Με μία αποχή, εκείνη της ίδιας της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατέληξαν στην υποψηφιότητα της Γερμανίδας υπουργού Άμυνας, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Για την ηγεσία της ΕΚΤ προορίζεται η ως σήμερα επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ.

Ποια είναι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Αν υπήρχε ευρωπαϊκό γενεαλογικό πιστοποιητικό, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα ήταν σίγουρα …καθαρόαιμη Ευρωπαία. Γεννήθηκε το 1958 στις Βρυξέλλες, με τον πατέρα της, Ερνστ Άλμπρεχτ, να υπηρετεί ως επικεφαλής του γραφείου του τότε Γερμανού Επιτρόπου, φοίτησε στο Ευρωπαϊκό Σχολείο μέχρι τα 13 της χρόνια και μιλάει εξαιρετικά γαλλικά και αγγλικά, ενώ υποστηρίζει την μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης».

Η θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εφόσον τελικά την αναλάβει, θα είναι προφανώς το αποκορύφωμα της μέχρι τώρα καριέρας της Φον ντερ Λάιεν, η οποία θα γίνει η πρώτη γυναίκα στο πόστο αυτό.

Θα είναι ωστόσο μόνο ένα από τα επιτεύγματα της Γερμανίδας, η οποία έχει συνηθίσει από νωρίς στις «νίκες». Σπούδασε Οικονομικά στο Γκέτινγκεν και το Μύνστερ και κατόπιν στο London School of Economics, όπου μάλιστα χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο «Ρόουζ Λάντσον», καθώς θεωρείτο πιθανός στόχος της γερμανικής αριστερής τρομοκρατίας.

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Λίγο μετά αποφάσισε να σπουδάσει Ιατρική, για να αποφοιτήσει το 1987 από το Πανεπιστήμιο του Ανόβερου. Τα επόμενα χρόνια απέκτησε επτά παιδιά με τον καθηγητή Ιατρικής Χάικο φον ντερ Λάιεν και μάλλον αποτέλεσε ιδανική επιλογή για το υπουργείο Οικογένειας στην πρώτη κυβέρνηση της Μέρκελ, το 2005. Ακολούθησαν το υπουργείο Εργασίας το 2009 και το υπουργείο Άμυνας το 2014 και το 2017, θέση για την οποία φημολογείται ότι «εκβίασε» την Καγκελάριο, απειλώντας ακόμη και με αποχώρηση από την πολιτική.

Το έργο της στα υπουργεία από όπου πέρασε ουδέποτε έμεινε απαρατήρητο. Ως υπουργός Οικογένειας διέθεσε ένα σημαντικό ποσό για την δημιουργία παιδικών σταθμών, προκαλώντας την αντίδραση του κόμματός της, ενώ θεσμοθέτησε και την δίμηνη άδεια πατρότητας, την οποία οι Βαυαροί εταίροι της του CSU περιέγραψαν ως «πρακτική στην αλλαγή πάνας».

Ως υπουργός Εργασίας καλλιέργησε το προφίλ της «κοινωνικής συνείδησης» του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU), τασσόμενη υπέρ της χαλάρωσης των όρων μετανάστευσης εργατικού δυναμικού στην Γερμανία, υπέρ της εισαγωγής του κατώτατου μισθού, υπέρ του γάμου μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου και υπέρ της ποσόστωσης στην συμμετοχή γυναικών στα Διοικητικά Συμβούλια επιχειρήσεων. Εκείνη την περίοδο το όνομά της ακούστηκε ακόμη και για το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα της χώρας, την θέση του Ομοσπονδιακού Προέδρου, αλλά οι εσωκομματικές ισορροπίες τελικά άλλαξαν τα σχέδια της κυρίας Μέρκελ.

Το 2014 όλοι πίστευαν ότι η καγκελάριος θα της ανέθετε το υπουργείο Υγείας. Η ίδια ωστόσο είχε μεγαλύτερες -και πιο διεθνείς- φιλοδοξίες. Ζήτησε επιτακτικά το υπουργείο Άμυνας, στο οποίο όμως δεν συνεχίστηκαν οι προηγούμενες επιτυχίες της. Η ίδια υποστήριζε πάντα την ενεργότερη εμπλοκή της Γερμανίας σε διεθνείς αποστολές, οι γερμανικές ένοπλες δυνάμεις όμως την εξέθεσαν κατ’ επανάληψη.

Κακή συντήρηση, ελλείψεις και διοικητικές δυσλειτουργίες την έφεραν συχνά στην αρνητική επικαιρότητα και το όνομά της βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σταθερά στις τελευταίες θέσεις των δημοσκοπήσεων σε ό,τι αφορά την ικανοποίηση των Γερμανών από τους υπουργούς τους.

Αν προστεθεί σε αυτό και η κατηγορία για λογοκλοπή στο διδακτορικό της, από την οποία τελικά απαλλάχθηκε, θα έλεγε κανείς ότι η δημόσια εικόνα της πιθανής διαδόχου του Γιούνκερ έχει τα τελευταία χρόνια -αν μη τι άλλο- σκιές. Ίσως για αυτόν ακριβώς τον λόγο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποφάσισε και την ανάθεση πολλών από τις υποθέσεις του υπουργείου Άμυνας σε ιδιωτική εταιρία, η οποία κόστισε στους Γερμανούς 200 εκατομμύρια σε δύο χρόνια.

Για την υπόθεση αυτή, βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και λίγους μήνες Εξεταστική Επιτροπή στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, στην οποία η κυρία Φον ντερ Λάιεν παραπέμφθηκε, καθώς δεν έπεισε με τις εξηγήσεις της στο αρχικό στάδιο. Για αυτόν τον λόγο η επιλογή της ως διαδόχου του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έχει προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας -κυρίως από την πλευρά του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και των Πρασίνων.

Εκτός από την Ομοσπονδιακή Προεδρία, στην οποία λέγεται ότι η Μέρκελ προωθούσε παλιότερα τους πιθανούς δελφίνους του CDU, το όνομά της έχει κατά καιρούς ακουστεί για πολλές θέσεις: για το υπουργείο Οικονομικών μετά την αποχώρηση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για την Γενική Γραμματεία του ΝΑΤΟ και πρόσφατα για την θέση του Γερμανού Επιτρόπου.

Η Μέρκελ θα την προτιμούσε ενδεχομένως και ως διάδοχό της στο κόμμα, αλλά η αρνητική της εικόνα στην κοινή γνώμη δεν επέτρεψε στα σχέδιά της να προχωρήσουν. Οι φίλοι της Γερμανίδας πολιτικού λένε συνήθως ότι «αφού μπορεί να διοικήσει το υπουργείο Άμυνας, μπορεί να κάνει τα πάντα». Οι εχθροί της ωστόσο, όπως ο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ, επιμένουν ότι πρόκειται για «υπερτιμημένη περίπτωση, δημιούργημα των ΜΜΕ».

Απέναντι στην Ελλάδα η Φον ντερ Λάιεν υπήρξε πάντα αυστηρή. Ήδη το 2011 ζητούσε να δοθούν από την Αθήνα εγγυήσεις για την οικονομική βοήθεια των εταίρων π.χ. με τα αποθέματα χρυσού και συμμετοχή σε δημόσιες επιχειρήσεις. Η πρότασή της απορρίφθηκε εμφατικά από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και αρκετά πιο ευγενικά από την Μέρκελ. Σε όλη την διάρκεια των ελληνικών προγραμμάτων υποστήριζε πάντως σθεναρά την πολιτική των μνημονίων, ενώ είχε ασκήσει κριτική και για την πολιτική προσέγγισης προς την Μόσχα.

Η λίγο-πολύ γνωστή Κριστίν Λαγκάρντ

Το βιογραφικό της Κριστίν Λαγκάρντ είναι γεμάτο από πρωτιές: η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ έκανε καριέρα σπάζοντας τη μία μετά την άλλη τις «γυάλινες οροφές» για τις γυναίκες. Και τώρα, ετοιμάζεται να πάρει τα ηνία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, διαδεχόμενη τον Μάριο Ντράγκι.

Ήταν η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε διευθύντρια της περίφημης, πολυεθνικής νομικής εταιρείας Baker MacKenzie, η πρώτη που ανέλαβε υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών στη Γαλλία (2007-11, επί προεδρίας Νικολά Σαρκοζί), η πρώτη που διορίστηκε, το 2011, γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Λαγκαρντ Λαγκάρντ ΔΝΤ Lagarde lagard
Κριστίν Λαγκάρντ

Το 2018 το περιοδικό Forbes την κατέταξε στην τρίτη θέση της λίστας με τις πιο ισχυρές γυναίκες στον κόσμο. Έναν χρόνο αργότερα, η 63χρονη Κριστίν Λαγκάρντ, μια αναγνωρίσιμη φιγούρα χάρη στα κοντά, γκρίζα μαλλιά της, το πλατύ χαμόγελο και τα ενδύματα υψηλής ραπτικής που επιλέγει, θα γίνει η πρώτη γυναίκα επικεφαλής της ΕΚΤ για τα επόμενα οκτώ χρόνια.

Η χορτοφάγος, αθλητική (υπήρξε αθλήτρια της συγχρονισμένης κολύμβησης), αντικαπνίστρια Γαλλίδα πολιτικός χρειάστηκε πάντως να πείσει για τις ικανότητές της τους σκεπτικιστές όταν έφτασε στην Ουάσινγκτον –δεδομένου ότι δεν είναι οικονομολόγος– για να εξωραΐσει την εικόνα του ΔΝΤ στον κόσμο. Την εποχή εκείνη άλλωστε η εικόνα του Ταμείου είχε αμαυρωθεί από το σεξουαλικό σκάνδαλο του συμπατριώτης της, του Ντομινίκ Στρος-Καν, ενώ ταυτόχρονα έπρεπε να διαχειριστεί τους μετασεισμούς της οικονομικής ύφεσης.

Η Λαγκάρντ είναι μητέρα δύο γιων, ο ένας ασχολείται με την εστίαση, ο άλλος είναι αρχιτέκτονας. Παντρεύτηκε και χώρισε δύο φορές, ενώ τα τελευταία χρόνια είναι ζευγάρι με τον Γάλλο επιχειρηματία Ξαβιέ Ζοκαντί.

Η θητεία της στο ΔΝΤ ανανεώθηκε τον Ιούλιο του 2016 και υπό κανονικές συνθήκες λήγει το 2021.

Από την αρχή, ακούραστα, επικαλούμενη τις μελέτες, η Κριστίν Λαγκάρντ εξηγούσε γιατί η συμμετοχή των γυναικών είναι ουσιαστικής σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη. Διακινδυνεύοντας τις σχέσεις της με τους άνδρες συναδέλφους της, δεν δίστασε μάλιστα να πει ότι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση θα είχε αποφευχθεί αν η τράπεζα Lehman Brothers (Αδελφοί) λεγόταν Lehman Sisters (Αδελφές), αν δηλαδή είχε περισσότερες γυναίκες σε κορυφαίες θέσεις.

Αρκετές φορές έφερνε ως παράδειγμα τον εαυτό της: για παράδειγμα, μιλάει άπταιστα αγγλικά, αλλά πρόσφατα παραδέχτηκε πως όταν ήταν έφηβη το επίπεδό της ήταν «μέτριο», κάτι απαράδεκτο για την κόρη ενός καθηγητή αγγλικής φιλολογίας. Έχει επίσης μιλήσει για τις «αποτυχίες» της, όπως ότι δύο φορές δεν κατάφερε να μπει στη γαλλική σχολή Ena ή ότι την εποχή που εργαζόταν για τη νομική εταιρεία Baker της ανακοίνωσαν πως δεν θα μπορούσε να γίνει συνεταίρος επειδή εκείνη τη χρονιά, λόγω της εγκυμοσύνης της, δεν είχε φέρει αρκετούς πελάτες στον όμιλο.

Το σχεδόν άψογο βιογραφικό της φέρει πάντως μια κηλίδα: την καταδίκη της, το 2016, από τα γαλλικά δικαστήρια για αμέλεια την εποχή που ήταν υπουργός Οικονομικών το 2008, στην υπόθεση του επιχειρηματία Μπερνάρ Ταπί. Δεν της επιβλήθηκε όμως καμία ποινή, λόγω του «διεθνούς κύρους» της.