημιουργεί προϋποθέσεις καθυστέρησης της έγκρισης και του Μόνιμου Μηχανισμού, λόγω της αρνητικής στάσης  της ΔΕΗ με την προσφυγή της κατά του Μεταβατικού Μηχανισμού.

Η επιχειρηματολογία μάλιστα που επικαλείται η ΔΕΗ, σύμφωνα με κάποιους, μπορεί να οδηγήσει  την Επιτροπή στο να συνδέσει την έγκριση του Μόνιμου Μηχανισμού με την εφαρμογή του target model  που σημαίνει ότι μετατίθεται για τις αρχές του 2020… Και τότε θα έχουν χαθεί οριστικά τα ΑΔΙ για την Πτολεμαΐδα 5.