Γιατι εκδόθηκε τώρα ένα βιβλίο για τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο;

Μόλις χθες κυκλοφόρησε ένα μάλλον ασυνήθιστο βιβλίο. Συγγραφέας ο γνωστός δημοσιογράφος Θανάσης Παπανδρόπουλος. Αντικείμενο του βιβλίου ο επίτιμος σήμερα και επί οκταετία (2006-2014) πρόεδρος του ΣΕΒ Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Απ’ όσο είναι γνωστό άλλο βιβλίο για πρόεδρο του ΣΕΒ δεν έχει γραφτεί. Γιατί τώρα;
Επιχειρηματίας, συλλέκτης, επενδυτής, συνδικαλιστής, ο Δασκαλόπουλος παρουσιάζει ένα πολυσχιδή και ανήσυχο χαρακτήρα. Πήρε τη γαλακτοκομική εταιρεία που ίδρυσε ο πατέρας του και την εξέλιξε σ’ έναν κολοσσό στο χώρο των τροφίμων με 13,000 εργαζόμενους και παρουσία σε 29 χώρες.

Ασχολήθηκε με τη σύγχρονη τέχνη και έγινε ένας από τους πιο σημαντικούς συλλέκτες στον τομέα αυτόν παγκοσμίως. Οι εταιρείες του Damma και DIORAMA έχουν μπει δυναμικά στο χώρο των επενδύσεων. Εντυπωσιακά επιτεύγματα. Αυτά και μόνο θα δικαιολογούσαν ένα βιβλίο για τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο.

Ο Παπανδρόπουλος, όμως, ουσιαστικά τα αγνοεί. Επικεντρώνεται στη θητεία του Δασκαλόπουλου στον ΣΕΒ. Ο λόγος είναι σαφής. Όπως τονίζει με αφορμή της ιστορική όπως τη χαρακτηρίζει πρώτη ομιλία του Δασκαλόπουλου στη Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ, το Μάη του 2006 «…Ήταν φανερό ότι από την αρχή της θητείας του ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος σκόπευε να οδηγήσει τον Σύνδεσμο σε μονοπάτια διαφορετικά από εκείνα στα οποία είχε βαδίσει κατά το παρελθόν.»

Και συνεχίζει ο συγγραφέας: «…ο τότε πρόεδρος της ισχυρής ελληνικής εργοδοσίας εγκατέλειψε οριστικά και αμετάκλητα την περίφημη μποδοσάκεια ρήση ΄πρέπει να είμαστε πάντα με το δοβλέτι.΄»

Ήταν πράγματι μία ρηξικέλευθη τοποθέτηση – όπως ρηξικέλευθη ήταν όλη η πορεία του Δασκαλόπουλου στον ΣΕΒ.

Στο θέμα αυτό υπεισέρχονται και οι δύο στενοί συνεργάτες του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, οι Αντώνης Κεφαλάς και Αλέξανδρος Βέλιος προλογίζοντας το βιβλίο. Τονίζουν, λοιπόν, οι δύο δημοσιογράφοι πως «ο Δ. Δασκαλόπουλος θεωρούσε ότι τα πραγματικά, μακροπρόθεσμα συμφέροντα της επιχειρηματικής τάξης απαιτούσαν κοινωνική υπευθυνότητα, οικονομική αποτελεσματικότητα και εξωστρέφεια, καθώς και την υιοθέτηση ενός διάφανου και κοινωνικά αποδεκτού συστήματος αξιών—αρχές που ο ίδιος είχε εφαρμόσει στην τριαντακονταετή εντυπωσιακή επιχειρηματική πορεία του.»

Και συνεχίζουν: Ο Δ. Δασκαλόπουλος επιχείρησε να «εξαγνίσει» τον επιχειρηματικό κόσμο προσδίδοντάς του τα χαρακτηριστικά μιας διευθυντικής τάξης χωρίς κομματικές εξαρτήσεις και χωρίς κοινωνικές αναστολές, με διαχειρίσιμο όραμα για τον τόπο και το μέλλον. Στην προσπάθειά του αυτή δεν δίστασε να στιγματίσει τις παθογένειες μιας ορισμένης επιχειρηματικότητας, κρατικοδίαιτης, διαπλεκόμενης και αδιάφορης απέναντι στην κοινωνία. Έτσι όμως, έβαλε απέναντί του, κι όχι δίπλα του, ένα μεγάλο μέρος της κυρίαρχης οικονομικής ολιγαρχίας…

Το δόγμα Δασκαλοπουλου

Αντίστοιχα, δεν μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν ότι το «δόγμα Δασκαλόπουλου» (επιχειρηματίες ανεξάρτητοι από κόμματα και ανοιχτοί στην κοινωνία) αποσκοπούσε στην καταξίωση των δυνάμεων του κεφαλαίου και ενδυνάμωνε τη θέση, το ρόλο, τη διαπραγματευτική ισχύ και την επιρροή του τόσο ως προς το πολιτικό και οικονομικό σύστημα όσο και μέσα στην κοινωνία.

Είναι φανερό τόσο από τον πρόλογο όσο και από τον τίτλο του βιβλίου «Η θητεία ενός Ίκαρου» ότι και ο συγγραφέας και οι στενοί συνεργάτες του θεωρούν ότι ο Δασκαλόπουλος δεν πέτυχε το στόχο του. Στην παρουσίαση του βιβλίου στον Ιανό, ο Θανάσης Παπανδρόπουλος χαρακτήρισε το εγχείρημα ως «πολύ φιλόδοξο». Οι Βέλιος και Κεφαλάς δίνουν μία πρόσθετη διάσταση.

Υποστηρίζουν ότι από τη μία πλευρά ο Δασκαλόπουλος δεν βρήκε ισχυρούς συμμάχους μέσα στον ίδιο τον επιχειρηματικό κόσμο επειδή « Η θέση του ήταν πράγματι εξαρχής προβληματική: πάσχισε μέσα από τον ΣΕΒ να καλλιεργήσει συνείδηση υπεύθυνης ηγέτιδας τάξης σε μία ευρύτερη κοινότητα κεφαλαιούχων και εργοδοτικών φορέων που δεν είχαν ιδιαίτερο αίσθημα συλλογικής ευθύνης ούτε φιλοδοξίες καθοδηγητικής δράσης.»

Παράλληλα, όμως, υποστηρίζουν ότι «Ο Δασκαλόπουλος βρέθηκε καταρχάς απέναντι σ’ ολόκληρο το ανασφαλές και καχύποπτο πολιτικό σύστημα, φωνή βοώντος εν τη ερήμω ενός πολιτικού κόσμου που δεν μπορούσε ούτε να τον κατατάξει ούτε να τον αντικρούσει ούτε να τον αφομοιώσει.

Ήταν λογικό: αν το πολιτικό κατεστημένο υιοθετούσε τον «οδικό χάρτη» Δασκαλόπουλου, θα ήταν σαν να πριόνιζε το κλαδί πάνω στο οποίο καθόταν και τρεφόταν επί δεκαετίες .»

Η θητεία του Δημήτρη Δασκαλόπουλου διακρίθηκε ουσιαστικά από τρία πράγματα: τη διορατικότητα της, καθώς οι διαπιστώσεις του και προειδοποιήσεις του είναι ακόμη σήμερα απόλυτα επίκαιρες.

Το δημόσιο λόγο του, όπου μιλούσε με πολιτικούς όρους παρεμβαίνοντας έτσι ουσιαστικά και όχι προσχηματικά στην κοινωνία. Και τέλος, την προσπάθεια του να εξαγνίσει την επιχειρηματική τάξη –που έρεπε προς την κρατική προστασία και τις παρασκηνιακές παρεμβάσεις σε σχέση με την εξουσία — διότι πίστευε ότι αυτό εξυπηρετούσε τα συμφέροντα του συνόλου της επιχειρηματικής κοινότητας.

Ο Δασκαλόπουλος επεδίωξε να μετασχηματίσει τον επιχειρηματικό κόσμο σε μια σύγχρονη και δυναμική επιχειρηματική τάξη. Μόνο μία τέτοια ηγέτιδα τάξη μπορεί να μας βγάλει από την κρίση.

Η αδυναμία του επιχειρηματικού κόσμου να αναλάβει τις ευθύνες του –προφασιζόμενος «κρατικά εμπόδια» — τον καθιστά εξίσου υπεύθυνο με τον πολιτικό κόσμο και για τα τωρινά μας χάλια και για το αβέβαιο και εν πολλοίς σκοτεινό μέλλον που έχουμε μπροστά μας.