Μιχάλης Τσαμάζ: Η πορεία του «παθιασμένου ηγέτη» του ΟΤΕ που έβαλε για στόχο την κορυφή

Ο Μιχάλης Τσαμάζ συμπληρώνει τον Οκτώβριο φέτος 17 χρόνια στον ΟΤΕ, από τα οποία σχεδόν 11 στο τιμόνι της Cosmote και περίπου 8 στη θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου του ομίλου. Είναι ο μακροβιότερος επικεφαλής του ΟΤΕ. Η πορεία του είναι συνυφασμένη με αυτή του σύγχρονου ΟΤΕ, μιας επιχείρησης που τις τελευταίες δύο δεκαετίες άλλαξε ριζικά. Πρωταγωνιστεί από τον αρχικό σχεδιασμό του μετασχηματισμού της επιχείρησης, όταν το δημόσιο ήταν βαθιά στο DNA του Οργανισμού. Ηγήθηκε στις σημαντικότερες θυγατρικές του ομίλου και βεβαίως ισορροπεί με επιτυχία μεταξύ των βασικών μετόχων (ελληνικό δημόσιο – Deutsche Telekom). Θυμώνει όταν ο ΟΤΕ χαρακτηρίζεται γερμανικός θυμίζοντας τη συνεισφορά της επιχείρησης στην ελληνική οικονομία.

Επόμενο μεγάλο στοίχημα για τον ΟΤΕ, όπως το έχει προσδιορίσει, είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός του. «Ζούμε ήδη στην ψηφιακή εποχή. Συμμετέχουμε στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Μια επανάσταση που αλλάζει τα πάντα. Τον τρόπο που μαθαίνουμε, που εργαζόμαστε, που ζούμε. Όσες χώρες δεν συμμετέχουν στη ψηφιακή επανάσταση θα πάψουν να ανήκουν στα αναπτυγμένα κράτη. Όσες επιχειρήσεις ή πολίτες δεν ακολουθήσουν την αλλαγή, θα μείνουν εκτός εποχής. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι θέμα επιλογής. Είναι θέμα επιβίωσης και, σε δεύτερο χρόνο, ανάπτυξης», σύμφωνα με τον Μιχάλη Τσαμάζ.

Διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητά του και την υγιή χρηματοοικονομική του θέση, την τελευταία εξαετία ο ΟΤΕ υλοποίησε επενδύσεις ύψους 2 δισ. για την ανάπτυξη δικτύων νέας γενιάς σε σταθερή και κινητή τηλεφωνία. Για την τετραετία 2017-2020 έχει προγραμματίσει επενδύσεις 1,5 δισ. ευρώ δίνοντας έμφαση στην επέκταση του δικτύου οπτικών ινών. Μετά την ολοκλήρωση των σε εξέλιξη επενδύσεων στα δίκτυα σταθερής εκτιμάται ότι θα κατέχει τουλάχιστον το 75% των υποδομών νέας γενιάς.

«Επενδύουμε σταθερά με επιχειρηματική λογική και πλάνο και τελικό στόχο οι οπτικές ίνες να φτάσουν στα σπίτια των καταναλωτών. Επενδύουμε για να προσφέρουμε στους πελάτες μας προσιτές, νέες τεχνολογίες που αλλάζουν τη ζωή τους» έχει δηλώσει επανειλημμένως ο επικεφαλής του ΟΤΕ, προκαλώντας τον ανταγωνισμό να απαντήσει με τις δικές του επενδύσεις. Ο Μιχάλης Τσαμάζ δεν υποκρίνεται. Πιστεύει ακράδαντα αυτά που λέει, κάτι που γίνεται ορατό, ακόμα και χωρίς να μιλάει, σε περιόδους έντασης στην τηλεπικοινωνιακή «οικογένεια», όταν στέκεται δίπλα – δίπλα με τους βασικότερους ανταγωνιστές του, όπως πρόσφατα στην υπογραφή των συμβολαίων για τις συχνότητες.

Όσοι έχουν αφιερώσει χρόνο εντός του διοικητικού μεγάρου ξεκινώντας πριν το 2000, παρατηρώντας γεγονότα και ανθρώπους, γνωρίζουν ότι δεν ήταν πάντα για όλα τα στελέχη αυτονόητη η προσήλωση στους στόχους της επιχείρησης…

Ο κ. Τσαμάζ ανέλαβε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος στον ΟΤΕ το 2010. Τη χρονιά αυτή ο ΟΤΕ απώλεσε το 8% των εσόδων του, το 11% των πελατών του στη σταθερή τηλεφωνία, ένα νούμερο τεράστιο (500.000), ενώ είχε καθαρό δανεισμό 4,3 δισ. ευρώ. Σήμερα ο καθαρός δανεισμός του ομίλου έχει μειωθεί σε 649 εκατ. ευρώ, τα έσοδα της σταθερής στην Ελλάδα έχουν θετικό πρόσημο και έχει σταματήσει η φυγή συνδρομητών.

«Οι αρνητικές επιδόσεις είναι αποτέλεσμα της επίδρασης της ελληνικής οικονομίας, του «άρρωστου» ανταγωνισμού, της άδικης και κοντόφθαλμης ρύθμισης, αλλά και του τρόπου λειτουργίας μας και της εταιρικής κουλτούρας μας. Τους πρώτους τρεις παράγοντες δεν μπορούμε να τους επηρεάσουμε. Μπορούμε όμως να δουλέψουμε πάνω στους δύο τελευταίους», ανέφερε ο κ. Τσαμάζ στο πρώτο μήνυμά του ως επικεφαλής του ομίλου ΟΤΕ στον εταιρικό απολογισμό του 2010. Και εκεί επικεντρώθηκε.

Το 2011 το όραμα της εταιρείας επαναπροσδιορίστηκε ώστε να γίνει η κορυφαία εταιρεία τηλεπικοινωνιών στη ΝΑ Ευρώπη, θέτοντας πολύ συγκεκριμένες προτεραιότητες. Ο ΟΤΕ εκσυγχρόνισε τα συστήματά του, εισήγαγε εργαλεία αυτοματοποίησης και απλοποίησε εσωτερικές δομές και διαδικασίες. Παράλληλα μείωσε τις τιμές των υπηρεσιών του και ξαναμπήκε στο «παιχνίδι» του ανταγωνισμού, ενώ περιόρισε σημαντικά το εργασιακό κόστος μεταξύ άλλων με σχήματα εθελουσίας εξόδου. Το 2010 ο όμιλος ΟΤΕ είχε 31.080 εργαζόμενους με την εταιρεία στην Ελλάδα να απασχολεί τους 10.925. Σήμερα με βάση τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία τα αντίστοιχα νούμερα είναι 20.627 και 8.550.

Συνεργάτες του Μιχάλη Τσαμάζ μιλούν για ένα «παθιασμένο αφεντικό», ικανό να τους εμπνεύσει. Προφανώς δέχεται και πυρά, ειδικά σε περιόδους διαπραγματεύσεων για εργασιακά και μισθολογικά ζητήματα όπως σήμερα. Αποφεύγει την υπερβολική έκθεση στη δημοσιότητα, ωστόσο, όταν θεωρεί πως ο ΟΤΕ «κινδυνεύει» επιτίθεται. Όπως στα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου όταν με εκτενείς αναφορές του καταφέρθηκε εναντίον της ΕΕΤΤ (Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων):

«Σε κάθε μας προσπάθεια, βρίσκουμε απέναντί μας όχι μόνο τους ανταγωνιστές, αλλά και την ΕΕΤΤ. Αυτό που αντιμετωπίζουμε σήμερα, δεν έχει προηγούμενο. Αυτή τη στιγμή, η πολιτική της ΕΕΤΤ δεν βοηθάει τον υγιή ανταγωνισμό, αποθαρρύνει τους πραγματικούς επενδυτές και ζημιώνει τη χώρα και τους πολίτες».

«Ξέρω ότι η Πολιτεία και η Δικαιοσύνη δεν μπορούν να κάνουν κάτι, γιατί η ΕΕΤΤ είναι και νομοθέτης, και δικαστής. Τα λέω όμως όλα αυτά για να αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους… Εφόσον όλοι καταλάβουμε ότι ο τελικός στόχος είναι η ψηφιακή ανάπτυξη της χώρας και ότι αυτός ο στόχος είναι πάνω από μικροπολιτικές και προσωπικές ατζέντες, νομίζω ότι θα επικρατήσει η λογική και θα βρεθούν λύσεις.»

Η μακρά πορεία του Μιχάλη Τσαμάζ στον ΟΤΕ

Ο κ. Τσαμάζ το 2001 φεύγει από τη Vodafone και προσλαμβάνεται στον ΟΤΕ για να ασχοληθεί με τις επενδύσεις του στο εξωτερικό. Τότε κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί την πορεία που θα είχε. Για αρκετό καιρό ο ίδιος και οι συνεργάτες του αντιμετωπίζονταν ως «ξένο σώμα». Η επιχείρηση μόλις ανακάλυπτε την αγορά. Μεθοδικός ξεχώριζε από το υπόλοιπο «σύστημα» που αρχικά δεν τον ήθελε μέσα στα πόδια του. Σκάνδαλα και πολιτικές παρεμβάσεις κυριαρχούσαν στο διοικητικό μέγαρο του Αμαρουσίου, τι στιγμή που ο Οργανισμός σύντομα θα έχανε το μονοπώλιο στη βασική του υπηρεσία, τη σταθερή τηλεφωνία.

Η συγκυρία και η επιμονή που επέδειξε βοήθησαν να μείνει στον ΟΤΕ. Με την έλευση του Παναγή Βουρλούμη το 2004 η κατάσταση αρχίζει να διαφοροποιείται. Ο κ. Τσαμάζ αναλαμβάνει να νοικοκυρέψει τις διεθνείς επενδύσεις του ΟΤΕ από τη θέση του επικεφαλής της OTE International στην οποία άλλωστε εργαζόταν ήδη αρκετό καιρό προσπαθώντας να βάλει τάξη.

Ήταν η θυγατρική η οποία είχε στην επίβλεψή της τις 5 εταιρείες στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, τη Σερβία, τα Σκόπια και την Αρμενία (τι δουλειά είχε ο ΟΤΕ στην Αρμενία είναι μια άλλη ιστορία…). Λίγα χρόνια αργότερα από τη θέση του επικεφαλής του ομίλου αποφάσισε την πώληση των περισσοτέρων συμμετοχών στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένης και της Hellas Sat, της εταιρείας που εκμεταλλεύεται τη γεωστατική τροχιά της χώρας.

Σύμφωνα με τον κ. Τσαμάζ ο ΟΤΕ ήταν αναγκασμένος να προχωρήσει στη ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων, που μακροπρόθεσμα δεν θα του έδιναν παραπάνω αξία, ειδικά σε μια χρονική στιγμή που ο τραπεζικός τομέας στην Ελλάδα είχε κλειστές τις κάνουλες της χρηματοδότησης, οι εταιρείες για να συνεχίσουν να αναπτύσσονται χρειάζονταν κεφάλαια και την ίδια στιγμή ερχόταν και η ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις στα δίκτυα της χώρας.

Σήμερα ο ΟΤΕ δραστηριοποιείται μόνον στην Ρουμανία (σταθερή και κινητή τηλεφωνία) και την Αλβανία (κινητή).

Ο κ. Βουρλούμης, την ίδια περίπου εποχή, του αναθέτει παράλληλα την εποπτεία και τον συντονισμό των 35 έργων μετασχηματισμού του ΟΤΕ, εμπειρία ανεκτίμητη η οποία του έδωσε τη δυνατότητα να μπει βαθύτερα στα άδυτα του Οργανισμού. Στη συνέχεια τίθεται επικεφαλής της ΟΤΕ Globe μια εταιρεία του ομίλου η οποία ενώ υπήρχαν σκέψεις ακόμα και για κλείσιμό της εισήλθε σε θετική τροχιά και παραμένει έως τώρα.

Ο κ. Τσαμάζ το 2007 αναλαμβάνει την Cosmote. Η παρουσία του στην τηλεπικοινωνιακή αγορά και το επιχειρείν εδραιώνεται. Η θυγατρική για την κινητή τηλεφωνία είχε κατακτήσει ήδη την πρώτη θέση. Την πήγε ακόμα παραπέρα με τη βελτίωση των επιχειρηματικών διαδικασιών, τα νέα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, με αποτέλεσμα η Cosmote να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο τη διαφορά της από τους ανταγωνιστές της με μερίδιο στα έσοδα που ξεπέρασε το 50%.

Διευθυντική θέση πρώτης γραμμής ανέλαβε σε ηλικία 32 ετών όταν έγινε marketing director της Philip Morris στην Ελλάδα. Το 1998 ήταν εµπορικός διευθυντής στη Vodafone. Από το 2010 συµµετέχει στη Microsoft CEO Summit, µε την ελίτ των CEOs από 27 χώρες. Είναι μέλος του Δ.Σ. του ΣΕΒ (Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών) από τον Ιούλιο 2016 ενώ από το Νοέμβριο του 2016 έχει οριστεί επικεφαλής της Επιτροπής Ψηφιακής Οικονομίας του ΣΕΒ. Το συμβόλαιό του στον ΟΤΕ έχει ανανεωθεί έως το 2021.

Ο Μιχάλης Τσαμάζ αξιοποιώντας τις δράσεις της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και με τη βοήθεια των αξιόλογων συνεργατών του δίνει το στίγμα του με δράσεις που βοηθούν παιδιά και νέους για να αντεπεξέλθουν στα έξοδα των σπουδών τους. Ο ίδιος είναι πατέρας δύο παιδιών. Πρόσφατα απαριθμώντας τα κατορθώματα ενός άλλου «παιδιού» του, του Cosmote History, μίλησε για την ανάγκη «να προβάλουμε μια άλλη Ελλάδα, αντίδοτο στην απαισιοδοξία, να μας θυμίζει από που ερχόμαστε και πόσα είμαστε ικανοί να κάνουμε» για να προσθέσει ότι συγκινείται κάθε φορά που βλέπει την δουλειά που έχει γίνει…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Cosmote History: Το προσωπικό (και πετυχημένο) στοίχημα του Μιχάλη Τσαμάζ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μιχάλης Τσαμάζ: Ο ηγέτης που θα βρίσκεται στο τιμόνι του ΟΤΕ για την επόμενη δεκαετία

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Κίνηση «ματ» από τον Μιχάλη Τσαμάζ: Εξασφάλισε δάνεια 300 εκ. ευρώ για την αναβάθμιση των δικτύων της COSMOTE