Η δημογραφική μετατόπιση στην Ισπανία είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν εκατοντάδες χωριά φαντάσματα, που κρύβουν ιστορίες ανθρώπων όπως ο Gustavo Iglesias.

Ο Iglesias, όπως και άλλοι στο χωριό Acorrada στη βόρεια ισπανική περιοχή της Γαλικίας, μετακόμισε σε μια μεγαλύτερη πόλη για δουλειά, αφήνοντας πίσω του ένα χωριό με έξι γκρίζα πέτρινα σπίτια και δύο καταστήματα σιτηρών, που έχουν θέα σε μια καταπράσινη κοιλάδα. Η οικογένειά του έζησε εκεί για πολλές γενιές, καλλιέργησε σιτάρι και φρόντισε αγελάδες, αλλά από τη στιγμή που ο πατέρας του πέθανε πριν από περίπου 30 χρόνια, άδειασε, εγκαταλείφθηκε και παρέμεινε ερημωμένο.

Τώρα, ο 57χρονος – ο οποίος εργάζεται ως αστυνομικός στο λιμάνι στη Burela, μια πόλη αλιείας στις ακτές της Γαλικίας – συνεργάστηκε με τους άλλους ιδιοκτήτες με στόχο να βγάλουν προς πώληση το χωριό τους, προσπαθώντας να του δώσουν και πάλι ζωή. Η τιμή πώλησης; Μόνο 85.000 ευρώ.

“Θα ήθελα κάποιος να το αγοράσει και να το εκμεταλλευτεί προκειμένου να συνεχίσει να έχει ζωή”, δήλωσε ο Iglesias.

Η ύπαιθρος της Ισπανίας είναι γεμάτη με χωριά όπως αυτό του Iglesias, που πωλούνται αφού οι ιδιοκτήτες τους τα εγκατέλειψαν. Για την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεζ, που ανέδειξε την αναστροφή της ερήμωσης της υπαίθρου σε βασικό ζήτημα πολιτικής όταν ανέλαβε την εξουσία πέρυσι, τέτοιες προσπάθειες μπορούν να συμβάλουν στην εξάλειψη της ερήμωσης της υπαίθρου στην εποχή της κρίσης.

“Πρέπει να γνωρίζουμε τον δημογραφικό “χειμώνα” που απειλεί μεγάλο μέρος της επικράτειάς μας”, ανέφερε σε φόρουμ την Τρίτη ο πρωθυπουργός. “Οι μισοί από τους δήμους της Ισπανίας έχουν λιγότερους από 1.000 κατοίκους και ένα μεγάλο μέρος της επικράτειάς μας κινδυνεύει να ερημωθεί”.

Οι ξένοι και Ισπανοί επιχειρηματίες αρχίζουν να θεωρούνται μέρος της λύσης καθώς αγοράζουν μερικά από τα χωριά, εκμεταλλευόμενοι τις τιμές ευκαιρίας. Το Aldeas Abandonadas, πρακτορείο ακινήτων που ειδικεύεται σε τέτοιες πωλήσεις, πέρυσι πούλησε περίπου 40 χωριά, με τους ξένους αγοραστές να αντιπροσωπεύουν το 90% των συναλλαγών. Η εταιρεία είδε τις πωλήσεις να αυξάνονται όταν η Gwyneth Paltrow πρότεινε στην ιστοσελίδα της ένα από τα χωριά της Ισπανία ως ένα καλό δώρο Χριστουγέννων.

Δεν υπάρχουν αρκετά μωρά

Υπάρχουν περίπου 1.500 εγκαταλελειμμένοι οικισμοί στην Ισπανία, δήλωσε η Elvira Fafian, ιδιοκτήτρια του πρακτορείου Aldeas Abandonadas. Ένας αυξανόμενος αριθμός από αυτούς έχει μπλοκαριστεί αφού τα τοπικά συμβούλια απαιτούν από τους ιδιοκτήτες να κρατήσουν τις ιδιοκτησίες του, κάτι που πολλοί δεν μπορούν να το κάνουν. Το φαινόμενο με τα χωριά φαντάσματα είναι πιθανό να γιγαντωθεί, είπε.

Η μείωση του πληθυσμού αποτελεί θέμα εκστρατείας για τις εκλογές του Απριλίου, ενώ το κόμμα της αντιπολίτευσης Ciudadanos πρότεινε την περασμένη εβδομάδα μείωση φόρου για τους δήμους με λιγότερα από 8 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Ένα νέο πολιτικό κόμμα που ονομάζεται Partido Eñe έχει αναδειχθεί, υποστηρίζοντας τις αγροτικές περιοχές της Ισπανίας και πιέζοντας για πολιτικές που θα συμβάλουν στην καταπολέμηση της ερήμωσης.

Παράλληλα, το ποσοστό γονιμότητας της Ισπανίας ήταν στο 1,3% το 2017, το δεύτερο χαμηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Μάλτα, ενώ το χάσμα στη χώρα μεταξύ γεννήσεων στις αστικές και αγροτικές περιοχές είναι ένα από τα μεγαλύτερα στην ΕΕ. Η έλλειψη νέων ανθρώπων σημαίνει ότι ο πληθυσμός δεν αναπληρώνεται, ενώ οι περιφέρειες χάνουν και τους επιχειρηματίες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και να στηρίξουν την τοπική οικονομία.

“Πολλοί ειδικοί λένε ότι το 70% του πληθυσμού πρόκειται να ζει στις μεγαλουπόλεις μέχρι το 2050”, δήλωσε σε συνέντευξή της στη Μαδρίτη η Isaura Leal, επίτροπος της κυβέρνησης για την ερήμωση των αγροτικών περιοχών, η οποία παραιτήθηκε από τις εκλογές.

Δημόσιο και Ιδιωτικό

Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί κάποια βήματα. Η αύξηση της εμβέλειας του ευρυζωνικού διαδικτύου που επιτρέπει στους ανθρώπους να εργάζονται από το σπίτι είναι ένα μέτρο που μελετάται. Η παροχή κινήτρων για μετακίνηση ανθρώπων σε αγροτικές περιοχές είναι ένα άλλο. Στην Αστούρια και τη Γαλικία, η τοπική κυβέρνηση χρηματοδοτεί μέρος για την αποκατάσταση στέγης σε παραδοσιακά σπίτια.

Η προσπάθεια του ιδιωτικού τομέα μπορεί να προέλθει από ανθρώπους όπως ο Alberto Hidalgo, ένας διαφημιστής και φωτογράφος μόδας από τη Μαδρίτη, ο οποίος αγόρασε μία περιοχή 35 στρεμμάτων στη Βόρεια Ισπανία έναντι 120.000 ευρώ, μέσω του Aldeas Abandonadas.

Μάλιστα, έχει διατηρήσει επαφή με τους προηγούμενους ιδιοκτήτες, μια οικογένεια των οποίων τα μέλη είχαν ζήσει εκεί για 118 χρόνια. Η οικογένεια ήρθε για επίσκεψη, καθώς έχει μετακομίσει σε μια κοντινή πόλη και άφησε πίσω της σχεδόν όλα τα έπιπλα και τα πιατικά.

Είτε πρόκειται για την επιθυμία να διατηρηθεί η πολιτιστική ιστορία της Ισπανίας, είτε επειδή η τεχνολογία επιτρέπει την εργασία από μακριά, οι άνθρωποι αρχίζουν να επιστρέφουν. Το να τους πείσεις να το κάνουν σε μεγαλύτερη κλίμακα μπορεί να αποτελεί απλά ένα φιλόδοξο σχέδιο, υποστηρίζει ο Luis Antonio Saez, καθηγητής εφαρμοσμένης οικονομίας στο Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα. Το καλύτερο που μπορεί να ελπίζει η Ισπανία είναι να σταματήσει η αιμορραγία.