Επικεφαλής του Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Κωνσταντινούπολης  από το 2019, έχοντας μεταξύ άλλων επιβλέψει την αποκατάσταση περισσότερων από δώδεκα ιστορικών μνημείων της πόλης, πολλά από τα οποία έχουν μετατραπεί σε δημόσια ιδρύματα τέχνης, αλλά άρτι αποφυλακισθείς –αν και προσωρινά – κι αυτό για λόγους υγείας. Αυτός είναι ο  Μαχίρ Πολάτ, ένας από τους πολλούς ανθρώπους που ασχολούνται με τον πολιτισμό, είτε δημιουργικά, είτε διοικητικά στην Τουρκία, πλην όμως συγκαταλέγεται  σήμερα, μεταξύ των εχθρών του Ερντογάν και του κόμματός του. Τέχνη, καλλιτέχνες, πολιτισμός βρίσκονται υπό διωγμόν στην Τουρκία και αυτό δεν είναι καινούργιο, μόνο που μετά τα γεγονότα του Μαρτίου, όταν ο τούρκος πρόεδρος σε μία – ακόμη- επίδειξη ισχύος συνέλαβε χιλιάδες πολίτες με βασικό κρατούμενο φυσικά, τον αντίπαλό του, δήμαρχο  της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, όλα έχουν ενταθεί.

Προσωπικότητες της τέχνης και του πολιτισμού γενικότερα περιλαμβάνονται μεταξύ των συλληφθέντων αντιμετωπίζοντας την κατηγορία της τρομοκρατίας και σ΄αυτούς περιλαμβάνεται ο Πολάτ, που κατηγορείται για την προσέγγιση του κόμματος στο οποίο ανήκει, στους κούρδους ψηφοφόρους κατά τις εκλογές του 2024. Σ΄αυτές τις εκλογές ο Μαχίρ Πολάτ ηττήθηκε οριακά στην προσπάθειά του να γίνει δήμαρχος της συντηρητικής συνοικίας Φατίχ της Κωνσταντινούπολης, όπου κατοικούν σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι και όπου βρίσκονται πολλά από τα ιστορικά μνημεία της πόλης, ορισμένα από τα οποία έχουν εγγραφεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Η συνοικία, να σημειωθεί, είναι στο κέντρο της πόλης, στην ευρωπαϊκή πλευρά της με δύο τζαμιά κτισμένα στη θέση βυζαντινών μνημείων, όπως το Φατίχ Τζαμί στην θέση του ναού των Αγίων Αποστόλων, η Μονή του Ουάλεντος, που ταυτίζεται με την Μονή του Χριστού Ακατάληπτου και το τζαμί του Κοτζά Μουσταφά Πασά (πρώην Μονή του Αγίου Ανδρέα εν τη Κρίσει) ενώ στην περιφέρεια του Φατίχ βρίσκεται φυσικά το Φανάρι, έδρα του Οικουμενικού  Πατριαρχείου.

1

Η αχίλλειος πτέρνα του Ερντογάν

Οι καλλιτέχνες στην Τουρκία ζουν εδώ και καιρό υπό την σκιά της λογοκρισίας και μερικές φορές με τον φόβο της δίωξης για την έκφραση των πολιτικών τους απόψεων. Αλλά η καταστολή εντάθηκε δραματικά από πέρυσι, όταν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης  υπέστη το χειρότερο εκλογικό του  πισωγύρισμα στις δημοτικές εκλογές σε εθνικό επίπεδο με τον Ιμάμογλου να κερδίζει την επανεκλογή του με διαφορά άνω των 11 ποσοστιαίων μονάδων.

«Η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης προσπαθεί εδώ και χρόνια να δημιουργήσει τη δική της πολιτιστική ηγεμονία», όπως λέει στο The Art Newspaper ο Φιράτ Γιουσούφ Γιλμάζ, ανεξάρτητος επιμελητής και συγγραφέας τέχνης.«Φοβούνται τα σύμβολα που παράγονται ελεύθερα, επειδή δεν μπορούν να δημιουργήσουν μόνιμη εξουσία πάνω τους. Οι δημιουργικές διαμαρτυρίες είναι η αχίλλειος πτέρνα τους».

Ο Πολάτ,  ηλικίας 48 ετών, που συνελήφθη μαζί με τον Ιμάμογλου είχε κρατηθεί σε φυλακή υψίστης ασφαλείας αλλά νοσηλεύτηκε δύο φορές με υψηλή αρτηριακή πίεση, με κίνδυνο για την ζωή του, λόγω του ιστορικού καρδιακών παθήσεών του, όπως λέει ο δικηγόρος του Ερκάμ Ερντέμ.  Αυτός ήταν και ο λόγος,  που από τις 9 Απριλίου βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό. Σύμφωνα πάντα με τον δικηγόρο του οι εισαγγελείς απέτυχαν να παράσχουν αποδεικτικά στοιχεία για τις κατηγορίες εναντίον του και συνέδεσαν την σύλληψή του με το «ισχυρό πολιτικό του προφίλ» και τη δημοτικότητα του έργου του στην αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς.   «Όταν παρά λίγο να κερδίσει την δημαρχία της Φατίχ, η ικανότητά του να απευθύνεται σε συντηρητικούς ψηφοφόρους , που παραδοσιακά υποστηρίζουν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης,  προφανώς προκάλεσε ανησυχία»,  λέει ο Ερντέμ.

Εκείνοι που σιωπούν

Τουλάχιστον επτά φωτογράφοι ήταν εξάλλου, μεταξύ των πολιτών  που συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων αλλά ακόμη, φοιτητές, οι οποίοι είχαν δημιουργήσει καλλιτεχνικά πανό διαμαρτυρίας. Όπως λέει μάλιστα ο Φιράτ Γιουσούφ Γιλμάζ υπήρχαν άνθρωποι που συνελήφθηκαν, μόνο και μόνο, επειδή είχαν κάποια αυτοκόλλητα στα σακίδιά τους».

Μεταξύ των συλληφθέντων, που κρατήθηκε για λίγο με την υποψία, ότι είχε υποκινήσει «μίσος και εχθρότητα» ήταν και ο Μουράτ Γκερμέν, αρχιτέκτονας, αρχειονόμος και φωτογράφος, του οποίου έργα βρίσκονται στη συλλογή του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Κωνσταντινούπολης. Η κατηγορία προέκυψε απλώς από μια ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην οποία  εξέφραζε  την υποστήριξή του για μία μονοήμερη δράση «χωρίς ψώνια» ως διαμαρτυρία για τις καταστολές.

Δεν έχουν λείψει όμως και οι επικρίσεις για την απουσία αντίδρασης των ιδρυμάτων τέχνης, απέναντι στον αυταρχισμό της εξουσίας και για την αποτυχία τους να μιλήσουν δημόσια για την πίεση που υφίστανται οι καλλιτέχνες. Μια σιωπή που σχετίζεται με τα εμπορικά συμφέροντα των ανθρώπων που εκπροσωπούν, όπως τους κατηγορεί ο Γιλμάζ. «Τελικά θεσμοί ανεξάρτητοι και μικρής κλίμακας είναι αυτοί, που αναλαμβάνουν όλο το ρίσκο και τον κρίσιμο λόγο», όπως λέει.

Διαβάστε επίσης

Βυζαντινό μοναστήρι στην έρημο του Ισραήλ με ελληνικές επιγραφές

Περίλαμπρα κτήρια, οχυρώσεις, υποδομές, γυμνάσιο, αγάλματα – Η αρχαία Αθήνα αποκαλύπτεται

Μπορεί να ήταν παιχνίδι; Ανατρεπτική θεωρία για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων