Κομισιόν: Κομβικό σημείο η περαιτέρω ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για τα «κόκκινα δάνεια»

Μια «φιλόδοξη και ολοκληρωμένη», όπως τη χαρακτηρίζει, δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) στην Ευρώπη προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όπως σημειώνεται, με αυτά τα εκτεταμένα μέτρα, η Κομισιόν υλοποιεί το σχέδιο δράσης του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση του υψηλού αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων και την αποτροπή της ενδεχόμενης συσσώρευσής τους στο μέλλον. Αξιοποιεί, δε, τις συνεχιζόμενες προσπάθειες των κρατών μελών, των εποπτικών αρχών, των πιστωτικών ιδρυμάτων και της ΕΕ, οι οποίες έχουν οδηγήσει στη μείωση των αποθεμάτων NPL που τηρούνται από τις τράπεζες και τις χώρες της ΕΕ τα τελευταία έτη.

Αυτή η δέσμη μέτρων ορίζει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει ένα μείγμα συμπληρωματικών δράσεων πολιτικής σε τέσσερις βασικούς τομείς:

• διασφάλιση της δέσμευσης κεφαλαίων από τις τράπεζες για την κάλυψη των κινδύνων που συνδέονται με δάνεια που θα εκδοθούν στο μέλλον και ενδέχεται να μην εξυπηρετηθούν
• ενθάρρυνση της ανάπτυξης δευτερογενών αγορών στις οποίες οι τράπεζες μπορούν να πωλούν τα NPL τους σε διαχειριστές πιστώσεων και επενδυτές
• διευκόλυνση της είσπραξης οφειλών, συμπληρωματικά προς την πρόταση για την αφερεγγυότητα και την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων που υποβλήθηκε τον Νοέμβριο του 2016
• παροχή βοήθειας για την αναδιάρθρωση των τραπεζών στα κράτη μέλη που το επιθυμούν, μέσω της παροχής μη δεσμευτικών κατευθυντήριων γραμμών —ενός σχεδίου στρατηγικής— για την ίδρυση εταιρειών διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων (AMCs) ή για τη θέσπιση άλλων μέτρων για τη διαχείριση των NPL.

Βασικά στοιχεία των προτάσεων

1. Διασφάλιση επαρκούς κάλυψης των ζημιών από τις τράπεζες για μελλοντικά NPL

Ο κανονισμός για την τροποποίηση του κανονισμού για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (ΚΚΑ) θεσπίζει κοινά ελάχιστα επίπεδα κάλυψης για πρόσφατα χορηγηθέντα δάνεια που καθίστανται μη εξυπηρετούμενα. Σε περίπτωση που μια τράπεζα δεν πληροί το εφαρμοστέο ελάχιστο επίπεδο, θα εφαρμόζονται αφαιρέσεις από τα ίδια κεφάλαιά της.
Το μέτρο αντιμετωπίζει τον κίνδυνο ανεπάρκειας κεφαλαίων για την κάλυψη ζημιών από μελλοντικά NPL και αποτρέπει τη συσσώρευσή τους.

2. Δυνατότητα ταχύτερης εξωδικαστικής αναγκαστικής εκτέλεσης εξασφαλίσεων δανείων

Σύμφωνα με τις προτάσεις, οι τράπεζες και οι δανειολήπτες μπορούν να συμφωνούν εκ των προτέρων έναν ταχύτερο μηχανισμό για την ανάκτηση της αξίας δανείων που καλύπτονται από εξασφαλίσεις. Σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής του δανειολήπτη, η τράπεζα ή άλλος ενέγγυος πιστωτής μπορεί να ανακτήσει την εξασφάλιση που καλύπτει το δάνειο με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς να προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Η εξωδικαστική αναγκαστική εκτέλεση εξασφαλίσεων περιορίζεται αυστηρά στα δάνεια που χορηγούνται σε επιχειρήσεις και με την επιφύλαξη ορισμένων διασφαλίσεων. Τα καταναλωτικά δάνεια εξαιρούνται.

3. Περαιτέρω ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για τα NPL

Η πρόταση θα προωθήσει την ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για τα NPL μέσω της εναρμόνισης των απαιτήσεων και της δημιουργίας ενιαίας αγοράς για τη διαχείριση πιστώσεων και τη μεταφορά τραπεζικών δανείων σε τρίτους σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
Η προτεινόμενη οδηγία ορίζει τις δραστηριότητες των διαχειριστών πιστώσεων, καθορίζει κοινούς κανόνες για την αδειοδότηση και την εποπτεία και επιβάλλει κανόνες δεοντολογίας σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι οι φορείς που συμμορφώνονται με τους εν λόγω κανόνες μπορούν να δραστηριοποιούνται σε όλες τις χώρες της ΕΕ χωρίς να υπόκεινται σε χωριστές εθνικές απαιτήσεις αδειοδότησης.

Οι αγοραστές τραπεζικών δανείων υποχρεούνται να ενημερώνουν τις αρχές κατά την αγορά ενός δανείου. Οι αγοραστές καταναλωτικών δανείων από τρίτες χώρες οφείλουν να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες εγκεκριμένων διαχειριστών πιστώσεων από την ΕΕ. Η προστασία των καταναλωτών εξασφαλίζεται με νομικές διασφαλίσεις και κανόνες διαφάνειας, έτσι ώστε η μεταφορά δανείου να μην θίγει τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα του δανειολήπτη.

4. Τεχνικό σχέδιο στρατηγικής για τον τρόπο ίδρυσης μιας εθνικής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων (ΕΔΠΣ)

Το μη δεσμευτικό σχέδιο στρατηγικής παρέχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη σχετικά με τη διαδικασία ίδρυσης εθνικών ΕΔΠΣ, εφόσον το κρίνουν χρήσιμο, σε πλήρη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ για τις τράπεζες και τις κρατικές ενισχύσεις. Μολονότι οι ΕΔΠΣ που περιλαμβάνουν στοιχείο κρατικής ενίσχυσης θεωρούνται ως έκτακτη λύση, το σχέδιο διευκρινίζει τον επιτρεπόμενο σχεδιασμό ΕΔΠΣ που λαμβάνουν δημόσια ενίσχυση. Το σχέδιο στρατηγικής καθορίζει επίσης εναλλακτικά μέτρα για τα απομειωμένα περιουσιακά στοιχεία.
Το σχέδιο στρατηγικής προτείνει σειρά από κοινές αρχές σχετικά με την ίδρυση, τη διακυβέρνηση και τις δραστηριότητες των ΕΔΠΣ. Το σχέδιο στρατηγικής αξιοποιεί την πείρα και τις βέλτιστες πρακτικές από ΕΔΠΣ που έχουν ήδη συσταθεί στα κράτη μέλη.

Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, αρμόδιος για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε τα εξής: «Στο πλαίσιο της τρέχουσας ανάκαμψης της Ευρώπης και της οικονομίας της, η Ευρώπη πρέπει να αδράξει την ευκαιρία για να επιταχύνει τη μείωση των NPL. Η μείωσή τους είναι απαραίτητη για την περαιτέρω μείωση των κινδύνων στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς του. Με λιγότερα NPL στους ισολογισμούς τους, οι τράπεζες θα μπορούν να χορηγούν περισσότερα δάνεια σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Οι προτάσεις μας βασίζονται στη σημαντική μείωση των κινδύνων που έχει ήδη επιτευχθεί τα τελευταία έτη και πρέπει να αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος της ολοκλήρωσης της Τραπεζικής Ένωσης μέσω της μείωσης και του επιμερισμού των κινδύνων».

Όπως σημειώνει η Κομισιόν, παρά την ικανοποιητική πρόοδο που έχει επιτευχθεί, πρέπει να ληφθούν περισσότερα μέτρα για να αντιμετωπιστούν τα εναπομένοντα αποθέματα NPL και η ενδεχόμενη συσσώρευσή τους στο μέλλον. Τα μέτρα που ανακοινώνονται αποσκοπούν να θέσουν τον τραπεζικό τομέα της ΕΕ σε ακόμη πιο υγιή βάση για τις μελλοντικές γενιές, με απόλυτα σταθερές τράπεζες που διαδραματίζουν τον απαραίτητο ρόλο τους για τη χρηματοδότηση της οικονομίας και τη στήριξη της ανάπτυξης. Η δέσμη μέτρων συμπληρώνει το έργο που επιτελείται για την Ένωση Κεφαλαιαγορών και αποτελεί ουσιαστικό βήμα προς την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, η οποία συγκαταλέγεται στις άμεσες προτεραιότητες που συμφωνήθηκαν από τους ηγέτες της ΕΕ με στόχο την ενίσχυση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης.

Επιπλέον, η Επιτροπή παρουσιάζει τη δεύτερη έκθεση προόδου της σχετικά με τη μείωση των NPL στην Ευρώπη, από την οποία προκύπτει ότι η μείωση των αποθεμάτων τους συνεχίζεται.

Ιστορικό

Οι κίνδυνοι στον τραπεζικό τομέα της ΕΕ έχουν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι τράπεζες έχουν συγκεντρώσει πρόσθετα κεφάλαια ύψους 234 δισ. ευρώ από το 2014 και διαθέτουν πολύ καλύτερα αποθέματα ρευστότητας. Αυτό οφείλεται στα σημαντικά κανονιστικά μέτρα που έχουν ήδη εγκριθεί και πρόκειται να ενισχυθούν περαιτέρω με τη δέσμη μέτρων για τη μείωση των τραπεζικών κινδύνων που πρότεινε η Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2016.

Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί, τα NPL είναι ένας από τους σοβαρότερους κινδύνους που εξακολουθούν να απειλούν το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.

Η αντιμετώπιση του υψηλού αποθέματος NPL και της ενδεχόμενης συσσώρευσής τους στο μέλλον είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης. Τα NPL είναι δάνεια στα οποία ο δανειολήπτης αδυνατεί να πραγματοποιήσει τις προγραμματισμένες πληρωμές για την εξόφληση των τόκων ή του κεφαλαίου του δανείου. Όταν οι πληρωμές εμφανίζουν καθυστέρηση άνω των 90 ημερών ή το δάνειο κρίνεται απίθανο να αποπληρωθεί από τον δανειολήπτη, χαρακτηρίζεται ως μη εξυπηρετούμενο δάνειο. Λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης και των επακόλουθων υφέσεων, περισσότεροι δανειολήπτες δεν ήταν σε θέση να εξοφλήσουν τα δάνειά τους, καθώς αυξήθηκε ο αριθμός των εταιρειών και των ατόμων που αντιμετώπιζαν συνεχείς δυσκολίες να ανταποκριθούν στις πληρωμές ή που οδηγήθηκαν σε πτώχευση. Αυτό το φαινόμενο ήταν ιδιαίτερα έντονο στα κράτη μέλη που ήρθαν αντιμέτωπα με διαρκή η βαθιά ύφεση, με αποτέλεσμα οι τράπεζες στις χώρες αυτές να συσσωρεύσουν NPL στα λογιστικά βιβλία τους.

Τον Οκτώβριο του 2017, η Επιτροπή πρότεινε να γίνουν τα μέτρα μείωσης των NPL ουσιώδες μέρος της διαδικασίας ολοκλήρωσης της Τραπεζικής Ένωσης μέσω του επιμερισμού και παράλληλα της μείωσης των κινδύνων. Η πρωτοβουλία αυτή έτυχε ευνοϊκής υποδοχής από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

Με τις σημερινές προτάσεις της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει συνέχεια στο σχέδιο δράσης για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) που συμφωνήθηκε από τους Ευρωπαίους υπουργούς οικονομικών τον Ιούλιο του 2017. Στην ανακοίνωση της Επιτροπής για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης (που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2017) και στην πρώτη έκθεση προόδου (που δημοσιεύτηκε στις 18 Ιανουαρίου 2018), η Επιτροπή δεσμεύτηκε να εφαρμόσει αποτελεσματικά όλα τα στοιχεία του σχεδίου δράσης για τα οποία είναι αρμόδια.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Αegean Marine: Μάχη μετόχων-διοίκησης για την εξαγορά της HEC Europe. Οι τελευταίες εξελίξεις

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: GREXIT: Δεν ήρθε από την οικονομία, θα έρθει από το ποδόσφαιρο… – Σφοδρό ράπισμα από FIFA

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Ν. Καραμούζης: Οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να πείσουν την επενδυτική κοινότητα