Μεταξύ των χωρών που διαθέτουν αυξημένο δίχτυ προστασίας της πρώτης κατοικίας συγκαταλέγεται η χώρα μας, στην οποία 220.000 νοικοκυριά έχουν βρει καταφύγιο στο νόμο Κατσέλη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, ένας στους τέσσερις οφειλέτες στεγαστικού δανείου έχει καταφύγει στον νόμο με στόχο την προστασία της πρώτης κατοικίας του, αλλά οι αιτήσεις που έχουν εκδικαστεί μέχρι σήμερα και οι ρυθμίσεις δανείων δεν ξεπερνούν τις 60.000. Η μακρά περίοδος αναμονής έως την εκδίκαση της υπόθεσης αποτελεί τη βασική παθογένεια του νόμου και είναι η αιτία που έχει τροφοδοτήσει καταχρηστικές συμπεριφορές.

Σύμφωνα με μελέτη της PWC, που εστίασε στην εξέταση των καθεστώτων προστασίας σε έξι ευρωπαϊκές χώρες, την Ιταλία, την Ισπανία, την Κύπρο, την Πορτογαλία, τη Γερμανία και την Ιρλανδία, μόνο στις τρεις από αυτές και πιο συγκεκριμένα στην Ιταλία, στην Ισπανία και στην Κύπρο υπάρχουν σχήματα που σχετίζονται και με την προστασία της πρώτης κατοικίας των πιστούχων.

Σε αντίθεση με ό,τι ισχύει στη χώρα μας, στην Ιταλία το σχετικό σχήμα προστασίας πρώτης κατοικίας αφορά κατά κύριο λόγο εξυπηρετούμενα δάνεια, ενώ δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων, δηλαδή δανείων που είναι σε καθυστέρηση πάνω από ενενήντα ημέρες. Βασικά χαρακτηριστικά του ιταλικού συστήματος είναι η προσωρινή (μέχρι 18 μήνες) αναστολή της πληρωμής των δόσεων του δανείου από τον οφειλέτη (εφόσον ο τελευταίος είναι επιλέξιμος με βάση συγκεκριμένα κριτήρια (π.χ. ποσό δανείου κάτω των 250 χιλ. ευρώ, εισόδημα κάτω των 30 χιλ. ευρώ κ.λπ.) και η ύπαρξη ενός κρατικού ταμείου / fund (Fondo di Solidarieta), το οποίο αναλαμβάνει να καταβάλλει στην εμπλεκόμενη τράπεζα το επιτόκιο βάσης του δανείου (εξαιρουμένου του μέρους του τόκου βάσει του περιθωρίου επιτοκίου).

Αντίστοιχα, το ισπανικό σύστημα προστασίας της πρώτης κατοικίας αφορά κατά κύριο λόγο οφειλέτες που βρίσκονται σε κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού και περιλαμβάνει τη δημιουργία σχεδίου αναδιοργάνωσης του δανείου (π.χ. παράταση της διάρκειας του δανείου, μείωση επιτοκίου). Σε περίπτωση που το σχέδιο αναδιοργάνωσης του δανείου δεν είναι βιώσιμο, προβλέπεται δυνατότητα εκούσιας παράδοσης της πρώτης κατοικίας στις τράπεζες, ενώ ο οφειλέτης μπορεί να παραμείνει στο εν λόγω ακίνητο για χρονικό διάστημα τριών ετών καταβάλλοντας ενοίκιο. Το μοντέλο της δυνατότητας του οφειλέτη να μείνει στο ακίνητο έναντι ενοικίου προβλέπεται και στην Ιρλανδία.

Στην Κύπρο το σχέδιο «Εστία», που μπαίνει σε εφαρμογή τις προσεχείς ημέρες, καλύπτει όχι μόνο ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, αλλά και οφειλέτες μεσαίας τάξης, καθώς τα όρια της προστασίας για την πρώτη κατοικία συνδέονται με την εμπορική αξία του ακινήτου, που μπορεί να φθάνει έως 350.000 ευρώ. Πυρήνα του σχεδίου «Εστία» αποτελεί η υποχρέωση της τράπεζας ή της εταιρείας που έχει εξαγοράσει το δάνειο να αναδιαρθρώσει την οφειλή από στεγαστικό δάνειο βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, όπως το επιτόκιο, η διάρκεια αποπληρωμής και, στον βαθμό που ο δανειολήπτης είναι συνεπής με την πληρωμή των μηνιαίων καταβολών, το κράτος συνεισφέρει από την πλευρά του το ένα τρίτο της δόσης.

Στην Πορτογαλία, στη Γερμανία και στην Ιρλανδία, σύμφωνα με την καταγραφή της PWC, δεν υπάρχουν ειδικά καθεστώτα προστασίας της πρώτης κατοικίας, αλλά ισχύουν γενικώς καθεστώτα πτωχευτικής διαδικασίας για φυσικά πρόσωπα-καταναλωτές ή/και καθεστώτα συμφωνιών αποπληρωμής μεταξύ δανειστών και πιστούχων, τα οποία προβλέπουν υπό όρους και προϋποθέσεις αναστολή των διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης επί της περιουσίας ενγένει.

Σύμφωνα με στοιχεία από τις τράπεζες, σε χώρες που το καθεστώς εκποίησης της ακίνητης περιουσίας είναι αυστηρό, υπάρχει δίχτυ προστασίας μέσα από κοινωνικές υπηρεσίες του κράτους, ενώ σε πολλές χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Σερβία και η Σλοβενία, προβλέπεται η επαναγορά του σπιτιού από την τράπεζα σε προκαθορισμένη τιμή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Μέχρι 200.000 δανειολήπτες στο νέο πλαίσιο για την πρώτη κατοικία

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τα μυστικά της συμφωνίας κυβέρνησης-τραπεζών για την προστασία της πρώτης κατοικίας

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Χαρ. Γκότσης για «κόκκινα» δάνεια και προστασία πρώτης κατοικίας: Έρχονται λύσεις που θα πονέσουν