Μια νέα μορφή «ψηφιακού εμπορικού πολέμου» εκτυλίσσεται στις οθόνες των κινητών εκατομμυρίων Αμερικανών χρηστών, με τους Κινέζους κατασκευαστές να επιλέγουν το TikTok σαν βασικό όπλο τους. Βίντεο που τραβιούνται μέσα σε εργοστάσια στην Κίνα παρουσιάζουν πολυτελή είδη, όπως τσάντες τύπου Hermes, αθλητικά κολάν τύπου Lululemon και σανδάλια τύπου Birkenstock, υποστηρίζοντας ότι οι καταναλωτές μπορούν να τα αποκτήσουν απευθείας από την πηγή – και σε τιμές έως και 90% χαμηλότερες.

Η «μαγική» λέξη; Factory direct. Και οι πλατφόρμες στις οποίες ανθίζει αυτή η τάση είναι κυρίως το TikTok και το Instagram, όπου hashtags όπως το #ChineseFactory γνωρίζουν εκρηκτική άνοδο. Στις 23 Απριλίου, μόνο στο TikTok υπήρχαν πάνω από 29.500 αναρτήσεις με το συγκεκριμένο hashtag, ενώ στο Instagram πάνω από 27.000.

1

Η απήχηση στην αμερικανική αγορά και η πολιτική διάσταση

Η αναζωπύρωση της ρητορικής περί δασμών στις ΗΠΑ, υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, έχει δημιουργήσει αβεβαιότητα στην αγορά και έκανε πολλούς Αμερικανούς καταναλωτές να στραφούν σε πιο οικονομικές επιλογές – ακόμα και αν πρόκειται για απομιμήσεις ή «dupes». Πολλοί influencers στις ΗΠΑ έχουν αγκαλιάσει αυτή την τάση, προωθώντας βίντεο εργοστασίων, ενθαρρύνοντας το κοινό να κατεβάσει κινεζικές εφαρμογές όπως το DHGate και το Taobao.

Η Μαργκό Χάρντι, αναλύτρια της εταιρείας Graphika, σημειώνει ότι μόνο την εβδομάδα της 13ης Απριλίου, τα βίντεο στο TikTok που προέτρεπαν τους χρήστες να αγοράσουν προϊόντα απευθείας από κινεζικά εργοστάσια αυξήθηκαν κατά 250%.

Παράλληλα, στα σχόλια πολλών βίντεο εμφανίζεται αυξανόμενη συμπάθεια προς την Κίνα, με εκφράσεις όπως «Ο Τραμπ τα έβαλε με τη λάθος χώρα» ή «Η Κίνα κέρδισε αυτόν τον πόλεμο». Όπως σχολιάζει ο Ματ Περλ από το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS), η τάση αυτή ενεργοποιεί το κοινό πολιτικά, όπως έγινε και με το ενδεχόμενο απαγόρευσης του TikTok στις ΗΠΑ.

Οι κινέζοι κατασκευαστές μιλούν για πρώτη φορά στο αμερικανικό κοινό

Παρά το γεγονός ότι οι ίδιες οι εφαρμογές TikTok και Instagram είναι ουσιαστικά απαγορευμένες στην Κίνα, οι Κινέζοι κατασκευαστές βρήκαν τρόπους να φτάσουν στα χέρια των αμερικανών καταναλωτών. Οι εργοστασιάρχες, που είδαν τις παραγγελίες να ακυρώνονται μαζικά ενόψει των νέων δασμών, στράφηκαν απευθείας στον καταναλωτή.

Ο Γιου Τσιουλέ, 36 ετών, συνιδιοκτήτης εργοστασίου εξοπλισμού γυμναστικής στην επαρχία Shandong, άρχισε να αναρτά βίντεο στο TikTok από τα μέσα Μαρτίου. «Χάσαμε πολλές παραγγελίες λόγω των δασμών και έπρεπε να βρούμε νέους πελάτες», εξηγεί.

Ο Louis Lv, υπεύθυνος εξαγωγών σε εργοστάσιο κοσμημάτων στην επαρχία Zhejiang, ξεκίνησε να ανεβάζει βίντεο από τα τέλη του 2024. «Η φιλοσοφία του Κινέζου επιχειρηματία είναι να πηγαίνει όπου βρίσκεται η δουλειά», λέει.

Από τα εργοστάσια της Κίνας στα feeds της «Gen Z»

Η υπόσχεση που δίνεται στα βίντεο είναι ξεκάθαρη: «Ίδια υλικά, ίδια εργοστάσια, ίδια ποιότητα – χωρίς το λογότυπο». Σε ένα από τα πιο viral βίντεο, ένας άνδρας κρατά στα χέρια του αυτό που ισχυρίζεται ότι είναι μια τσάντα τύπου Birkin, εξηγώντας πως το κόστος παραγωγής της είναι κάτω από 1.400 δολάρια, ενώ η Hermès την πουλάει για 38.000 δολάρια. «Το μόνο που πληρώνετε είναι το λογότυπο», λέει.

Αν και η Hermès αρνήθηκε να σχολιάσει το περιεχόμενο των βίντεο, διευκρίνισε ότι όλα τα προϊόντα της κατασκευάζονται εξ ολοκλήρου στη Γαλλία. Η Birkenstock δήλωσε ότι πρόκειται για απομιμήσεις και ότι η παραγωγή της γίνεται αποκλειστικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Lululemon ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι ουδεμία συνεργασία έχει με τους κατασκευαστές των βίντεο και πως πρόκειται για παραπληροφόρηση.

Παρ’ όλα αυτά, η δίψα για φθηνά πολυτελή είδη συνεχίζεται. Η 23χρονη Ελίζαμπεθ Χένζι από τη Βόρεια Καρολίνα έχει καταγράψει όλα τα εργοστάσια που παρουσιάζονται ως πηγές απομιμήσεων και έχει αναρτήσει έναν οδηγό με links στο TikTok της. Το βίντεο της μετρά ήδη πάνω από 1 εκατομμύριο προβολές.

Οι κίνδυνοι για τις επώνυμες φίρμες και ο ρόλος της Κίνας

Λιανέμποροι και ειδικοί του κλάδου εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για την αυθεντικότητα των προϊόντων που διαφημίζονται. Η αναλύτρια λιανικών πωλήσεων Σουχαρίτα Κοντάλι τονίζει ότι τα εργοστάσια που συνεργάζονται με μεγάλες μάρκες υπογράφουν αυστηρές ρήτρες εμπιστευτικότητας και νομικά, αλλά και πρακτικά, δεν ρισκάρουν να χάσουν πολυετείς συνεργασίες για μερικές απευθείας πωλήσεις.

Πάντως, υπάρχει έντονη υποψία ότι η κινεζική κυβέρνηση επιτρέπει –ίσως και ενθαρρύνει– τη διάδοση αυτών των βίντεο, παρότι σε άλλες περιπτώσεις είναι αυστηρή με τις αναρτήσεις που παραβιάζουν διεθνή trademarks. «Τα συμφέροντα της Lululemon ή της Chanel δεν βρίσκονται καν στο top 100 της ατζέντας του υπουργείου Εμπορίου της Κίνας αυτή τη στιγμή», σχολιάζει με νόημα η Κοντάλι.

Οι εφαρμογές παίρνουν μέτρα αλλά η τάση δεν σταματά

Παρά τις προσπάθειες των TikTok και Instagram να κατεβάσουν τα βίντεο που προωθούν παραποιημένα ή ψευδεπίγραφα προϊόντα, ο αλγόριθμος τα φέρνει ξανά και ξανά στην επιφάνεια μέσω reposts (όταν κάποιος αναδημοσιεύει περιεχόμενο άλλου χρήστη στις δικές του σελίδες ή προφίλ) και personalized feeds (ροές περιεχομένου που προσαρμόζονται στα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις του χρήστη, βασισμένες στις ενέργειές του στις πλατφόρμες) . Το DHGate συγκαταλέγεται πλέον στις 10 πιο δημοφιλείς εφαρμογές στα αμερικανικά App Store της Apple και της Google.

Τα βίντεο αυτά δεν είναι απλώς αγοραστικές προτάσεις. Είναι μια άμεση πρόκληση στο παγκόσμιο εμπόριο, στα πνευματικά δικαιώματα και στους διεθνείς εμπορικούς κανόνες – και κυρίως μια απόδειξη ότι η επόμενη γραμμή μάχης δεν είναι τα container ships, αλλά τα smartphone. Ήδη ο Τραμπ εξαίρεσε από τους δασμούς τα smartphones και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές που παράγονται στην Κίνα.

Η Κίνα δεν χρειάζεται πλέον μεσάζοντες. Μιλά απευθείας με τον καταναλωτή. Και αυτό αλλάζει τα πάντα.

Διαβάστε επίσης:

Σι Τζινπίνγκ: Οι δασμοί αποσταθεροποιούν την οικονομία των χωρών

Τραμπ: Εξετάζει μείωση δασμών πάνω από 50% για την Κίνα

Λαγκάρντ: Οι δασμοί Τραμπ μπορεί να ρίξουν τις τιμές στην Ευρώπη